پریس تنظیفی

مجموعه ای از آثار محمد احصایی ، نقاش ، خوشنویس و گرافیست معاصر کشور از روز جمعه 14 بهمن در مرکز هنر ( آرت سنتر) به نمایش گذاشته شد.
این مجموعه شامل نقاشی ها و دیگر آثار این هنرمند است که اکنون از آوازه ای جهانی برخوردار است. محمد احصایی ، اکنون پس از 50 سال فعالیت مستمر هنری ، عنوان گرانترین هنرمند در قید حیات کشور را به خود اختصاص داده  است و به این ترتیب توانسته است نظرهای بسیاری را به خود جلب کند.
اما چه چیز موجب شده است تا آثار این هنرمند چنین با استقبال مواجه شود ؟ مهمترین  دوره کاری احصایی ، مجموعه ای از "نقاشی – خط" هایی است که مزین به نام های جلاله الله هستند. همین دوره کاری است که نام احصایی را در میان هنرمندان به نام کشور ثبت کرد و حتی نام اورا به عنوان گرانترین هنرمند بر سر زبان ها انداخت ، پس موفقیت هنری او مدیون ویژگی های خاص هنری این دوره کاری اش هست که البته هرچند از سال 1354 آغاز می شود ، تاکنون ادامه یافته است.
این دوره شامل نگارش نقاشانه نام های خدا بر پهنه بوم است که با نمود رهایی و جذبه خاصی اجرا شده اند که اثر را بدل به نمایش مجسم نوعی فضای ذهنی عرفانی می کند. گسترش اندیشه احصایی در این آثار سرانجام او را به این سمت سوق داد که آثار خود را با رنگ سفید بر پهنه بوم سفید خلق کند  که در این حالت بافت و ضخامت رنگ سفید بر بوم موجب ایجاد نقش در اثر می شود .
آنچه احصایی در این آثار به آن پرداخته است ، موضوعی بکر نیست ، بلکه نمودی آشنا در ادبیات و هنر عرفانی اسلامی ایران است. پایه درک هنری احصایی بر مبنای اعتلای هنر خوشنویسی قرار دارد که ریشه ای تاریخی دارد و همواره به دلیل کاربرد آن در نگارش قران کریم ، به عنوان هنری قدسی شناخته شده است. در هنر خوشنویسی ، هنرمند همه آثارش را به شکل مشقی می بیند برای رسیدن به مهارتی که لایق نگارش آیات قرآن و اسماء الله شود ، هنرمند خوشنویس تنها وقتی به بالاترین حد اعلای مهارت می رسد ، خود را لایق نگارش اسماءالله و آیات قران می داند و پیش از آن دست به این کار نمی زند. به این ترتیب در نگاه هنردوست شرقی ( ایران و خاورمیانه ) خوشنویسی آیات قران کریم و اسماء الله از دو جهت واجد ارزش می شود. یکی از این جهات متن قدسی و والایی است که نگاشته شده است و از این منظر باارزشترین متون جهان است و از سوی دیگر این نگارش به دست استادی کارآزموده انجام شده و خود از نظر هنری نیز دارای اوج ارزش است .
احصایی نیز همین راه را طی کرده است ، او پس از طی مدارج کارآزمودگی در خوشنویسی ایرانی و هنر نقاشی ، در شرایطی که به حدی از مهارت لازم برای نگارش اسماءالله دست یافته بود ، اقدام به این کارکرد و با این حرکت خود ، موضوعی قدسی را در بستری نو یعنی هنر نقاشی باردیگر مطرح کرد. به این ترتیب به مخاطب خود که مورد هجوم بی امان مدرنیته بود، مجالی برای عرض اندام مبناهای فکری اش ارایه کرد.
این امر به بازیابی هویتی می انجامد که مدرنیته با تمام قوا سعی در انکارش داشت و آن را فاقدارزش می نمایاند، یعنی به این ترتیب این آثار موجب می شود تا هویت ایرانی – اسلامی مستتر در آن ها برخلاف راهی که مدرنیته پیش نهاده بود ، باردیگر مورد تاکید قرار گیرد و برآن صحه گذاشته شود.
بررسی سیر نقاشی های اسماءالله ، احصایی نیز نشان می دهد که هنرمند مانند خوشنویسان سنتی که طی مسیر هنری خود به اعتلا می رسیدند ، از نقاشی های رنگین به نهایت اعتلا و نقاشی سفید بر سفید رسیده است که ثمره تمرکز و تداوم فعالیت سالیان سال بر یک موضوع است.
با این پیشینه ، استقبال از آثار احصایی بی سبب نیست و انتظار آن می رفت که این هنرمند در مسیر هنری خود به گرانترین هنرمند در قید حیات کشور بدل شود، اما آنچه از این مهمتر است ، مسیر هنری است که این هنرمند در برابر هنرمندان جوان و نسل های بعد از خود قرار داده است . زیرا احصایی با آثارش نشان داد که هنرمند ایرانی می تواند با تکیه بر داشته های هویت ایرانی – اسلامی خود به جایگاه رفیع و تاثیرگذاری در هنر معاصر دست یابد و این دست آوردی بی بدیل است که ارج نهادن بر آن کتمانپذیر نیست.