به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از ایرنا؛ بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا با تدوین طرح جامع مطالعات منظومه ای علوم، یک سیر مطالعاتی را در زمینه های مختلف اسلامی برای علاقه مندان به مطالعه آثار آیت الله جوادی آملی ارائه کرده است.

اغلب تهیه کنندگان این طرح را پژوهشگرانی از پژوهشگاه علوم وحیانی معارف وابسته به بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء تشکیل می دهد که پای درس این مفسر و مرجع تقلید تلمذ کرده و افتخار شاگردی او را دارند.

در این طرح علاوه بر سیر مطالعاتی در زمینه های اصول اعتقادی، عبادی، هستی شناسی، کلام جدید و اخلاق، راهنمای مطالعه آثار آیت الله جوادی آملی در زمینه های مسائل اجتماعی، سیاسی و علوم انسانی ارائه شده که در این گزارش به سیر مطالعاتی آثار این متفکر جهان اسلام در انسان شناسی و جهان شناسی می پردازیم.

انسان شناسی و جهان شناسی به عنوان دو مقوله مهم در مطالعات اسلامی دارای جایگاه وی‍ژه ای در آثار آیت الله جوادی آملی است که در زمینه های قرآنی، عرفانی، فلسفی و کلامی مطرح می شود.



** انسان شناسی

کتاب انسان از آغاز تا انجام با موضوع انسان شناسی و موضوع های جزیی تری چون خلقت جهان، انسان و آدم، تعریف فطرت و آزادی انسان از مطالبی است که در این کتاب آمده است.

در شانزدهمین جلد از تفسیر موضوعی قرآن موضوع هدایت در قرآن و مسائلی چون منشا و مظاهر هدایت خدا، انواع رسالت و هدایت و راهیابی انسان به هدایت مطرح شده است.

در چهاردهمین جلد از کتاب تفسیر موضوعی قرآن نیز موضوع صورت و سیرت انسان در قرآن و مسائلی همچون مبدا فاعلی و غایی انسان، نسبت خدا و انسان، انسان و علم و خلافت الهی در سطح عمومی ارائه شده است.

در تفسیر موضوعی قرآن (جلد ۱۵) موضوع حیات حقیقی انسان و موضوع های کمال فلسفی انسان، مرزهای حقیقت و اعتبار انسان و سیری در برخی نظریه های انسان شناختی در سطح نیمه تخصصی قابل مطالعه است.

همچنین کتاب تفسیر انسان به انسان با موضوع نظریه جدید در معرفت شناسی انسان و مسائلی همچون امکان و اهمیت و راه ها و روش های انسان شناسی، شناخت قرآنی انسان، تفسیر متشابهات انسان به محکمات او و برعکس قابل استفاده در سطح نیمه تخصصی است.

در جلدهای سوم و نهم تفسیر تسنیم موضوع انسان شناسی، حضرت آدم، فروختن و باختن خود و در جلد دوم سرچشمه اندیشه با موضوع برخی از وی‍ژگی های انسان، چیستی و هدف انسان و آیت خدا بودن، قابل استفاده برای علاقه مندان در سطح نیمه تخصصی خواهد بود.



** هستی شناسی از منظر علوم عقلی

در موضوع هستی شناختی از منظر علوم عقلی (فلسفه و کلام) می توان به سومین جلد از کتاب سرچشمه اندیشه اشاره کرد که علاوه موضوع هایی مانند جامعیت حکمت متعالیه، تعریف حکمت، شریعت و معرفت، مطالبی درباره شخصیت ملاصدرا و تفسیر سفر چهارم اسفار در سطح نیمه تخصصی مطرح شده است.

حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه که به موضوع الهیات بالمعنی الاخص می پردازد، مطالبی درباره چیستی حکمت و کیستی حکیم، براهین تناهی ذاتی واجب، عظمت علی(ع)، توحید فلسفی و بطلان دیالکتیک برای علاقه مندان در سطح نیمه تخصصی را مطرح می کند.

همچنین جلدهای دوم و سوم فلسفه صدرا که به موضوع های خلاصه فلسفه ملاصدرا اختصاص دارد، ضمن تعریف فلسفه، اقسام و احکام وجود، وحدت و کثرت، علت و معلول، مطالبی را در سطح تخصصی دربردارد.

سرچشمه اندیشه جلد ششم با موضوع فلسفه و منطق به مسائلی در حد تخصصی می پردازد که اتحاد عاقل و معقول از جمله این مطالب است و در کتاب شهد شهود، اثر فلسفی آیت الله جوادی آملی مطالبی پیرامون شرح شواهد الربوبیه طرح شده و موضوع هایی درباب تعریف فلسفه، اصالت و اقسام وجود و اعتباریت ماهیت، خداشناسی فلسفی، عالم عقول و نفوس و معادشناسی فلسفی مطرح شده است.

علاوه بر آثار ارائه شده جلدهای اول تا دهم کتاب رحیق مختوم به طور تخصصی به شرح اسفار صدرا می پردازد و تحریرات استاد پیرامون مباحث فلسفی نیز درباره اسفار و اثبات واجب الوجود، راهنمای علاقه مندان در این حوزه تخصصی است.

همچنین جلدهای هشتم و شانزدهم تفسیر تسنیم به بررسی برهان حدوث یا حرکت جوهری و برهان امکان در حکمت متعالیه می پردازد.



** هستی شناسی از منظر عرفان نظری

مجموعه سخنرانی های آیت الله جوادی آملی درباره عرفان و فلسفه را می توان در کتاب آفاق اندیشه یافت و کتاب توصیه ها، پرسش ها و پاسخ ها که به پرسش های دانشجویان پیرامون مطالعات عرفانی اختصاص دارد همراه با مطالبی درباره اعمال عرفانی، موسیقی و عرفان، حکایات عرفانی، استاد اخلاق و طمانینه به این مقوله می پردازد.

کتاب عمل عرفانی در پرتو علم وحیانی به تعریف عرفان و عارف، عرفان نظری و عملی، اعمال عرفانی ظاهری و باطنی می پردازد و کتاب نسیم رحمت نیز که به شرح دعای ابوحمزه ثمالی اختصاص دارد، برای علاقه مندان در این زمینه بسیار مفید است.

کتاب عرفان و حماسه که نسبت عرفان با جهاد را بررسی می کند با موضوع هایی همچون هماهنگی اسلام با فطرت و طبیعت، تعریف عرفان و ویژگی های عارف، فضیلت حماسه، جلوه های حماسه و عرفان در عاشورا و زندگی امام سجاد(ع) در این ارتباط است.

حیات عارفانه امام علی(ع) با موضوع زندگی عرفانی نگاهی به صورت نیمه تخصصی به مسائلی در زمینه فرق عرفان با کلام و حکمت، جهان بینی و سیره عارفانه امام علی(ع) دارد.

جلد های چهاردم، شانزدهم و بیست و پنجم تفسیر تسنیم نیز به موضوع هایی درباره حق، وجه الله، وقوف بر پروردگار، طبقات وجودی انسان، خزائن الله، حشر الی الله، اسماء الله الحسنی، محبت الهی و مظهر اسمای حسنی اختصاص دارد که برای سطح نیمه تخصصی در نظر گرفته شده است.

همچنین شرح رساله الولایه با موضوع فلسفه سلوک و عرفان عملی نگاهی به دلایل عقلی و نقلی عرفان در متون دینی دارد و جلد پنجم سرچشمه اندیشه نیز که به بررسی وحدت شخصی وجود در تمهید القواعد می پردازد، مساله خداشناسی عرفانی را در حد تخصصی برای علاقه مندان بیان می کند.

جلدهای اول تا سوم عین نضاخ به شرح کتاب تمهید القواعد اختصاص دارد و جلدهای اول تا دهم شرح فصوص الحکم که به شرح مفصل عرفان نظری می پردازد، مطالبی را به طور تخصصی درباره شرح مقدمه های قیصری، ابن عربی، شرح فص آدمی، شرح فص شیء، شرح فصوص نوحی، ادریسی، یوسفی، هودی، صالحی، شعیبی، لوطی، ایوبی، یحیوی، ذکراوی، ابراهیمی، اسحاقی، اسماعیلی و یعقوبی مطرح می کند.