فرهنگ امروز: شماره ۹8 ماهنامه علمی ـ تخصصی «اطلاعات حکمت و معرفت» دفتر ماه این شماره خود را به هگل و نسبت ایرانیان با او اختصاص داده است؛ این پرونده برای کسانی که با هگل و آثار این متفکر آشنایی دارند بسیار مفید خواهد بود. بخش اول گفتوگو با دکتر علی مرادخانی و دکتر علیاصغر حکمت، دو تن از نمایندگان جریان هگلشناسی آکادمیک ایران است که هر دو با تألیف و ترجمه و همچنین مقالات متعدد تلاشهای فراوانی برای شناساندن این متفکر به فارسیزبان کردهاند. این گفتوگو با گذر از برداشتهای متعدد از مفهوم خود «ما» و نسبتش با غرب به هگل آنگونه که بر ما تابیده میپردازد و از «هگل ما» سخن میگوید.
گفتوگوی دوم با مراد فرهادپور یکی از شاخصترین نمایندگان جریان چپ نو در ایران است که تاکنون آثار بسیاری در زمینههای مختلف تألیف و ترجمه کرده است. در این گفتوگو فرهادپور از همان ابتدا تعریف یا حتی تصوری از کلیت برای مفهوم «ما» را زیر سؤال میبرد. او از سوی دیگر به واسهی پیوند پیوند منحصر به فرد میان حقیقت و تاریخ در اندیشه هگل وی را از افق تفکر ما میداند. گفتوگو در ادامه از تجربیات شخصی خود فرهادپور تا رویکردش به ترجمه آثار فارسی فلسفی را در بر میگیرد.
بعد از این دو مصاحبه چهار مقاله آمده است: «طلوع تاریخ از شرق: ایران، هگل و فلسفه تاریخ» به قلم حسام سلامت اولین مقاله است که سلامت در آن میکوشد به میانجی فلسفه تاریخ هگل و نقش «ایران» در آن در باب آلترناتیوهای مختلف مواجه غرب و شرق بیندیشد. مقاله با طرح یک ایده به پایان میرسد: ایده نوعی راه سوم در مواجه شرق و غرب.
«هگل و مواجه با مدرنیته» مقاله دوم این مجموعه است که از سوی شروین طاهری و فرشاد نوروزی نگاشته شده است. آنها در این مقاله مواجه ما با مدرنیته را از زمان صفویه تا دوران ناصری و تا دوران اخیر در سه سطح مورد واکاوی قرار دادهاند و در این میان نقش و جایگاه هگل را ترسیم کردهاند.
در مقاله بعدی به قلم دکتر محمد اصغری با عنوان «هگل در ضیافت ما ایرانیها» پس از مقدمهای در رابطه مواجه ایرانیان با هگل، به بیان داستانی خیالی از حضور هگل به عنوان میهمان در ضیافتی از متفکران و اندیشمندان ایرانی، از ملاصدرا و مولوی گرفته تا شریعتی و مطهری پرداخته تا از نوع مواجه ما با هگل بگوید و در نهایت انتقادی را نسبت به برخی سوءفهمهای رایج در قبال اندیشه هگل به طور خاص و فلسفه تطبیقی به طور عام ارائه دهد.
مقاله آخر با عنوان «مواجه ما با هگل در غیاب فیشته» است که مسعود حسینی آن را نگاشته. حسینی در این مقاله کوشیده است تأثیر غیر قابل انکار فیشته را بر هگل به اثبات رساند و در نهایت نشان دهد هرگونه شناخت و قرائت از هگل بدون شناخت خاستگاههای فکری او در نهایت به نوعی بدفهمی کجفهمی در قبال هگل میانجامد. این مقاله کمتر از سایر مقالات به مسأله «ما» پرداخته و بیشتر کوشیده است نسبت هگل را با «آنها» یعنی خود اندیشه غربی روشن سازد که البته واجد شناختهایی نقادانه در خصوص هگلخوان و هگلدانی خود ما نیز هست.
بعد از بخش دفتر ماه، بخش ادب و هنر قرار دارد. در این بخش علی اکبری با مقالهای در خصوص معماری اسلامی و با عنوان «ظهور مجدد گنبد در معماری ایرانی پس از اسلام» در پی پاسخ به این سؤال است که چرا عنصر «گنبد» با آنکه در دوران باستان و معماری ساسانی در حال تکامل خود به عنوان یکی از پیشرفتهترین تکنیکهای پوشش دهانه و زمانی به اوج شکوفایی رسید اما در معماری سدههای نخست پس از اسلام به همراه عناصر دیگری مثل «ایوان» و «کنگرههای تزئینی» دیده نشد. و ناگهان در قرن چهارم و پنجم هجری با استفاده از گند در برخی بناها دوباره به معماری ایران بازگشت؟ علت این غیبت و ظهور دوباره چیست؟ و گنبد وارد شده به معماری مسجد تجلیگاه چه مفاهیمی است که آن را از گنبدهای پیش از اسلام متفاوت کرده است؟ مطلب بعدی این بخش مقالهای است از راجر تایچمن استاد فلسفه دانشگاه آکسفورد با عنوان «حجیت سخن دیگران در ساحت نظر و عمل» که زینب صالحی آن را ترجمه کرده است.
در بخش اندیشه و نظر ماهنامه، گفتوگویی میخوانید که اواسط دهه 1980 با فریتیوف شوان یکی از سرشناسترین نمایندگان سنتگرایی یا مکتب حکمت خالده صورت گرفته است. عنوان گفتوگو «دری به سوی روشنایی» است که مرضیه سلیمانی آن را ترجمه کرده است.
«تجلی الهی و تولد روحانی در عرفان اسماعیلیه» از هانری کربن با ترجمه انشاءالله رحمتی، «سیری در اعتقادنامههای شیعی» به قلم مهدی کمپانی زارع و «فهم هانری کربن از ملاصدرا» از هرمان لندولت و با ترجمه روحالله علیزاده و مریم رحیمی ندوشن مطالب دیگری است که در این بخش میخوانید.
« ادب مردمی» که بخش اول آن در شماره پیشین ماهنامه آمده بود و در خصوص آشنایی با چند نظریه درباره بحر طویل است، نخستین مطلب بخش کتاب است. گفتوگو با حسین بستان یکی از پژوهشگرانی که بر روی طرح پژوهشی «گامی به سوی علم دینی» کار میکند و با عنوان «امکان تحقق علم دینی» آمده مطلب بعدی این بخش و «معرفی کتابهای خارجی» آخرین مطلب این بخش است.
این ماهنامه را میتوانید با قیمت 2 هزار تومان از پیشخوانهای فروش کالا تهیه کنید.
نظر شما