به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ این مراسم، در موزه هنرهای دینی امام‌علی(ع) با حضور امیراحمد فلسفی خوشنویسِ ترجمه فارسی، مصطفی آقامیری مُذَهّب صفحات کتاب، محمدتقی اختیاری مترجم متن عربی، حجت الاسلام علی اکبر تلافی پژوهشگر و استاد دانشگاه امام صادق و سیدحمید خویی، پژوهشگر و استاد دانشکده علوم پزشکی تهران برگزار شد. اجرای این مراسم را محمد سادات اخوی مجری تلویزیون بر عهده داشت.
کتاب «شکوه یاس» حاصل همکاری ۱۰ ساله یک گروه ۴۰ نفره از هنرمندان و پژوهشگران است که از سوی انتشارات نگار در ۷۸ صفحه تمام گلاسه منتشر شده‌است. خطابه فدک متن سخنرانی‌‌ای است که حضرت زهرا (س) پس از وفات پیامبر اکرم و اقدامات خلیفه اول در تصاحب سرزمین فدک، خطاب به ابوبکر ایراد کردند.
در این کتاب که آیت‌الله سید محمد جواد علوی بروجردی هم بر آن مقدمه‌ای نگاشته است،متن عربی با خوشنویسی نسخ احمد عبدالرضایی و ترجمه فارسی با خوشنویسی نستعلیق امیر احمد فلسفی در صفحات روبه‌روی هم قرار گرفته‌اند و صفحات به هنر مصطفی آقامیری تذهیب شده‌اند. همچنین در میانه متن‌ها، صفحاتی به نقاشی‌ها و آرایه‌های هنرمندانی چون محمود فرشچیان، محمد احصائی، نصرت‌الله افجه‌ای، عباس اخوین، غلامحسین امیر خانی و چند تن دیگر اختصاص یافته است.
در این مراسم علی اکبر تلافی،امیر احمد فلسفی،حمید خویی، مجید مجیدی و ناشر کتاب محمد داودی‌پور سخنرانی کردند، از آیدین آغداشلو هم یادداشتی کوتاه درباره این کتاب خوانده شد.
علی اکبر تلافی که تهیه و تدوین بخش منابع و نمایه‌های کتاب را بر عهده داشته است، سخنان خود را به بیان تاریخچه‌ای از سرزمین فدک که دهکده‌ای در نزدیکی شهر مدینه بوده، اختصاص داد. این تاریخچه در بخش پایانی کتاب پیشِ‌رو آمده است.
نستعلیق پاسخگوی نرمش و انعطاف ادبیات فارسی شد
در بخش بعدی مراسک امیراحمد فلسفی خوشنویس این کتاب به بیان نکاتی کلی درباره هنر خوشنویسی در طول تاریخ ایران از دوران پیش از اسلام تا دوره معاصر پرداخت و توضیحاتی درباره خط نستعلیق ارائه کرد. او گفت: بعد از اسلام و تغییر الفبای نگارش در ایران با توجه به اینکه زبان ایرانیان تغییر نکرد، هنرمندان ایرانی همه هنر خود را معطوف الفبای جدید کردند که همان رسم الخط عربی بود.
فلسفی ادامه داد: به قرون ششم و هفتم هجری که می‌رسیم، با توجه به تکاملی که شعر فارسی پیدا کرده بود هنرمندان ایرانی احساس نیاز کردند که ادبیات فارسی به نوشتن مخصوص خودش احتیاج دارد و در نتیجه خط نستعلیق اختراع شد.
این خوشنویس با اشاره به اینکه خطوط نسخ و ثلث خطوطی هندسی و زاویه‌دار و بیشتر با گویش عربی هماهنگی دارند و نه فارسی، توضیح داد: زبان و ادبیات فارسی نسبت به زبان عربی با نرمش و لطافت بیشتری همراه بود و این نیاز بعد از قرن‌ها با خط تعلیق پاسخ داده شد، خطی که با دور و انحناهای بیشتری همراه است و به دنبال آن بعد از حدود ۱۰۰ سال خط نستعلیق زاده شد.
وی تاکید کرد: بدین ترتیب در میان ایرانیان خطی زاده شده که بعد از قرن‌ها در خارج از ایران به نام خط فارسی مشهور است. همان خطی که ما نستعلیق می نامیم.
فلسفی در پایان سخنانش در مورد کتاب، روبه‌رویی متن و ترجمه را عنصر ضروری در طراحی این کتاب دانست و گفت: از آنجا که هر ترجمه همواره به تعداد کلماتی بیشتر از متن اصلی نیاز دارد و نیز از آنجا که نوشتار نسخ (متن عربی) همواره درشت‌تر از نوشتار نستعلیق (ترجمه فارسی) دیده می‌شود، متن ترجمه شده را با کلماتی کوچکتر از متن عربی خواهید یافت. وی توضیح داد: در این کتاب چون ناگزیر بودیم متن و ترجمه در فضایی برابر و در دو صفحه روبه‌روی هم قرار گیرند، بعضی از بخش‌های ترجمه می‌بایست متراکم‌تر نوشته شوند و این اتفاق هم افتاده‌است.
خطبه فدک به ماجرای سرزمین فدک خلاصه نمی‌شود
در بخش بعدی سید احمد خویی، پژوهشگر با اشاره به اینکه هنر امروز هنر بازاری است، این کتاب را نمونه‌ای از تلاش خالصانه جمعی هنرمندان برای خلق اثری متعالی و فاخر در ادای دِینی به حضرت رسول و فاطمه زهرا دانست. وی این خطبه را در بردارنده زیباترین مضامین توحیدی و دارای هشت محور اساسی دانست که یک از آنها فدک بوده است.
خویی با اشاره به ادبیات فاطمی، ارزش خطبه توحیدی حضرت زهرا را در خطابه فدک هم‌پای ارزش توحیدی خطابه‌های حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه دانست و اظهار کرد: جهاد بزرگ حضرت فاطمه(س) این بود که بر توطئه دین‌زدایی و اصلت زدایی از دین در ثقیفه را مانع شد. در ثقیفه قرار بود اسلام‌نمایی جایگزین اسلام شود که امروز داریم بروزهای آن را در رفتار گروه‌های داعش،جبهه النصره،طالبان،القاعده و مانند آنها می‌بینیم. همه اینها تولیدات طبیعی ثقیفه هستند.
وی در ادامه با اشاره جایگاه ویژه و مشابه حضرت فاطمه(س) و دخترش حضرت زینب(س) در دو بُرهه حساس از دین، بخش کوچکی از فحوای اصلی خطبه فدک را ماجرای باز پس‌گرفتن فدک از خلیفه اول دانست و توضیح داد: فاطمه پرچم دفاع از حق و حقیقت را که تجلّی کمال آن در مظلوم گمشده در سقیفه، علی ابن ابی‌طالب بود، به تنهایی به دوش کشید و این یکی از ویژگی‌‌های دین اسلام است که در دو مقطع حساس و سرنوشت‌سازی که می‌رفت اصالت و سلامت دین مورد تهدید جدّی قرار گیرد، دو زن، مسئولیت حفاظت از سلامت دین را بر عهده می‌گیرند؛ روزی فاطمه و روز دیگری، دخترش زینب.
مجیدی: به همکاری‌ام با مترجم کتاب در فیلم محمد (ص) مفتخرم
در بخش بعدی این نشست مجید مجیدی ضمن ابراز خرسندی از حضور خود در چنین جلسه باشکوهی که مزیّن به نام حضرت زهراست، سه دهه دوستی خود را با محمد تقی اختیاری، مترجم کتاب یاد‌آور شد و همچنین از حضور موثر او در بخش تحقیق و پژوهشِ پروژه رو به اتمام فیلم سینمایی حضرت رسول (ص) سخن گفت.
در ادامه، این کارگردان از یک دهه همکاریِ تئاتریِ خود با محمد تقی اختیاری در سال‌های ۱۳۶۰ در مدرسه علوی که اجرای نمایش‌هایی مذهبی در ایام فاطمی را پیگیر بودند،یاد کرد و افزود: اگرچه توفیق اجرای چنان نمایش‌هایی از من گرفته شد اما همان‌ها بذرهایی شدند برای کسب توفیقی که این سال‌های اخیر در ساخت فیلمی از حضرت رسول داشتم.
مجیدی در ادامه هفت سالی را که صرف ساخت این فیلم کرده، بهترین لحظات زندگی خود دانست و گفت: تا دو سه ماه دیگر که فیلم آماده نمایش می‌شود، حرف‌های ناگفته بسیاری هست که در جای خود خواهم گفت.
مجیدی با بیان اینکه همکاری او با افتخاری، مترجم این کتاب در بخش تحقیقات فیلم حضرت رسول (ص) را از افتخارات خود می‌داند، ضمن تایید گفته‌های سخنران پیشین، بیان کرد: واقعا جفای بزرگی است که خطبه فدک را به ماجرای سرزمین فدک و دعواهای روی آن خلاصه کنیم. من در حد بضاعت و سواد خود، وقتی این خطبه را مطالعه کردم، تجلی بندبند اصول دین را به زیبایی در این خطبه کوتاه و عمیق یافتم.
وی همچنین با بیانی دوستانه و فروتنانه، نقدی بر خوشنویسی ترجمه فارسی کتاب که به خط نستعلیق و توسط امیر احمد فلسفی اجرا شده بود داشت و آن را برای مخاطب عام، کمی سنگین و دشوار دانست.
آغداشلو: آراستن متون گرانقدرمذهبی، ضرورت دوران است
در پایان امیر محمد داودی مدیر نشر نگار، ناشر کتاب «شکوه یاس» ضمن تشکر از تمامی هنرمندان و دست‌اندرکاران طراحی و نگارش این کتاب با بردن نام تک‌تک این افراد، یادداشتی را که آیدین آغداشلو برای این مراسم فرستاده بود روخوانی کرد. در بخشی از این یادداشت چنین آمده بود:
«کتاب شکوه یاس سال ها پیش و با همین اجرای نفیس باید چاپ می‌شد. کتاب حاضر امتیازات قابل ستایشی دارد. از اهم این امتیازات پوشش درخور و ستودنی خوشنویسان نسخ و نستعلیق آن است که به خاطر تنظیم موازی سطرهای متن عربی و ترجمه فارسی آن، کار ارجاع را ممکن می‌کند. از یاد نبریم که در همین راستا چه آزمون خطیری در پیش‌ِروی خوشنویسان بوده است که می بایست در عین قواعد والای خوشنویسی، حروف در هر سطر را به نحوی ترکیب و تنطیم کرسی‌بندی کنند که بتوانند فضای اندک و مختصر را به زیبایی و توازن و بی انباشت نامطلوب در اختیار خود بگیرند که هر دو هنرمند توانسته‌اند به توفیق مطلوب دست یابند. بخش‌های تزئینی کتاب هم از آرایه‌ها و تذهیب‌ها و سرفصل‌ها و نقاشضی‌ها و حاشیه‌ها نیز از بهترین هنرمندان ستی و مدرنِ معاصر ایران برگزیده شده‌اند. ادامه این راه را به فال نیک می‌گیرم و تزیین آراستن متون گرانقدر مقدس و معتبری همچون این کتاب را از ضرورت‌های این دوران می‌دانم.»
نظر شما