به گزارش فرهنگ امروز به نقل از کتابخانه و مرکز اسناد مجلس؛ جدیدترین اثر، کتاب انقلاب اسلامی مبانی نظری و ریشه‌های تاریخی است. این کتاب از سه جلد و ۱۲ فصل تشکیل شده است.
این کتاب در پی جواب دادن به دو سؤال اصلی است:
- آیا انقلاب اسلامی که در سال ۱۳۵۷ بر عمر نظام شاهنشاهی پهلوی خاتمه داد، شکل، قالب و محتوایی اسلامی داشت؟ و اگر پاسخ مثبت است، که نگارنده این سطور به ضرس قاطع آن را تأیید می‌کند، پرسش دوم و مهم‌تر این پژوهش عبارت خواهد بود:
- چرا انقلاب ایران، اسلامی و به طور مشخص‌تر در احکام، فرهنگ، آموزه‌ها، شعائر دین اسلام و مذهب تشیع ریشه داشت؟
مؤلف در جواب به سؤال فوق می‌نویسد: احکام، آموزه‌ها، شعائر و فرهنگ دیرپای مذهب تشیع در حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی جامعه ایرانی نقش تعیین کننده‌ای ایفا کرده و بنابر این پیروزی انقلاب اسلامی ایران مرهون فرهنگ، مکتب و مدنیت مذهب تشیع بود که قدمتی به درازای تاریخ اسلام داشت، فصل اول اثر حاضر به گونه‌ای مختصر و گذرا پیرامون ماهیت و چگونگی پیدایش مذهب تشیع و دلایل و روند تدریجی، ولی مداوم، گسترش آن در بخش‌های مختلف جهان اسلام و بالاخص حوزه جغرافیایی ایران، اطلاعاتی در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. در فصل دوم کتاب، به اجمال، سیر تکوین و تحول اندیشه ولایت فقیهان جامع‌الشرایط در عصر غیبت امام زمان(عج) در آرای فقیهان، مراجع و مجتهدان صاحب رأی جهان تشیع، از آغاز عصر غیبت کبری امام زمان(عج) تا عصر حاضر، مورد بررسی و ارزیابی تاریخی قرار گرفته است.
فصل سوم کتاب مسئولیت‌پذیری و نقش و جایگاه تاریخی علما، فقیهان و مجتهدان جهان تشیع را در حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی جامعه مسلمانان، به طور کلی و شیعیان، به طور اخص، مورد بازکاوی مختصر قرار داده است. فصل چهارم اثر حاضر با عنوان: «مشروطیت؛ انقلاب ناتمام» نقش و جایگاه تعیین کننده علما و مراجع جهان تشیع در بسیج سیاسی و دینی مردم ایران، پیروزی انقلاب مشروطیت و تبیین مبانی نظام مشروطه در چهارچوب احکام و آموزه‌های اسلام و مذهب تشیع را در معرض داوری مخاطبان قرار می‌دهد. در فصل پنجم اثر حاضر، نشان داده خواهد شد که خط مشی‌های تبهکارانه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی و اقتصادی رضاشاه، سرسلسله رژیم استبدادگرا، قانون گریز و مردم ستیز پهلوی، که دستاوردهای انقلاب مشروطیت ایران را یکسره نادیده گرفته و در نقض و پایمال ساختن حقوق و خواست‌های ملت ایران، در شئون و سطوح مختلف، از هیچ تلاشی فروگذار نکرد، جامعه ایرانی را ناگزیر مستعد پیگیری حقوق و مطالبات غصب شده و از دست رفته خود می‌کرد.
در فصل ششم کتاب توضیح داده خواهد شد که به رغم تمام تلاش‌های صورت گرفته طی ۱۲ سال نخست سلطنت محمدرضا پهلوی (۱۳۳۲ ـ ۱۳۲۰- ش)، نظام مشروطه بر مبنای اصول قانون اساسی و متمم آن در ایران تحقق پیدا نکرد و در این میان علما و اسلام‌گرایان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی ـ اندیشه‌ای فعال ظاهر شده و به ویژه مهم‌ترین جنبش ضداستعماری این برهه از تاریخ ایران (نهضت ملی شدن صنعت نفت) با پیش‌گامی و نقش بسیار مؤثر علما و اسلام‌گرایان با پیروزی ملت ایران قرین شد. در فصل هفتم کتاب، از تبعات تأسف‌بار کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ طی سال‌های دهه ۱۳۳۰ سخن به میان خواهد آمد، که رژیم استبدادگرا و سلطه پذیر پهلوی با اتکای به هم‌پیمانان خارجی خود در نقض حقوق و منافع سیاسی و اجتماعی مردم ایران از هیچ تلاش خلاف قاعده و غیرانسانی‌ای فروگذار نکرد و به ویژه احزاب و گروه‌های سیاسی مخالف، از اقشار مختلف را به شدت سرکوب و منزوی ساخت و آشکارا نشان داد که به نظام صحیح مشروطه و اصول و مبانی قانون اساسی و متمم آن اعتنایی نمی‌کند.
فصل هشتم کتاب به مبارزه و قیام علما و اسلام‌گرایان تحت رهبری نوظهور امام خمینی طی سال‌های نخست دهه ۱۳۴۰، با رژیم پهلوی و حامیان و هم پیمانان خارجی آن می‌پردازد، که به نقطه عطفی تعیین کننده در آشکارتر شدن عدم مقبولیت و مشروعیت سیاسی رژیم پهلوی تبدیل شد.
در فصل نهم، زوایایی مهم از ناکارآمدی، فساد و تبهکاری‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رژیم استبدادگرا، قانون‌گری، مردم‌ستیزی و سلطه‌پذیر پهلوی طی سال‌های دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ در معرض داوری مخاطبان قرار خواهد گرفت.
در فصل دهم کتاب، از تداوم مبارزه و ایستادگی امام خمینی در برابر رژیم پهلوی، در دوران تبعید ترکیه و عراق از دهه ۱۳۴۰ تا نیمه دهه ۱۳۵۰، سخن به میان خواهیم آورد، که هرچه زمان بیشتری سپری می‌شد، راسخ‌تر از گذشته، به تداوم مبارزه و مقابله با حاکمیت می‌اندیشید و تنها راه برون رفت از آن اوضاع تأسف بار سیاسی و اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی حاکم بر کشور را در از میان برداشتن قطعی رژیم پهلوی جستجو می‌کرد. طی همین فصل، بالاخص، ناکارآمدی شیوه مبارزات چریکی و مسلحانه گروه‌های مختلف در مقابله با رژیم استبدادگرا و سرکوبگر پهلوی مورد بررسی و ارزیابی تاریخی قرار خواهد گرفت. فصل یازدهم کتاب، به تکامل و شکوفایی نظریه ولایت فقیهان در عصر غیبت امام زمان(عج)، در اندیشه امام خمینی می‌پردازد، که حداقل از اوایل دهه ۱۳۴۰ بدان سو در صف مقدم مبارزه و مقابله با رژیم پهلوی و حامیان سلطه‌جوی بیگانه آن، قاطعانه و آشتی ناپذیر، اسلام گرایان روزافزون مخالف حاکمیت را رهبری و هدایت می‌کرد.
فصل پایانی کتاب هم روایتگر آخرین مرحله داستان بلند انقلاب اسلامی ایران است که طی آن نشان داده خواهد شد، در آن برهه حساس، دشوار و سرنوشت‌ساز از تاریخ ایران، احزاب و گروه‌های سیاسی غیردینی و احیاناً ضددینی مخالف و منتقد رژیم پهلوی، که گروه‌های تشکیل دهنده یا نزدیک به جبهه ملی و نیز حزب توده و سایر گروه‌های چپ و کمونیستی مهم‌ترین آن‌ها بودند، در پراکندگی، ناتوانی، نومیدی و سرخوردگی سیر می‌کردند و هیچ قرینه‌ای وجود نداشت، که نشان دهد، احزاب و گروه‌هایی از این دست برای رژیم سرکوبگر پهلوی، که برغم فساد و ناکارآمدی دامن‌گیر آن هنوز پرتوان می‌نماید و از حمایت‌های همه جانبه حامیان خارجی خود هم برخوردار بود، دردسری قابل اعتنا به شمار می‌روند.
فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:
فصل اول: تشیع در ایران
فصل دوم: سیر تکوین و فرآیند تکامل اندیشه ولایت فقیه
فصل سوم: تشیع و سیاست در گذر زمان (۱۳۲۴ ـ ۳۲۹ ق)
فصل چهارم: مشروطیت؛ انقلاب ناتمام
فصل پنجم: رضاشاه؛ عصر دیکتاتوری، مشروطیت‌زدایی و اسلام ستیزی
فصل ششم: یک دوره تلاش نافرجام (۱۳۳۲ ـ ۱۳۲۰ش)
فصل هفتم: بر لبه تاریکی؛ پایان عصر مشروعیت حکومت (۱۳۴۱ ـ ۱۳۳۲ ش)
فصل هشتم: قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲؛ نقطه عطف (عصر انقلاب سفید)
فصل نهم: در کژراهه قانون‌گریزی و مردم ستیزی (استبداد، تباهی و ناکارآمدی سیاسی؛ ۱۳۵۶ ـ ۱۳۴۳ش)
فصل دهم: آیت‌الله خمینی در تبعید: دوران مبارزه و مقاومت (رشد جوانه‌های امید: ۱۳۵۶ ـ ۱۳۴۳ش)
فصل یازدهم: تکامل نظریه ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی
فصل دوازدهم: یک انقلاب بی‌مانند (انقلاب: به نام خدا)
انقلاب اسلامی ایران مبانی نظری و ریشه‌های تاریخی/ ۳ جلد
نویسنده: مظفر شاهدی
ناشر: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
تاریخ چاپ: ۱۳۹۳
مکان چاپ: تهران
نظر شما