شناسهٔ خبر: 26895 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

پناهیان: فیلمی که عمق داشته باشد حتما سرگرم کننده خواهد بود

حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان گفت: چطور می شود که تصور کنیم کسی که در باره یک موضوع اخلاقی انسانی فیلم می سازد فیلمی غیر دینی ساخته و یا اگر سکولار یا لیبرال فکر کند و فیلم بسازد غیر سیاسی کار کرده است در حالی که جهان برای این گونه تولیدات هزینه می کند و برخی از سینماگران ما داوطلبانه در نقش بسیجیان این طرز تفکر به خلق اثر می پردازند.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ برنامه هفت این هفته  با حضور حجت الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان همراه بود. پناهیان که پس از حجت الاسلام قائم مقامی دومین روحانی حضور یافته در برنامه هفت است در این برنامه به رابطه میان سینما و دین و روحانیت پرداخت.

وی در پاسخ به عدم ارتباط میان سینما و سینماگران ایرانی گفت: سینما به روحانیت نزدیک نشده و دست نداده  و ارتباط خوبی نیز برقرار نکرده است. در واقع سینماگر وسط چهار راه زندگی ایستاده است و با همه صنوف لزوما باید ارتباط برقرار کند. البته به بعضی چون نیروی انتظامی به واسطه داشتن قدرت اجتماعی بیشتر به آنان احتیاج دارند.

پناهیان با بیان اینکه سینما برای دین بیشتر از سخنرانی به درد می خورد گفت:  همان طور که پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند با رفتارتان مردم را دعوت کنید، سینما نیز محل نمایش این رفتار است. ما اساسا سینما را دینی می بینم هر چند که اکثریت فیلم‌هایی که در تاریخ سینما بوده است در اختیار دین نباشد ولی به نظر می رسد بیشتر فیلم‌هایی که در آینده اتفاق می‌افتد دینی باشد. سینما بیشتر به کار دین می‌آید تا چیز دیگری و بیشتر به کار تجربه دیدنِ چیزی می خورد که البته سینما می تواند آن را تجربه کند.

این روحانی با رد صحبت های غربی دانستن سینما به واسطه اینکه تکنولوژی غربی است، گفت: قبل از اینکه محصول تکنولوژی غربی باشد محصول عقل و نیاز بشر است و درصدد است که پرده را از مقابل چشمان خود بردارد و جهانی را نگاه کند که بدان دسترسی ندارد. پس ذات سینما می‌تواند دینی باشد و بسیار به دین خدمت کند و خاصه روحانیون نیز از سینما همین انتظار را دارند.

وی با بیان اینکه انتظار روحانیون بسیار زیاد است  و شاید یکی از دلایل فاصله هم همین باشد گفت: در یک فیلم سینمایی و سریال انتظار می رود حقایق و واقعیت‌هایی گفته شود که مسیر تکاملی بشر را سرعت بخشد و سینما را بدون استفاده از مسجد و منبر و شمایل و ادبیات دینی در خدمت حیات بشر قرار دهد. سینما خیلی می تواند به تعالی بشر کمک کند.

پناهیان در بخش دیگری از صحبت های خود با بیان اینکه چرا باید حرفی را که ده سال پیش به بچه های هنر می زدم الان در صحبت با یک هنرمند موجب تعجب شود، گفت: سال هاست که در دانشکده هنر گفت و گو می کنیم که گاه درست یا غلط منتقل شده است، چرا که سرو صدا های ژورنالیستی سینما اجازه گفت‌و‌گو عالمان دینی و سینماگران را نمی‌دهد. از دیگر سو گمان می‌کنم این انگیزه بیشتر از جانب سینماگران وجود ندارد. با این شرایط باید چه کاری انجام دهم.

وی اشاره داشت: در میان علما نیز تخصص‌ها متفاوت است و در ساخت یک اثر نیز باید سراغ عالمی که متخصص آن حوزه است برویم. گاه سراغ علمایی رفته میشود که سینما را نمی شناسند و از آنها در بحث ساخت فیلم خود راهنمایی می گیرند و گاه از نظرات علما سوء استفاده می کنند.

 این روحانی ادامه داد: در تلویزیون نیز همین مسئله وجود دارد. دو تاریخ نگار از علما وجود دارد اما برای ساخت اثر خود به سراغ کسی می رود که به افکار خود نزدیک‌تر است. این در واقع گزینشی برخورد کردن با علما است. بعضی اوقات نقدی از جانب عالمی ممکن است مطرح شود که خوب نباشد اما مواقعی نیز عالمی حرفی می‌زند به سبب برخورد های بد ژورنالیستی که با آن می شود از گفته خود پشیمان می شود. درهرحال گاه بد برداشت می شود و گاه بد منعکس می شود.

پناهیان در خصوص نقدهای خود به فیلم ها به خصوص فیلم طلا و مس گفت: گاه در صحبت های خود پای فیلم ها را به میان می کشم. آن هم نه به عنوان اینکه آنها را نقد کنم . من باید در مقام مثال و برای جا انداختن یک بحث از زندگی مردم نمونه بیاورم. بهترین کار نمونه آوردن از یک فیلم است که همه آن را دیده اند. وقتی از یک فیلم گفته می شود قصدم در آنجا این نبوده است که این فیلم را نقد کنم. در مورد طلا و مس تعدادی نکات مثبت و نفی داشت و ما نکات منفی آن را گفتیم که گاه به شکل بد برجسته سازی شددر هر صورت قصد جدی من این بوده است که وارد حوزه نقد فیلم شوم و اکنون نیز مدتی است که از این روش نیز پرهیز می کنم. اگرچه که روش خوبی است که برای توضیح مطلبی از فیلم گفته شود اما تا صحبت از نقد می شود و شروع به نقد می کنیم جبهه گیری های خیلی سختی میشود.

این عالم دینی با بیان اینکه شغل کارگردانی یکی از مشاغل برجسته است و شانیتی دارد گفت: به سینماگران ایرانی احترام می گذارم و می دانم که در دنیا جایگاه داشته و سینمای ما را می شناسند و سینماگران ما هم جوایزی را کسب کرده اند اما با کدام اولویت این فیلمها ساخته شده اند؟‌آیا همین حرفها را هنرمندان جهان در نمونه های خیلی بهتری نزده اند؟ اما سینمای ایران از در بحث جامعه ما عقب است. اگر سینمای ما دفاع مقدس را خوب انعکاس داده بود جریان تکفیری برای جهانیان جا نمی افتاد که با الله اکبر سر می برند چون ما شهادت را معرفی نکردیم. در واقع سینما از واقعیت های جامعه نه حقایقی که در پی آن است عقب مانده است. اگرچه نسبت به کارگردانان خوبی که وجود دارد فیلم  شاخصی نیز وجود دارد اما نسبت به نیاز جامعه این طور نیست.  در حال حاضر مردم در منطقه نسبت به جمهوری اسلامی، صلابت و عزت آن نگاه مثبت قوی دارند اما این نگاه مثبت را از سینما دریافت نکرده اند حتی برخی فیلم های دفاع مقدس هستند که سعی کرده اند جنگ را از زیبایی هایش تهی کنند که گویی دو طرفه درگیری هیچ تفاوتی باهم نداشته اندانتظار ما از سینما بالا است چرا که این پیام ها باید به جهانیان منتقل شود و اروپایی و امریکایی ها تشنه ترین مردم برای دریافت پیام های تولید شده در انقلاب اسلامی هستند این پیام ها اگر توسط افرادی بی طرفی که از بیرون کشور می آیند منتقل شود بهتر به کار می آید چون زبان خود و مردم خود را بهتر می دانند و می توانند روایت ما را برای آنان نقل کنند.

پناهیان در بیان تحول این مسیر توضیح داد: مراکز آموزش عالی سینما و مدیران فرهنگی نیز از سینماگران ما هم عقب‌تر هستندسینماگران ما اگر کار خوبی انجام داده اند از حکمت خود بوده است نه از درایت مدیران سینما و مراکز آموزش سینما. با آموزش عالی هنر به خصوص در بخش سینما موافق نیستم و در طی ده سالی که در دانشکده هنر حضور داشتم انتقادهایی مطرح می کردم.

وی پیشنهاد داد: بخشی از برنامه هفت را به آموزش عالی هنر اختصاص داده شود تا مردم بدانند که چه چیزی به  کارگردانان جوان آینده کشور آموزش داده می‌شود. در برخی کشور های جهان از آموزش عالی سینمای ما بیشتر فلسفه و برخی از مبانی نظری را می خوانند. کمی حرف های دیگر هم به کارگردانان یاد دهیم مثل این است که  نخواهیم محتوا را یاد دهیم و تنها به آموزش قافیه و وزن بپردازیم تا فرد شاعر شود. به نظر من کشف یک معرفت عمیق سینماگر را سینماگر خواهد کرد اگر سینماگر از یک زاویه جدید به اعماق مفهومی جدید و کشف تازه پی ببرد هنرمند می شود کی که خود حرف تازه ای داشته باشد همین خود، او را تازه تر می کند.

این عالم دینی افزود: سینماگر را در حد یک حکیم، عارف و یک اندیشمند می بینم بنابراین این مراوده باید خیلی عمیق باشد و اصلا نباید قبیله عالمان دینی را از قیبله سینماگران جدا دانست.  مدیران فرهنگی چه مقدار اردو گذاشته اند تا انها در مراوده بیشتر باشند.کار سینما لحظه ای نیست.

وی با بیان اینکه از لفظ سینمای دینی استفاده نمی کنم گفت: سینمای خوب و غیر خوب داریم و سینمای خوب باید عمیق باشد اگر سینماگر تلاش خود را برای عمیق تر کردن فیلم خود کمتر کند جنجال ها نیز بر فیلم وی کمتر می شود. اگر گفته می شود فیلمی می تواند فیلمی دینی باشد غیر عمیق ترین است. اما سینماگر تنها نباید به خودش اتکا کند  و به هر حال باید به بررسی بپردازد. بنابراین چون سینماگر می خواهد به موضوعی بپردازد که با مسائل دینی عجین است و یا حتی مسئله ای اجتماعی است چرا نباید برود با عالمان دینی گفت و گو های خود را عمیقتر کند.

پناهیان در بخش دیگری از گفته های خود بیان کرد: نقد در مورد سینما سطحی است  و به همین خاطر دعوا ایجاد می شود. اگر می خواهیم اثری را نقد کنیم باید آثار بلند مدت آن را در مخاطبین مورد بررسی قرار دهیم و این جز با کمک علومی جز روانشناسی امکان پذیر نیست. کارگردان نباید تنها به واکنش مخاطب متکی باشد بلکه باید در یابد که فیلم وی چه اثری را بر روی بیننده گذاشته است. بررسی یک کار سینمایی کار عمیقی است.

وی با مخاطب قرار دادن سردبیر و مجری برنامه هفت در واکنش به طرح سوالی در خصوص اختلاف شدید میان برخی متدینین و برخی اهالی سینما اذعان داشت: تصور می کنم ما باید انتظارمان را از سینما بالا بریم و یک اولویت بسیار مهم تلاش برای رفع سوء تفاهم‌ها است چرا که مردم ما مردم عمیقی هستند. بنابراین مردم اگر سینما را عمیق تر ببینند با آن ارتباط برقرار می کنند و در اینجا اصلا بحث دینی و غیر دینی نیست بلکه فیلم عمیق ساختن را باید در دستور کار قرار دهیم همان طور که سطح نقد فیلم را عمیق می کنیم و حتی این کار را از همین برنامه شروع کنیم که برخی از حرفه ها را از روی میز برداشته و کنار بگذاریم به عنوان مثال به نظر من اصلا سیاست،‌دین،‌اخلاق، اقتصاد و جامعه در سینما از هم جدا نیست.

حجت الاسلام پناهیان تشریح کرد: چطور می شود که تصور کنیم کسی که در باره یک موضوع اخلاقی انسانی فیلم می سازد فیلمی غیر دینی ساخته و یا اگر سکولار یا لیبرال فکر کند و فیلم بسازد غیر سیاسی کار کرده است در حالی که جهان برای این گونه تولیدات هزینه می کند و برخی از سینماگران ما داوطلبانه در نقش بسیجیان این طرز تفکر به خلق اثر می پردازند. اگر فیلمی عمیق و دینی باشد مگر می شود که سرگرم کننده نباشد؟! در حالی که خود دین بسیار سرگرم کننده است البته تا تعریفمان از سرگرمی چه باشد. و همانطور که هرچیزی اقتصادی دارد سینما هم حتما باید اقتصاد خود را داشته باشد همانطور که در دین هم بلافاصله پس از نماز از زکات که امری اقتصادی است سخن به میان می آید.

وی تاکید کرد:‌ سینماگران اجازه دهند که نقادان به میدان آیند و فیلم ها نیز نمایش داده شود و البته من بیشتر دوست دارم که محدودیت ها کمتر شود و فیلم های بد نیز نمایش داده شود اما بازار نقد نیز در این میان عمق پیدا کند. البته نقد هم نقد عمیق باشد. ما در حال حاضر با سینمای عمیق و سطحی مواجه ایم. به قدری ضد اولویت فیلم می سازیم که مشخص نیست جهان و مسائل جهان کجاست.

این روحانی با نقد اینکه سینمای ما چرا جهان را فرا نگرفته است ادامه داد: باید روی افکار عمومی مردم جهان تاثیر گذاریم. ما حرف های ساده ای داریم که اگر به زبان سینمایی که مردم اروپا و غرب  به طور مشخص می فهمند مسلط شویم و اگر باآنها حرف زنیم ان زمان است که سینمای انقلاب اسلامی آغاز شده است. سینمای ما اگر تنها سینمایی داخلی باشد ناموفق است.

 وی گفت: به سینماگران ما باید هر چه که نیاز است امکانات داده شود تا بتوانند قلب مردم اروپا و آمریکا را فتح کنند. درغرب به ما نیاز دارند. اگر سینمای ما درغرب حضور جدی داشت هیچ وقت داعش نمی توانست افراد جویای معنویت را به خود جذب کند. حرف اول را مضمون و محتوای تازه میزند و اگر حرف تازه ای برای گفتن داشته باشد در تکنیک و خلاقیت هم تاثیر گذار است. برای سینما هم اتفاقی که در ادبیات رخ داده است خواهد افتاد.

پناهیان در پایان صحبت‌های خود به وظیفه سینماگر اشاره داشت و گفت: وظیفه سینماگر این است که هم سوال و هم راه را ایجاد کند.نصف الاسوال، نصف العلم. راه را هم نشان ندهد اما با ایجاد سوال می تواند هزاران نفر را به فکر اندازد. امیداورم نگاه عمیقی به دین داشته باشیم چرا که دین در بسیاری مواقع با ادبیات غیر دینی صحبت کرده است.

اما در بخش دیگری از برنامه هفت ساعد سهیلی و جمشید محمودی؛ بازیگر و کارگردان فیلم چند مترمکعب عشق مقابل دوربین هفت قرار گرفتند.

جمشید محمودی  درابتدای صحبت های خود در بیان فروش و استقبال مخاطبان گفت: با توجه به دیده شدن  فیلم در جشنواره فجر سال گذشته و منتقدین، فیلم نسبت به سالن هایی که در اختیار دارد فروش خوبی  داشته است.

وی گفت: گفته معروفی که از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر در این اثر وجود دارد که به خوبی نشان می دهد که فیلم از چه حرف زده استفیلم در مورد عشق است بنابراین مخاطبان آن را کسانی که عاشق شده اند می شوند و خواهند شد تشکیلی می دهند و نوید محمودی تمام تلاش خود را می کند که این فیلم را به گوش تمامی مخاطبان برساند.

محمودی ادامه داد: چند متر مکعب عشق یک قصه عاشقانه در دل مهاجرت است و نگاهی به مهاجران افغان دارد و از اسم و سکانس های آن پیدا است که فیلم در مورد مهاجرت نیست بلکه عاشقانه ست.

این کارگردان درباره تولید فیلم خود توضیح داد: پروانه ساخت برای این فیلم را نیز از هردو کشور افغانستان و ایران دریافت کردیم و بازتاب این فیلم نیز در افغانستان هم خوب بوده است .

محمودی در خصوص ایده اولیه کار بیان کرد: ایده اولیه این اثر به سال 83 و سفر نوید محمودی به افغانستان بر می گردد و این ایده از این سفر نشات می گیرد اما در طی این سال  به سبب کارهای گوناگونی که را انجام دادیم این ایده همراه ما نبود وبه آن فکر نمی‌کردیم  تا اینکه هم من تجربیات بیشتر بدست بیاورم و  هم نوید محمودی به سرمایه بیشتری برای ساخت این اثر دست پیدا کند.

وی درباره نقش نادر فلاح در این فیلم گفت: نادر فلاح خارق‌العاده بازی کرد چرا که در لحن و بیان افغان برای اولین بار است که به این اندازه کامل و درست انجام شده است.

ساعد سهیلی  دیگر مهمان حاضر در استودیو هفت در خصوص بازی در این فیلم گفت: فیلمنامه را که خواندم همه چیز آن از لحاظ اخلاقی مثبت بود وبه خط فکری نسل من نزدیک بود و این خط فکری به تمام جزییات در سینمای اجتماعی و واقعیات و حرف های خود ما بر می گردد و فکر می کنم که فیلم خیلی به این ها نزدیک است.

وی در خصوص تاثیر سعید سهیلی در ورود به عرصه بازیگری گفت: پیش از بازی در فیلم گشت ارشاد تئاتر نیز کار می کردم و جایزه بهترین بازیگری را در اختیار داشتم. اما ماندگاری چیزی نیست که شخصی بتواند موجب آن شود.

 این بازیگر در پایان صحبت های خود دربیان نقش خود گفت: فیلم براساس قصه ای واقعی ساخته شده است و تلاش خود را کردیم که بی توجهی نسبت به آن دو شخصیت واقعی  که باید نگاه و حضور آنها حس می شد صورت نگیرد.

اما آخرین پرده از برنامه شب گذشته هفته به نقد فیلم شیار 143 اختصاص داشت که سحر عصرآزاد و آنتونیا شرکا به نقد و بررسی در باب این فیلم پرداختند.

آنتونیا شرکا  در ابتدای صحبت های خود در باب نقد این فیلم بیان کرد: از فروش فیلم هایی که توسط خانم ها ساخته می‌شود به نظرمی رسد که خانم ها بهتر نبض جامعه را در دست دارند  و یکی از دلایل آن می تواند فروش خوب فیلم هایی باشد که توسط خانم های کارگردان ساخته شده است.  اما انتظاری که از کارگردان فیلم اشیا از آنچه در آیینه می بیند به شما نزدیک ترند برای ساخت دومین اثر خود بیشتر بود و انتظارها را برآورده نکرد و فیلم اول ایشان را خیلی خالصانه تر و جذاب تر دیدم اما نقد هایی هم بر این فیلم وارد است که به سبب حواشی که برای آن ایجاد شد کمتر بدان پرداخت شده است و کمتر با آن سینمایی برخورد شده است و بیشتر برخوردها فرامتنی بوده است.

سحر عصر آزاد  در ادامه صحبت های شرکا گفت:  این فیلم موقعیت احساس برانگیزش مرا درگیر کرده است وبا تماشای چندین باره آن روی جزییات این فیلم دقیق تر شده ام و در کنار همه جزییاتی که دارد ورود یک کارگردان خانم به عرصه سینما و با چنین فیلم گامی محکمی است.اما مهمترین نکته این فیلم  اقتباس ادبی آن بوده است. اما دیگر چیزی که توجه من را برانگیخت  تفاوت در زاویه دیدی بود که نسبت به دفاع مقدس داشت و نسبت به دهه 60 متفاوت بود. چرا که درحین استفاده درست و به جا از دفاع مقدس  تقدس زدایی کرده است و تقدس را با مادری که در این فیلم نشان می دهد کلیشه زدایی کرده است.

اما شرکا با رد صحبت های عصر آزاد توضیح داد: به نظر من وجه ادبی یکی از نقاط ضعف این اثر محسوب می شود. مهمترین نقدی که در این فیلم دیده می شود غلبه روایی است. فیلم به شکل روایی بدون اینکه از ابتدا صحبت از شخصی انجام دهد روایت میشود این بخش روایی بخش جدا از فیلم است  و مصاحبه هایی که در این فیلم دیده می شود جنبه ادبی فیلم است که در قالب فیلم خوب در نیامده است. اما تقدس زدایی نیز صورت نگرفته چرا که مادر نیز دراین اثر مقدس شده است و فیلم را تحت شعاع خود قرارداده است  و به چهار دوستی که به جبهه می روند و سرنوشت متفاوت پیدا می کنند عمدا پرداخته نمی شود به خاطر این که شخصیت محوری فیلم مادر است و همه وزن بر روی الفت قرار دارد و وی در حد یک قدیسه بزرگ می شود.

نظر شما