به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست نقد و بررسی کتاب «میان منطقه‌گرایی و روابط بین‌الملل» اثر مشترک هینر هانگی، رالف رولوف و یورگن رولاند با ترجمه الهه کولائی و محمدکاظم شجاعی با حضور دکتر کولایی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و مترجم کتاب؛ دکتر طاهره ابراهیمی‌فر، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران- واحد مرکز؛ دکتر بهاره سازمند، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و دکتر نبی الله ابراهیمی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس چهارشنبه ششم خردادماه در انجمن علوم سیاسی برگزار شد.
میان منطقه‌گرایی یک تجربه برآمده از اروپاست
کولایی با اشاره به رعایت فارسی‌نویسی در ترجمه کتاب «میان منطقه‌گرایی و روابط بین‌الملل» گفت: من تلاش کردم که به همراه شجاعی دیگر مترجم کتاب، دغدغه فارسی‌نویسی را در این کتاب رعایت کنیم، اگرچه هدفم واژه‌سازی نامانوس یا عربی‌زدایی نبود. همچنین در مفاهیم کتاب تلاشم بر این بود که امانتداری را رعایت کنم حتی در ترجمه عنوان کتاب که دوستان به آن اشاره کردند.
وی درباره انتقاد از اروپامحور بودن کتاب بیان کرد: واقعیت این است که منطقه‌گرایی نخستین بار در اروپا شکل گرفت و برآمده از اتحادیه اروپا و یک تجربه اروپایی تلقی می‌شود. پس طبیعی است که نویسندگان اروپایی منطقه‌گرایی را بر حسب شیوه کلاسیک آن یعنی منطقه‌گرایی اروپایی طرح می‌کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره عنوان کتاب اظهار کرد: نام «میان منطقه‌گرایی و روابط بین‌الملل» به این دلیل انتخاب شده که دولت‌ها بازیگران اصلی روابط بین‌الملل بودند، حال در این کتاب یک هویت جدید شکل می‌گیرد و مناطق در حال تبدیل شدن به بازیگران روابط بین الملل هستند. این هویت جدید پرسشی را در ذهن مطرح می‌کند که آیا جهان به سوی تقابل میان مناطق حرکت می‌کند؟
کولایی با اشاره به اهمیت تحول در منطقه‌گرایی افزود: واقعیت این است که یک تحول هم در مفهوم و هم در رویکرد منطقه‌گرایی در حال شکل‌گیری است و این تحول برای کشور ما که سیاست‌هایی در منطقه دارد نمی‌تواند بی‌اهمیت باشد. یکی از اهداف ایران این است که قدرت منطقه باشد. پرسش این است کدام منطقه؟ نسبت ما با منطقه چیست؟
وی درباره مطالعات منطقه‌ای در ایران و اهمیت آن در جهت‌دهی به سیاست‌های منطقه‌ای بیان کرد: ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که دچار چالش شده و بدون این‌که شناخت دقیقی از منطقه پیرامون خود داشته باشیم می‌خواهیم در این منطقه قدرت نخست باشیم.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: ما خواستیم با ترجمه این کتاب جرقه‌ای ایجاد کنیم و بگوییم که در جهان تحولاتی در حال رخ دادن است که ما از آن دور هستیم. بنابراین زمان آن رسیده که ما از دستاوردهای میان منطقه‌ای غرب استفاده کنیم و متناسب با واقعیت‌های منطقه، نیازها و ویژگی‌های خودمان در منطقه حرکت کنیم.
منطقه‌گرایی ابزاری برای طرح الگوهای توسعه اروپایی
ابراهیمی‌فر درباره مقدمه مترجم بر کتاب «منطقه گرایی و روابط بین‌الملل» گفت: کولایی در مقدمه‌ای که به عنوان مترجم در کتاب گنجانده به خوبی توانسته مطالب شسته و رفته‌ای را ارائه دهد که رهیافت‌های را برای مطالعه این کتاب در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. به نظر بنده این کتاب شکلی از میان منطقه‌گرایی را با توجه به برخی جریان‌های سیاسی ترسیم می‌کند.
وی درباره امانتداری مترجم کتاب بیان کرد: این کتاب یک ترجمه است که بخشی از آن به نویسنده کتاب بستگی دارد و بخشی از آن نیز به مترجم. با این حال کولایی در ترجمه اصطلاحات امانتداری را حتی در عنوان کتاب رعایت کرده است اگرچه به نظر من می‌توانست درباره نام کتاب توضیحی را ارائه دهد.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد عنوان کرد: نویسنده می‌توانست در کتاب از خیزش‌های مردمی خاورمیانه که رخ داده و از هر منطقه به منطقه دیگر سرایت کرد، شرحی را بگنجاند. در صورتی که این اتفاق رخ نداده و این به دلیل این است که کتاب در دوره ریاست جمهوری بوش پسر در ایلات متحده نوشته شده که در آن زمان هنوز در خاورمیانه این خیزش‌ها اتفاق نیفتاده بود.
ابراهیمی‌فر با اشاره به استفاده ابزاری از میان منطقه‌گرایی اظهار کرد: کتاب بسیار اروپامحور است و اروپایی‌ها با نگارش این کتاب تلاش کردند خود را به عنوان بازیگران اصلی مطرح کنند و با ابزار میان منطقه‌گرایی ارزش‌هایی مانند حقوق بشر، دموکراسی و توسعه را با الگوی خود ارائه دهند.
وی درباره کمبود تحلیل‌های مقایسه‌ای بیان کرد: بهتر بود در این کتاب تحلیل‌های مقایسه‌ای بیشتری از منطقه‌گرایی در آسیای شرقی و آمریکای لاتین ارائه می‌شد و درباره اتحادیه‌های خاورمیانه توضیح بیشتری مطرح می‌شد، اگرچه حجم کتاب را افزایش می‌یافت.
مطالعات منسجم منطقه‌گرایی آن را از حیطه ژورنالیستی دور می‌کند!
نبی الله ابراهیمی یکی دیگر از سخنرانان این نشست با اشاره به کتاب‌هایی که از چند مجموعه مقاله تشکیل شدند، گفت: درباره نقد و ارزیابی متونی که از مجموعه مقاله شکل گرفته، برخی اشکال‌های روش‌شناسانه درباره چنین کتاب‌هایی وجود دارد. در کتاب میان منطقه‌گرایی و روابط بین‌الملل نیز چنین شیوه‌ای حاکم است و ۱۶نفر قلم فرسایی کردند که دارای متدلوژی واحد نیست.
وی با اشاره به فقدان مطالعات میان منطقه‌ایی در ایران بیان کرد: زمانی که کولایی این مطالعات را آغاز کرد، اگر از سوی دیگران نیز به طور هدفمند دنبال می‌شد، شاید اکنون کشور ما با کمبود مطالعات میان منطقه‌ای روبه‌رو نبود. متاسفانه در این زمینه سرمایه‌گذاری نشد در حالی که سیاست‌های منطقه ای امروز کشور ما به چنین مطالعاتی که سطح آگاهی سیاستمداران و کارشناسان را برای انتخاب سیاستی مشخص افزایش می‌دهد نیاز داشت.
این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس اظهار کرد: نکته‌ای که در مطالعات میان منطقه‌ای در حوزه خاورمیانه اهمیت دارد، تسلط پژوهشگران و محققان به زبان‌های عربی و ترکی است که می‌تواند محققان را در مطالعه منطقه کمک کند. متاسفانه ما در جامعه‌شناسی‌سیاسی منطقه خاورمیانه ضعیف هستیم. از این رو مطالعات میان منطقه‌ای به روشمند شدن این حوزه کمک می‌کند.
ابراهیمی درباره کیفیت ترجمه کتاب «منطقه‌گرایی و روابط بین‌الملل» عنوان کرد: ترجمه این کتاب بسیار سلیس و روان است، اگرچه اغلاطی دارد و برخی اصطلاحات یک‌دست ترجمه نشده است.
وی درباره اروپامحور بودن مباحث کتاب گفت: این کتاب بسیار اروپامحور است. به عبارتی یک نوع اروپا محوری در متن کتاب مشاهده می‌شود، به طوری که نویسندگان در بحث منطقه‌ای نخست به اروپا و سپس به شرق آسیا توجه کرده‌اند و نگاه پسا استعماری در کتاب وجود ندارد. از لحاظ استفاده از منابع نیز از منابع غیراروپایی چندان استفاده نشده است و عمده منابع آن اروپایی است.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس افزود: در کتاب یک نوع فقر در ارتباط بین منطقه‌گرایی و امنیت وجود دارد. ضمن این‌که نویسندگان آن آینده، چالش‌ها و راهکارهای کمتر دیده می‌شود و به بحران ضدمنطقه‌گرایی و مردم‌شناسی توجه کمتری شده است. اگرچه درباره روند منطقه‌گرایی و امنیت یکی دو مقاله سطحی در کتاب وجود دارد.
ابراهیمی افزود: با وجود کمبودهای که در کتاب «منطقه‌گرایی و روابط بین‌الملل» وجود دارد، اما این کتاب می‌تواند به کاهش فقر منابع ما در مطالعات منطقه‌گرایی کمک کند و این مطالعات را از مرحله ژورنالیستی دور کند.
نظر شما