به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست نقد و بررسی کتاب «جامعه شناسی تئاتر» نوشته ژان دووینیو و ترجمه جلال ستاری، عصر چهارشنبه ۲۷ خرداد با حضور محمدحسین ناصربخت، شهاب الدین عادل، لاله تقیان و جمشید کیانفر در سرای اهل قلم برگزار شد. این کتاب سال گذشته و در بخش هنرهای نمایشی سی و دومین جایزه کتاب سال ایران به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.
«جامعه‌شناسی تئاتر» و تحلیل نمایش شرقی
محمدحسین ناصربخت در این نشست گفت: من پژوهشی را درباره تئاتر ایرانی شروع کرده‌ام که درباره تاریخ تئاتر جدید ایرانی است. قرار بود دیدگاه من در این پژوهش یک دیدگاه جامعه‌شناسانه باشد، اما مشکلات بسیار در تبیین این دیدگاه داشتم که کتاب «جامعه شناسی تئاتر» مشکل من را حل کرد.
وی افزود: به نظر من این کتاب در تحلیل نمایش‌های ایرانی و شرقی نیز بسیار موثر است. به عنوان مثال برای من مدت‌ها سوال بود که چرا هنر تعزیه در دوران قاجار این‌قدر از طرف حاکمیت مورد حمایت قرار می‌گیرد؟ فراموش نکنیم که تعزیه یک مراسم آیینی است که در آن یک رهایی خاص وجود دارد و این با دولتی که می‌خواهد یک چارچوب‌هایی اجتماعی را به وجود بیاورد، در تضاد است.
نویسنده کتاب «نقش پوشی در شبيه‌خوانی: اصول و قواعد بازيگری در شبيه‌خوانی» ادامه داد: دووینیو در کتاب «جامعه شناسی تئاتر» تضادی مانند تضاد ساختاری حمایت حکومت از هنر تعزیه را در نمایش قرون وسطایی بررسی کرده است. وی تحلیل می‌کند که حاکمیت‌ها نیاز به یک ارتباط جمعی دارند و به همین دلیل هم هست که از نمایش‌هایی چون آیین‌ها و نمایش‌های قرون وسطایی و نمایشی چون تعزیه حمایت می‌کنند.
«جامعه‌شناسی تئاتر» بر اساس نیاز آکادمیک ترجمه شده است
شهاب الدین عادل، عضو هیات علمی دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران نیز در این نشست گفت: من در حدود ۱۰ سال است که دروس تخصصی جامعه‌شناسی سینما و جامعه‌شناسی تئاتر را در دانشکده‌های مختلف تدریس می‌کنم. یکی از مشکلاتی که ما در این دروس داریم، نبودن منبع آکادمیک است. بر اساس شناختی که من از مترجم دارم، مطمئن هستم که این کتاب را بر اساس همین نیاز آکادمیک جامعه ایرانی ترجمه کرده است.
وی افزود: متن ترجمه نشان می‌دهد که مترجم کتاب با هنر تئاتر، به ویژه تئاتر مدرن آشنایی کاملی دارد. همین مساله باعث شده تا این کتاب در حوزه شناخت تئاتر مدرن اروپا، تبدیل به یک منبع مهم و تعیین کننده شود. ترجمه کتاب علیرغم آنکه مانند متن اصلی، زبان دشواری دارد، بسیار عالی است.
ستاری تمام منابع مطرح شده در این کتاب را مطالعه کرد
لاله تقیان، پژوهشگر تئاتر و همسر جلال ستاری نیز در این نشست درباره چگونگی ترجمه کتاب «جامعه شناسی تئاتر» گفت: از روزی که جلال ستاری ترجمه این کتاب را شروع کرد، اصرار داشت، تمام کتاب‌ها و نمایشنامه‌های مطرح شده در این کتاب را مطالعه کند؛ و من این کتاب‌ها را به سختی برای او پیدا کردم.
وی افزود: همچنین زمانی که ترجمه این کتاب تمام شد، ستاری من را مجبور کرد تا متن ترجمه را چهار بار بازنویسی کنم تا فهم مطلب برای مخاطب ایرانی آسان شود.
در این جلسه همچنین فیلمی نیز از گفت‌وگوی میان جمشید کیانفر، رییس خانه نقد با جلال ستاری پخش شد. کیانفر در این فیلم درباره ترجمه این کتاب با ستاری به گفت‌وگو پرداخته بود.
نشر مرکز «جامعه شناسی تئاتر» تأليف ژان دووينيو و ترجمه جلال ستاری را برای نخستین بار در سال ۱۳۹۲، با شمارگان هزار نسخه، ۵۴۴ صفحه و بهای ۳۹ هزار و ۵۰۰ تومان منتشر کرد. این کتاب در سال گذشته (۱۳۹۳) و در بخش هنرهای نمایشی سی و دومین جایزه کتاب سال ایران به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.
نظر شما