به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه روز یکشنبه هفتم تیر ۱۳۶۰، تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، هیأت دولت و… به تدریج به سالن اجتماعات دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ایران واقع در سرچشمه تهران وارد شدند. نوای ملکوتی قرآن کریم در فضای سالن طنین انداخته بود و صالحان را بشارت تحقق وعده الهی می‌داد. پس از پایان قرائت قرآن کریم و اعلام برنامه، آیت‌الله بهشتی آغاز سخن کرد. بحث درباره تورم بود، اما عده‌ای از اعضا خواسته بودند که درباره انتخابات ریاست جمهوری نیز صحبت شود.
آیت‌الله بهشتی و همراهانش (۷۲ تن) در همین جلسه بر اثر انفجار ساختمان حزب جمهوری به شهادت رسیدند. فردا صبح روزنامه‌ها نوشتند: «حدود ساعت ۲۱ دیشب دو بمب بسیار قوی در محل دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی منفجر شد که بر اثر شدت انفجار قسمت‌هایی از ساختمان فروریخت و آیت‌الله سیدمحمد حسینی بهشتی، رییس وقت دیوان عالی کشور و بیش از ۷۰ نفر از مقامات و چهره‌های برجسته سیاسی از جمله چهار وزیر، چند معاون وزیر، ۲۷ نماینده مجلس و جمعی از اعضای حزب جمهوری اسلامی در جریان انفجار مقر اصلی این حزب به شهادت رسیدند.» امروز ۳۴سال از آن حادثه تروریستی می‌گذرد. به همین بهانه سراغ علیرضا حسینی بهشتی، فرزند شهیدبهشتی و عضو هیات علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس رفتیم و با وی درباره پدر شهیدش به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
آقای دکتر بهشتی در سال ۹۴ چه کتاب‌های جدیدی از آثار آیت‌الله بهشتی از طریق موزه و سرای شهیدبهشتی منتشر شده است؟
امسال ۹ عنوان کتاب از طریق این موزه از آثار پدرم از جمله کتاب «مراحل اساسی یک نهضت»، «عوامل موفقیت یک نهضت»، «موسیقی و تفریح در اسلام»، «مبارز پیروز»، «اقتصاد تعاونی» برای نخستین بار و کتاب‌های «شناخت عرفانی»، «نماز چیست»، «روش برداشت از قرآن» و «شب قدر» به عنوان آثار تجدید چاپی منتشر شده است.
به نظر شما انتشار کتاب‌هایی درباره شهید بهشتی تا کنون توانسته شخصیت وی را به درستی تبیین کند؟
با توجه به این‌که تبلیغات درباه شخصیت وی تقریبا بسیار اندک بوده و از حمایت‌های معمولی نیز مانند موسسه‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، برخوردار نبودیم یا این برخورداری بسیار کم بوده، به همین دلیل فروش کتاب در شبکه‌های سنتی برای ما دارای یک ملاک و معیار بوده است. با در نظر گرفتن یک سری معیارها اکثر کتاب‌های ما به چاپ دوم و سوم رسیده است که نشانه استقبال از کتاب‌های شهیدبهشتی است. امسال در نمایشگاه کتاب هم شاهد این بودیم که این آثار مورد توجه قرار گرفت و ما تک فروشی نیز داشتیم و افراد از مجموعه آثاری که از شهیدبهشتی در این موسسه منتشر شده، استقبال کردند. این نحوه انتخاب و خرید مردم برای ما یک نوع ملاک و معیار است. البته باید بگویم که انتشار آثار پدرم تا کنون موفق بوده، اما هنوز جای کار بسیار دارد. ضمن این‌که به کتاب قابل تاملی که بتواند گوشه‌هایی از شخصیت پدرم را منتقل کند، می‌توان به کتاب «سیره شهیدبهشتی» اثر غلامعلی رجایی اشاره کرد.
در یک مصاحبه شما به جمع‌آوری خاطرات پدرتان اشاره کردید که قرار است پس از گردآوری منتشر شود. کار جمع‌آوری و انتشار این خاطرات در چه مرحله‌ای است؟
ما تلاش کردیم خاطرات شهید بهشتی را با تمام افرادی که با وی دیدار داشتند، جمع‌آوری و ثبت کنیم. البته حوزه خاطرات و مراودات وی گسترده بود و تنها به تهران محدود نمی شود و در شهرستان‌ها نیز افراد بسیاری با وی دیدار داشته و از شهیدبهشتی خاطراتی دارند که ما در تلاشیم که این خاطرات را به دست بیاوریم. با توجه به گستردگی افرادی که با وی در تماس بودند کار دشوار و زمان‌بری است. امیدوارم بتوانیم از عهده این مهم بربیاییم. البته هنوز برای این‌که تاریخ مشخصی را برای انتشار این خاطرات اعلام کنیم، کمی زود است و تنها پس از جمع‌آوری این خاطرات می‌توان درباره تاریخ انتشار آنها اظهار نظر کرد.
در ثبت خاطرات شهیدبهشتی چه نکاتی را مدنظر قرار دادید به عبارتی بر اساس چه معیاری جمع‌آوری این خاطرات را شروع کردید؟
برای ما حتی خاطراتی در حد یک جمله یا چند جمله نیز ارزش دارد و دیدارهایی که در چند دقیقه صورت گرفته، نیز حائز اهمیت است. بنابراین به دنبال پیدا کردن افرادی هستیم که به هر نحو با وی دیداری داشته و از شهیدبهشتی خاطراتی دارند. ضمن این‌که در مرحله نخست برای ما جمع‌آوری و ثبت خاطرات ارزشمند است و پس از آن درباره چگونگی طبقه‌بندی این خاطرات تصمیم خواهیم گرفت. البته خاطرات طبیعتا بر حسب زمان روی دادن آنها منتشر خواهد شد.
نگاهی به لیست کتاب‌هایی که با قلم شهیدبهشتی نوشته شده حکایت از گستردگی آثار وی دارد، این ویژگی آثار ایشان گویای چه مطلبی است؟
البته هنوز برخی آثار وی از جمله تفسیر قرآنی که در آلمان شروع به تالیف آن کرد، هنوز منتشر نشده این تفسیر احتمالا در هشت جلد سامان داده خواهد شد که در حال حاضر چهار جلد آن تدوین شده است. در این تفسیر به تاریخ قرآن توجه ویژه‌ای شده است. البته برخی دیگر از تالیفات وی باقی مانده که در تلاش هستیم تا آنها را منتشر کنیم. مسائلی که پدرم در آثار خود به آنها پرداخته مسائلی بوده که در آن زمان مطرح بوده و برخی از آنها حتی در روزگار ما نیز مطرح است. بنابراین طبیعی است که یک اندیشمند که مورد پرسش افراد قرار می‌گیرد با توجه به ضرورت این مسائل درباره آنها آثاری را بنویسد یا در محافل مذهبی و علمی درباره آنها سخن بگوید. بسیاری از آثار شهیدبهشتی به صورت جلسات درسگفتار و سخنرانی است که امروزه برخی از آنها به صورت کتاب منتشر شده است. تعدادی از آثار وی مانند «خدا از دیدگاه قرآن» یا «شناخت اسلام» تالیفی است. برخی کتاب‌های وی نیز هم شامل درسگفتار است و هم تالیف. یعنی بخشی از کتاب تالیفی است و بخش دیگر که درسگفتار بوده به آن اضافه شده است. با این همه زمانی که یک اندیشمند در کانون توجه مسلمانان و میدان مبارزه قرار می‌گیرد، از وی توقع می‌رود که درباره مسائل جدی مورد پرسش مسلمانان قلم‌فرسایی کند.
از طرفی باید بگویم آثار شهید بهشتی در جامعه امروز ایران خیلی شناخته شده نیست و دلایل مختلفی هم دارد. یكی از دلایلش این است كه وی را بیشتر به عنوان یك سیاستمدار می‌شناسند تا یك اندیشمند. دلیل دیگر این است كه ما هیچ پشتوانه حكومتی و دولتی برای انتشار این آثار نداشته‌ایم. دیگر این‌كه شاید فكر می‌كنند افكار شهید بهشتی قدیمی شده و به درد جامعه امروز ایران نمی‌خورد. اما جالب است كه شمارگان آثار وی با توجه به این‌كه تبلیغات ما برای این آثار نزدیك به صفر بوده، نشان‌دهنده چیزهای دیگری است. من به دوستان جوان توصیه می‌كنم به دو دلیل آثار شهیدبهشتی را مورد مطالعه قرار دهند؛ یكی به لحاظ محتوا، زیرا من معتقدم از لحاظ محتوایی آثار وی هنوز حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. حتی به لحاظ زبان و بیان، آثار ایشان بعد از ۴۰ سال، حتی در واژگان، كاملا امروزی است. دلیل دیگر به لحاظ روش و از همه مهم‌تر به لحاظ جریان‌شناسی فكری انقلاب است كه بفهمند پایه‌های این انقلاب بر چه مبنایی بوده است.
توقع شما از مسئولان در انتشار آثار پدرتان چیست؟
ما توقع خاصی نداریم همین که برخی موانع رفع شده باید از مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کنونی سپاسگزار بود که کمک کردند بعضی آثار مرتبط و آثار شهیدبهشتی انتشار یابد. تاکید می‌کنم ما انتظار خاصی از آنها نداریم مگر این‌که آن حمایت‌هایی که از موسسه و بنیادهای به این شکل می‌شود از ما نیز صورت بگیرد. زیرا در این صورت، انجام کارها سرعت بیشتری به خود می‌گیرد. البته ما بودجه دولتی برای اداره موسسه و انتشار آثار نداریم و از طریق فروش کتاب و کمک افراد، موسسه را اداره می‌کنیم.
نظر شما