شناسهٔ خبر: 34900 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

چرایی فراموشی شعر آیینی؛ مهمترین جریان ادبی عصر حاضر

برخی کارشناسان معتقدند: شعر آیینی معاصر مهم ترین جریان ادبی دهه های بعد از انقلاب اسلامی است که محور آن بر مدح و مرثیه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بنا شده، اما در جامعه امروزی رو به فراموشی است .

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایرنا، شعر آیینی از جایگاه خاصی برخوردار است، به طوریکه بزرگان زبان فارسی مانند آثار ناصرخسرو، سنایی غزنوی، مولوی ، جامی، حافظ ؛ سعدی و غیره خود را مرهون مضامین شگرف دینی و معنویت آیینی می دانند.
شعر توحیدی و مناجاتی حتی پیش از ظهور مدح و مرثیه اهل بیت(ع) به ادبیات فارسی راه یافت و اگرچه شعر اهل بیتی هیچ منافاتی با شعر توحید ندارد و حتی از توحید جدا نیست و در راستای توحید حرکت می کند، اما امروز تمامی عرصه شعر آیینی را از آن خود کرده و شعر مناجات توحید به خودی خود تقریبا رو به فراموشی است و کمتر شاعر جوانی را می بینیم که در این زمینه به سرایش بپردازد. 
برخی شاعران معتقدند که در جامعه امروزی دیگر مقولات دینی یک مقوله‏ زیبا و شاعرانه تلقی نمی‏شوند، ریا و نیرنگ و استفاده ابزاری از دین باعث تضعیف مفاهیم دینی در نزد شاعران و مردم شده است.
آنان بر این باورند ، شعرهای آیینی و مذهبی تنها به توصیف ، تبلیغ امور و مسایل دینی آن گونه که در جامعه مطرح است می‏پردازند و کمتر مورد توجه قرار می گیرد.
عباس احمدی، شاعر آیینی و کارشناس ادبیات، در این زمینه می گوید: مقام رهبری چند سال پیش در دیداری که شاعران با ایشان داشتند، اشاره به این موضوع کردند و تاکید داشتند شاعران بیشتر به شعر مناجات و اشعار توحیدی بپردازند.
وی با بیان اینکه این نوع شعر سابقه طولانی در ادبیات فارسی دارد، ادامه می دهد: شعر مناجات و توحیدی از زمان گذشته در آغاز دیوان های شاعران بزرگ ما قرار داشته و شاعران اهتمام ویژه ای به این نوع از اشعار داشتند، به عنوان مثال ناصرخسرو کاملا به این نوع شعر توجه داشته یا حکیم نظامی و سنایی در آغاز آثارشان به وفور اشعار توحیدی و مناجات دیده می شود.
احمدی با بیان اینکه در دوران بعد از انقلاب جهشی به سوی شعر هیئت داشتیم، اضافه می کند: در این جهش بیش از هر چیز شعر عاشورایی و شعر فاطمی، علوی و غیره اهمیت یافت و کمتر اشعار توحیدی و مناجاتی مورد پرداخت شاعران آیینی بوده است.
این شاعر با بیان اینکه یکی از مهم ترین دلایل این پدیده، مطالعه کم شاعران است ، تصریح کرد : کمتر شاعران به آثار ادبی قدما رجوع می کنند و مطالعه آن ها نسبت به ضرورت شعر مناجات و توحید و حکمت و اندرز محدود است.

***سرودن اشعار با مقتضیات روز 
احمدی می افزاید: شاعران امروز تلاششان بیشتر مصروف این می شود که شعری مناسب مقتضیات روز بگویند، همچنین اشعاری بسرایند که در هیئت ها توسط مداحان خوانده شود، از آنجا که شعر مناجات در هیئت ها کمتر مورد استفاده قرار می گیرد طبیعتا سرایش آن ها هم محدود شده است.
این کارشناس ادبیات، نقش مداحان و کاربرد اشعار آیینی در هیئت های مذهبی را بسیار مهم دانست و گفت: در واقع مداحان یک رسانه هستند و باعث انتقال اشعار شاعران آیینی به مخاطبان می شوند، شاعر هم تلاش می کند شعری بگوید که در مجالس اهل بیت(ع) خوانده شود.
وی اظهار داشت: در گذشته مجالس اهل بیت(ع) را با اشعار توحیدی، حکمی و مناجات آغاز می کردند و قصیده خوانی رواج داشت، اما امروز مداحان دنبال اشعاری هستند که در کمترین زمان به روضه و مصیبت وارد شود و بتواند مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد.
احمدی خاطرنشان کرد: وقتی مداحان بیشتر دوست دارند زود وارد فضای روضه شوند و مصیبت را ذکر کنند، شعر حکمی و توحیدی و اخلاقی دیگر زیاد در مجالس اهل بیت(ع) مورد استفاده قرار نمی گیرد.
علی محمد مودب، شاعر دیگری نیز در این زمینه می گوید: باید شاعران را ترغیب کرد که اشعار توحیدی خود را عرضه کنند.
وی با بیان اینکه برگزاری جشنواره های مختلف می تواند در این جهت بسیار پررنگ ظاهر شوند و نقش آفرین باشند، گفت : وقتی به آثار قدما رجوع می کنیم متوجه می شویم که آن ها برای خود رویه و سویه مشخصی در انتشار آثار داشتند، همواره در صفحات آغازین دیوان هایشان آثار توحیدی و اشعار مناجاتی خود را جای می دادند.
وی افزود: بین ما و سنت های شعری گذشته بسیار فاصله افتاده، آن سنت مبارک را هم اکنون نمی توانیم در آثاری که منتشر می شود ببینیم. این مسئله به نظر من اصلا خوب نیست و از بین رفتن این سنن و فراموشی آن ها آسیب زا می تواند باشد. شعر آیینی یک مسئله مهم مطرح بوده ،چرا که دین و مفاهیم آن هنوز در بسیاری از جوامع و از جمله جامعه‏ ما موثر و سرنوشت ساز است. 

نظر شما