به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ حجت الاسلام یحیی کبیر، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که آیا آشنایی با فلسفه می تواند مانعی برای سقوط و افتادن در ورطه عرفان های کاذب باشد، گفت: این مساله برمی گردد به اینکه فلسفه را چگونه معنا کنیم؛ فلسفه عقل نظری و عملی است و فلسفه نظری کمال عقل نظری بوده و فلسفه عملی، کمال عقل عملی است.

وی با بیان اینکه عقل چهار مرحله تکاملی دارد، ادامه داد: عقل نظری بالقوه است که کودکانه می شود و هنگامی که این عقل را به درستی فرا گیریم، عقل بالقوه به تدریج ملکه شده و قوت دانش ما هر اندازه بالا می رود، بحث های نظری ملکه، بالفعل می شود.

این استاد فلسفه و عرفان بیان کرد: عقل بالفعل مانع بزرگی برای خطاهای فکری است و از جمله می تواند انسان را در برابر عرفان های کاذب مصون نگه دارد البته اگر بتوان با توجه به حکمت الهی، عقل بالفعل را مطیع عقل مستفاد به انبیای الهی کنیم، در این صورت راه انحراف های فکری بسته خواهد شد.

وی در ادامه تاکید کرد: بنابراین، اگر فلسفه نظری به درستی فرا گرفته شود، انسان را از انحراف و کشیده شدن به سمت افکار منحرف و نامربوط نجات می دهد.

مولف کتاب "دین پژوهی فلسفی" اظهار کرد: اما عقل عملی نیز اذن دخول دارد یعنی برای ورود به عقل عملی ابتدا باید تهذیب ظاهری داشت، یعنی عمل به شریعت الهی. در این صورت عقل عملی به تدریج به سمت تهذیب باطن رفته و با قرار گرفتن احکام اخلاقی در فلسفه عملی، ذهن تخلیه می شود یعنی خالی شدن عقل عملی و نفس انسان از رذائل اخلاقی همچون حسد، کبر، دروغ و ریا.

وی ادامه داد: در این مرحله حکمت عملی حاصل می شود و پس از آن عقل به مرحله محلیه یعنی مزین شدن و آراسته شدن به مکارم اخلاقی همچون عدالت خواهی، دوری از افراط و تفریط و گرایش به اعتدال و ایثار، رهنمون می شود.

حجت الاسلام کبیر اضافه کرد: از این بالاتر با عمل به حکمت و فلسفه عملی، مرتبه آخر عقل عملی یعنی تجلیه پیش می آید به این معنا که عمل یک عاقل و کسی که توجه به حکمت عملی می کند، جلوه حقیقت می شود.

وی تصریح کرد: بنابراین، فلسفه نظری و عملی کاملا محافظ فکر و عمل انسان خواهد شد و انسان را از امواج منحرف و گرایش های منهط دور کرده و سبب می شود پتانسیل فکر و عمل بالا رود، بنابراین حکمت نظری و عملی می تواند انسان را از انحرافات حفظ کرده و کمال متعالی را برای او به بار آورد.

این استاد فلسفه و عرفان با تاکید بر اینکه مسیر یاد شده نیاز به مربی و معلم فلسفه دارد و باید انسان در این راه تعلیم دیده و تربیت شود، گفت: در جامعه افرادی تربیت شده وجود دارند که اگر انسان به اطراف خود بنگرد می تواند آنها را پیدا کرده و اسوه خود قرار دهد، در حقیقت فکر خوب باید برای ما الگو شود و این افراد حجت های خدا برای بشر هستند.

وی عنوان کرد: فلسفه در حقیقت فصل وجودی خودِ انسان است و همان طور که حکمت را فرا می گیرد، عقل نظری و عملیش تربیت شده و انسان هایی که عقل تربیت شده دارند، قطعا نجات پیدا می کنند.

حجت الاسلام کبیر ابراز کرد: فلسفه به یک معنای واقعی عبارت است از احکام عقل انسان؛ با این تعریف در هر جایی انسان فکر کند، در حد خود فیلسوف است لذا آنها که فکر نمی کنند و فکر را از دست می دهند، در حقیقت احکام عقل را از دست می دهند و به این ترتیب لغزش ها وارد زندگی می شود.

عضو هیئت علمی فلسفه دانشگاه تهران یادآور شد: آنچه به طور حتم مسلم است، فیلسوف بودن یعنی انسان عاقل متفکر است، بنابراین این انسان مورد توجه حق تعالی قرار خواهد گرفت و از گزند انحرافات فکری در امان می ماند.