فرهنگ امروز: حسن رحیم پور ازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در دوره اولی الابصار که به همت دانشگاه جامع امام حسین (ع) با همکاری بنیاد علمی فرهنگی حیات برگزار شد، با موضوع "سیاست های اقتصادی امیرالمومنین(ع) در حمایت از تولید ملی" سخنرانی کرد.

وی در ابتدای سخنان خود بیان داشت: در دوره قدیم تجارت جهانی به معنای امروز با این امکانات و رسانه ها و با این ابعاد نبوده است. طبیعتا مفهوم تولید داخلی و خارجی دارای ابعادی چون امروز نبوده است. بسیاری از آیات و روایات داریم که به مسئله کار و تولید نگاه کرده اند. مثلا از بعد عزت و استقلال یک کشور و جامعه اسلام هم نگاه کرده اند. اینکه دشمن از زاویه اقتصاد به شما ضربه نزند، شما را تحریم نکند و شما را به خودش وابسته نکند و نتواند شما را تحت فشار قرار بدهد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: منظور قرآن فقط عزت و استقلال سیاسی و نظامی نیست. بلکه عزت و استقلال اقتصادی هم هست. خداوند هیچ اجازه ای نداده تا کفار نفوذی بر جامعه اسلامی داشته باشند. منظور هم سلطه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. قرآن می فرماید هر ظرفیت جدید از قدرت که می توانید در برابر دشمنان فعال کنید تا دشمن خودتان و خدا را بترسانید تا آنها جرات نکنند شما را مورد حمله قرار بدهند.

قدرت تنها نظامی نیست

رحیم پور ازغدی خاطرنشان کرد: قدرت فقط نظامی نیست بلکه قدرت اقتصادی و علمی، فرهنگی و رسانه ای هم محسوب می شود. حتی قدرت هنری، صنعتی و تکنولوژی و هرچه باعث می شود تا دشمنان به شما طمع نکنند و سوار شما نشوند. از جمله این مصداق ها می توان به تولید و کار داخلی اشاره کرد. بنابر این تولید قدرت، ثروت و علم را برای جامعه و امت اسلامی یک واجب و فریضه دینی است. این امر حتی یک عبادت و جهاد هم محسوب می شود.

یک مولد اقتصادی مجاهد است

وی اضافه کرد: تعبیر مجاهد بارها به عنوان یک مولد اقتصادی در آیات و روایات اسلامی ذکر شده است. حتی از کوچکترین صورت مجاهدت اقتصادی که تلاش فرد برای تامین زندگی خود و خانواده خود باشد. این موضوع هم به معنای جهاد و عبادت است. هرکسی که از راه مشروع و بدون سوء استفاده از دیگران معیشت خود و خانواده خود را تامین کند گویی در نبرد بدر و احد و در رکاب پیامبر (ص) نبرد کرده و شهید شده است.

این استاد دانشگاه یادآور شد: معمولا افرادی که تولید ثروت، خدمت و کالا برای خود، خانواده و جامعه اسلامی می کنند تا فقیر نشده و در جامعه تحقیر نشوند مثل فردی هست که خون او در راه خدا ریخته شده باشد. به عبارتی بهتر با نگاهی کاملا آخرتی، معنوی، عدالت محور و نگاهی توحیدی دعوت صریح عبادی و جهادی به تولید ثروت، تولید علم، تولید قدرت و تولید معنویت و فرهنگ در جامعه می شود.

برخی گناهان جز با کار و عرق ریختن بخشیده نمی شود!

وی ادامه داد: روایت داریم که برخی گناهان شما با هیچ استغفار و دعایی بخشیده نمی شود، جز با کار و عرق ریختن. یعنی تنها کفاره برخی گناهان کار است. بی کاری معنایی ندارد و همه باید کار کنند. حالا یا کار بدنی، یا کار فکری، کار فرهنگی و یا کار مدیریتی باید کرد. هرجا بیکاری هست، فساد و گناه می آید. مسئولیت پذیر کسی است که کار کند. لذاست که می فرمایند دستی که کار کند، آتش جهنم را نخواهد دید. مصرف کننده هایی که بیش از نیاز خود مصرف می کنند به جهنم می روند. مفت خوران و اصراف کنندگان به جهنم می روند.

ازغدی خاطرنشان کرد: روایت داریم از پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) که برخی گناهکاران بخاطر آنکه در دنیا زیاد زجر کشیده اند و کار کرده اند خداوند آنها را می بخشد. لذا ائمه ما کار را عبادت می دانستند و به سوی هر نوع سودی نمی رفتند.

امام فرمود ضربه اصلی شاه ضربه روحی "ما نمی توانیم" بود

وی در ادامه با بیان چند عبارت از امام راحل (ره) بیان داشت: ایشان توجه زیادی به تولید داخلی در اقتصاد داشتند. وی می فرمودند "ضربه اصلی که شاه زد ضربه روحی فرهنگی ای بود که به تمام متخصصان داخلی وارد کرد که شما نمی توانید هیچ کاری کنید." شاه به روحیه پزشکان ما چنان ضربه ای زد که مردم باید برای کوچکترین درمانی به خارج بروند. این نقشه برای تضعیف روحیه متخصصان ما بود.

انقلاب یعنی ما می توانیم در همه رشته ها پیشتاز باشیم

وی افزود: امام (ره) به ما یاد داد انقلاب یعنی ما می توانیم با حفظ مسلمانی خود در همه رشته ها از همه جلو بیافتیم. وقتی اشراف و سرمایه داران سرور مردم شوند در برابر خارجی ها و مستکبران خاضع و ذلیل اند و در برابر نیروهای داخلی قلدر و گردن کش اند. طبیعی است وقتی ملتی را تحقیر کردی، او دیگر دنبال ابداع، اختراع و تولید داخلی نخواهد رفت.

ازغدی ادامه داد: امام (ره) می گوید اگر بخواهید حکومت اسلام و الله برقرار باشد، باید دست استکبار و غرب را از داخل و خارج قطع کنید و بدانید تمام هدف جنگ رسانه ای دشمن همین است که این ملت را از خود مأیوس کند و بگوید که ما نمی توانیم!

خواجه نصیر قرن ها پیش نظریه برابری ارزش دو خدمت مورد مبادله را بررسی کرد

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اندیشه های خواجه نصیر طوسی درباره اقتصاد و کار، گفت: این دانشمند در بخشی از یادداشت های خود چندین قرن پیش از اقتصاد و کار می گوید و می نویسد "از کجا بفهمیم چه کاری و چه مقدار کاری ارزش دارد؟ ما ارزش کار و تولید کالا را از کجا بفهمیم؟" سوالاتی را ایشان ۸ قرن پیش طرح می کنند که امروز پدران تئوریک نظام سرمایه داری درگیر آن هستند! ایشان می گوید "ارزش بین دو کالا مثلا طلا و لباس را چگونه باید مقایسه کرد؟ اگر ارزش یک مقدار لباس با یک مقدار دیگر از طلا برابر شود، این برابری به چه علت است؟ چه چیز در این دو هست که سبب برابری آنها می شود؟ این چه دارد که با آن برابری می کند؟"

ازغدی بیان داشت: در واقع خواجه نصیر نظریه برابری ارزش دو خدمت مورد مبادله را بررسی می کند. وقتی دو خدمت یا کالا با هم مبادله می شوند، ارزش آنها بر چه مبنایی با هم قابل بررسی است؟ بعد ایشان فرمول هایی را تعریف می کند و می گوید چه مبادله و مقایسه ای عادلانه است و چه مبادله ای عادلانه نیست و چرا؟! و در ادامه راجع به نسبت کالا و پول بحث می کند.

همه علوم باید ذیل تعلیم و تربیت انسان تعریف شود

وی با بیان آنکه باید همه علوم را ذیل تعلیم و تربیت تعریف کرد، ادامه داد: اگر چنین تعریفی از همه علوم از جمله اقتصاد کنیم، آنگاه خواهید دید هم علوم منطقی تر و احساسی تر می شود و هم دیگر کسی نمی گوید اخلاق به اقتصاد به ربطی دارد؟ چون در این صورت هدف همه علوم سعادت انسان خواهد شد. یعنی همه علوم ذیل تعلیم و تربیت انسان قرار خواهد گرفت و همه باید نسبت خود را با مقوله تکامل انسان تبیین و مشخص کنند.

رحیم پور ادامه داد: خواجه نصیر می گوید "آیا ارزش کار ماهر و تخصصی یا کار غیرتخصصی مساوی است؟ چه چیز معیار مهارت و تخصص است؟ مهارت در ارزش کار و پول چه اهمیتی دارد؟ کار به لحاظ کمیت اش ارزش گذاری می شود یا به لحاظ کیفی نیز ارزش گذاری می شود؟ درآمد ناشی از کار است یا ناشی از سرمایه؟ و درآمد کدام یک چه نسبتی باهم دارند؟ اساسا سرمایه چرا باید درآمد داشته باشد؟" اینها سوالات جدی در حوزه اقتصاد است که امروز نیز طرح می شود. برخی می گوید به دلیل آنکه سرمایه گذار خطر می کند و سرمایه اش را وسط می گذارد، باید درآمد داشته باشد یا اینکه به هر حال سرمایه مستهلک می شود.

این استاد دانشگاه گفت: خواجه نصیر می گوید باید بخشی از درآمد صرف مصرف کردن و بخشی صرف پس انداز شود. بر این اساس اگر پس انداز را مدام سرمایه گذاری نکنیم و فقط مصرف کننده باشیم و یا اگر هیچ پس انداز اجتماعی و ملی و خانوادگی نداشته باشیم، مال اقتصادی ما به تدریج از بین می رود و جامعه فقیر می شود. آنها نخست متوجه نمی شوند در حال فقیر شدن هستند و سپس این سیر فقیرشدن تصاعدی می شود و آن وقت است که یک دفعه همه احساس خطر کرده و می گویند که پول نیست.

ما قائل به دهکده جهانی هستیم که کدخدای آن امام زمان (عج) است

وی در ادامه با اشاره به سخنان نظریه پردازان نئولیبرالیسم افزود: نظریه پردازان امپریالیسم اقتصادی اینگونه توجیه می کنند که برای حل این مشکل ما یک نظام اقتصادی جهانی تشکیل داده ایم. شما نیاز خودت همه امورات را انجام دهید. سرمایه از شما و مدیرت و تقسیم امورات در بازار جهانی با ما. حال درست است که در این مدل بیشتر سود با ما است و شما به سمت مونتاژ خواهید رفت اما در این صورت اقتصادتان پابرجا خواهد ماند.

ازغدی بیان داشت: به اسم تقسیم کار جهانی اساسا تولید خودکفا را زیر سوال می برند. بالاخره هر کشور امتیازاتی دارد. اگر تقسیم کار به این معنا باشد که یک پروژه جهانی تعریف کنیم و هرکسی بنا به مدیریت نسبی خود وسط بیاید و بدون آنکه کسی بخواهد بر دیگری مسلط و چیره شود، همکاری کند، بله خوب است؛ اصلا این همان چیزی است که امام عصر (عج) بیاید رخ خواهد داد؛ جهانی شدن عادلانه. ما اتفاقا قائل به دهکده جهانی هستیم؛ اما کدخایی آن باید امام عصر (عج) باشد.

برخی تئوریزه کردند که استقلال و وابستگی توهم است

وی ادامه داد: اما چیزی که غرب می گوید این است که همه چیز برای ما باشد و در این دهکده ما کدخدایی کنیم. لذا تئوریزه کردند که استقلال و وابستگی همگی توهم است و اینها حرف هایی است که کمونیست ها به شما آموزش داده اند. لذا بیخود با «مرگ بر کدخدا» گفتن تنش درست نکنیم!

برخی استقلال را انزوا تلقی می کنند/ ما با تحقیر و اجبار مخالفیم

این استاد دانشگاه با انتقاد از روشنفکران داخلی بیان داشت: برخی در داخل تئوریزه کردند که توسعه بدون رفتن زیر بیرق غرب ممکن نیست. چون اساسا منابع، اقتصاد، سرمایه و قدرت در دست آنها است. شما مدام از تولید داخلی و خودکفایی حرف می زنید، یعنی چه؟ این حرف ها اساسا مسخره است! نه باید بشود، نه می تواند بشود و نه معقول که شود. بعد از آنها می پرسیم که معنای خودکفایی از نظر شما چیست؟ می گویند یعنی انزوا و ابداع چرخ از نو! در صورتی که اساسا معنای استقلال این است که تبادل اقتصادی دایر باشد، اما نباید اجبار، تحقیر و در نفع عده ای باشد. بلکه منفاع مردم و ملی ملاک قرار گیرد. ما می گوئیم باید اختیار ما دست خودمان باشد و برده کسی نباشیم.

برخی شعار آشتی با جهان سرمی دهند/ با جهان قهر نبودیم که آشتی کنیم!

ازغدی در ادامه گفت: لذا با این تعریف از استقلال و عزت این الفاظ و شعارهای "آشتی با جهان" معنایی ندارد. مگر با جهان قهر بودیم که حالا بخواهیم آشتی کنیم؟! این چند کشور که جامعه جهانی نیستند، اینها اتفاقا انگل ها و مزاحمین جامعه جهانی هستند که از حذف شوند دنیا آسایش می یابد.

نظام سرمایه داری تنها یک نظام اقتصادی نیست

وی در ادامه با بیان آنکه باید هوشیار بود نظام سرمایه داری تنها یک نظام اقتصادی نیست، اظهار داشت: بلکه یک نظام اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است. در همین قرارداد «برجام» که بیان ما و غرب تفاهم شد، دشمن مدام تلاش می کند که آن را تنها یک قرارداد در مسئله انرژی هسته ای قلمداد نکند و یک تحول بزرگ تری بداند. مدام به نحوی جلوه می کنند که اساسا ایدئولوژی ایران عوض شده است. در واقع سازش و تسلیم و آشتی حکومت ایران با غرب رخ داده است.

القای غرب بر توافق در همه چیز با ایران

وی افزود: مدام القا می کنند مسئله تنها توافق هسته ای نیست، بلکه توافق در همه چیز و آشتی با صهیونیسم است. با وجود آنکه رهبری چندین بار می گوید ما تنها در مسئله توافق مذاکره کرده ایم و بس؛ اما کو گوش شنوا!

اگر اجازه تسلط اقتصادی غرب را دادی، اجازه تسلط همه جانبه را به او داده ای!

ازغدی بیان داشت: اگر اجازه دادی نظام سرمایه اقتصادی غرب بر تو و بانک و مبادلات و ارز و ارزش پول و ... مسلط شود، شما تنها یک تصمیم غلط اقتصادی نگرفته ای! اگر نب بازار خود را در اختیار آنها قرار دادی، تو تنها یک خیانت و حماقت اقتصادی نکرده ای! بلکه تو یک خیانت همه جانبه اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و سیاسی در حق کشور و ملت خود کرده ای!

وقتی با دشمن قدم زدی و خندیدی، رویت می شود بر او مرگ بفرستی؟

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: آیا وقتی تو با دشمن قدم زدی و خندیدی باز رویت می شود بر او مرگ بفرستی؟ ولی آنها بلدند که چه کار کنند؛ ما ساده ایم. او می فهمد این عکس دو نفره یادگاری وقتی در سراسر دینا منعکس شود، غیر از یک توافق هسته ای، چه ابعاد دیگریی دارد. چشم های انقلابیون جهان این صحنه ها را می بیند.

وی در ادامه جهانی شدن را یک اضمحلال دانست و گفت: جهانی شدن یعنی از بین رفتن هویت های ملی و باید این را بپذیری. لذا جهانی شدنی که شما می گویید درست نقطه مقابل چیزی است که به عنوان منافع ملی محسوب می شود. آنها از یک طرف می گویند گسترش سرمایه داری اینگونه معنا می شود که آن فضایی که در آن انباشت اقتصادی یک جامعه بازتولید می شود باید بر فضای سیاسی اجتماعی منطبق شود. یعنی دولت و ملت منظور است. به اسم منافع ملی جلوی تشکیل بلوک های اقتصادی فراملی در نقطه مقابل گروههای خود را می گیرند.

استقلال و عزت سیاسی بدون عزت اقتصادی ممکن نیست

ازغدی ادامه داد: وقتی قدرت اقتصادی مستقل خودکفایی من ندارم چطور می توانی بگویی که قدرت سیاسی اجتماعی مستقلی دارم؟ اصلا مگر می شود که یک ملت به لحاظ اقتصادی وابسته به دشمنان خود باشد، اما به لحاظ سیاسی ادعای استقلال کند. درنتیجه استقلال و عزت سیاسی بدون عزت اقتصادی نمی شود. لذا حضرت امیر می فرمایند اگر می خواهی در ردیف کسانی باشی که تو را فقیر و مستضعف می خواهند، باید مثل خود آنها باشی، مستقل شوی!

اگر نیازمند غرب شدی، لحن او با تو عوض می شود

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نهایتا بیان داشت: یعنی اگر می خواهی بی نیاز شوی و تحریم ها در تو اثر نکند، مستقل شو. اساسا وقتی نیازمند او باشی، لحن او با تو عوض خواهد شد. نکته ای که اخیرا رهبری اشاره کردند. لحن امروز آمریکائیها با ایران از همین می آید. آنها این نیازمندی را امروز احساس کرده اند. یعنی قدرت اقتصادی تو تعیین می کند که دشمنان با چه لحنی با تو سخن بگویند.