به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نخستین چاپ کتاب «روش علم؛ بازخوانی اسلوب‌های اندیشه علمی از عصر روشنگری تاکنون» نوشته محمد طبیبیان از مجموعه کتاب‌های روش‌شناسی است که در هشت فصل از سوی انتشارات دنیای اقتصاد راهی بازار نشر شده است.
«عصر روشنفکری»، «چند نکته درباره اندیشیدن»، «شناخت علمی تا ظهور اثبات‌گراها»، «روش علمی: اثبات‌گرایی و ابطال‌پذیری»، «ویرایش‌های مختلف ابطال‌پذیری»، «نظریه انقلاب‌های علمی کوهن»، «تورش در ادراک و استنتاج: ملاحظاتی درباره پژوهش در علوم رفتاری» و «ملاحظاتی درباره محدودیت‌های خردورزی» فصل‌های هشت‌گانه کتاب حاضر را شامل می‌شوند.
نویسنده در نخستین سطرهای کتابش درباره «عصر روشنفکری» نوشته است: «بیش از چهارصد سال پیش در سال ۱۶۰۵ میلادی، فیلسوف انگلیسی فرانسیس بیکن در کتاب «پیشرفت دانش» این شعار تاریخی را مطرح کرد که «علم قدرت» است. آنچه از قدرت موردنظر وی بود آن توان و اقتداری است که امکان بهبود زندگی انسان‌ها را فراهم می‌کند. وی یکی از اولین فلاسفه‌ای است که فلسفه خود را برای استفاده از علم برای بهبود زندگی بشر تنظیم کرد. در واقع نیز چنین قدرتی که بتواند زندگی ابنای بشر را بهبود بخشد، فقط در سایه علم و توسعه آن فراهم می‌آید.»
در صفحه ۸۶ کتاب مبحث «شناخت علمی از دیدگاه تاریخ روش‌شناسی» این‌گونه تبیین شده است: «انسان برای نیل به شناخت علمی روش‌های مختلفی را به‌کار برده است و این روش‌ها خود مراحل تحول و تغییر تاریخی متعددی را طی کرده است. می‌دانیم که مصریان قدیم و بابلیان به درجات بالایی از دانش در زمینه‌های مختلف پی برده بودند. آثار باقیمانده از این تمدن‌ها نشان‌دهنده این واقعیت است. اما در مورد فلسفه و روش علمی، آثار مکتوب ناچیزی از این تمدن‌ها باقی مانده است. از آنجا که آثار باقیمانده از یونان قدیم، مانند نوشته‌های ارسطو، طالس و مانند آن‌ها بیشتر موجود بوده و در طول تاریخ به دفعات مورد استناد قرار گرفته است، این آثار را مقدمه شروع بحث روش علمی تلقی می‌کنند.»
در صفحه ۱۷۴ کتاب در ذیل مبحث «علم رایج یا علم عادی» اشاره شده که در مورد ذات علم رایج، کوهن چنین می‌گوید: «موفقیت یک پارادایم خواه نظر ارسطو در مورد حرکت باشد یا محاسبه بطلمیوس در مورد موقعیت ستارگان، به‌کارگیری تعادل فعل و انفعال‌های شیمیایی یا تبیین ریاضی میدان مغناطیسی، ابتدا بارقه امیدی است برای موفقیت که از ورای مثال‌های ناقص، قابل تشخیص است. علم رایج در واقع تحقق بخشیدن به این امید است. این امر از طریق بسط دانش در مورد واقعیت‌هایی است که پارادایم موردنظر به نحو بارزی فراروی محقق قرار می‌دهد و از طریق وسعت بخشیدن به واقعیت‌هایی انجام می‌شود که با پیش‌بینی‌های پارادایم همخوانی دارند و نهایتا نیز به تکمیل پارادایم اولیه می‌انجامد.»
در بخشی از پیشگفتار کتاب می‌خوانیم: «آموزش دانشگاهی ایران به تدریس روش، فلسفه و تاریخ علم، اعتنای درخور نمی‌کند. بسیاری از کتاب‌هایی که به‌عنوان روش تحقیق تدریس می‌شوند، روش تحقیق را همچون آموزش مکانیکی مراحلی معرفی می‌کنند که اگر طی شود، نتیجه آن تولید کار علمی خواهد بود. حال آنکه تولید علم، مشغله‌ای است که لاجرم باید در قالب سنت علمی رخ دهد. از این‌رو، آشنایی با تاریخ تولید علم و فلسفه و چگونگی آن ضرورت دارد. این کتاب به بازخوانی اسلوب‌های پژوهش علمی از عصر روشنفکری اروپا تاکنون می‌پردازد.»
نخستین چاپ کتاب «روش علم؛ بازخوانی اسلوب‌های اندیشه علمی از عصر روشنگری تاکنون» در ۲۶۴ صفحه به بهای ۱۴ هزار تومان از سوی انتشارات دنیای اقتصاد منتشر شده است.
نظر شما