به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه شرق؛ واحدهای درسی استاندارد، مواد درسی از پیش تعیین‌شده، رتبه‌بندی‌های بوروکراتیک، امتحان‌های فشرده، مرور آثار، پایان‌نامه‌های سفارشی، آثار پر‌ارجاع، سوابق دهان‌پرکن، تلاش برای یافتن شغل، تشکیل پرونده برای تصدی سمت استادی دائم و پاییدن همکاران فعلی و آینده، همه‌و‌همه دلالت بر حرکت جامعه‌شناسی بر مدار مدرک‌گرایی و عقیم‌شدن این رشته در نهاد دانشگاه دارد. از نظر مایکل بوراووی آن اشتیاق اولیه برای عدالت اجتماعی و برابری اقتصادی و حقوق‌بشر و محیط زیستی پایدار و آزادی سیاسی و به بیانی ساده اشتیاق برای جهان برتر در جامعه‌شناسی جای خود را به مدرک‌گرایی داده است. از نظر او، امروز توسعه و پیشرفت است که رشته جامعه‌شناسی را راهبری می‌کند؛ این اولین‌بار نبود که چنین انتقاداتی از درون به جامعه‌شناسی بی‌مایه وارد می‌شد. بوراووی با انتقاد از برکناری جامعه‌شناسی از حوزه عومی، با سنتی همراه شد که هوادار فعالیت سیاسی و تعهد اجتماعی جامعه‌شناسان است. از نظر او وقت آن رسیده که به نحوی نظام‌مند علم را به زبان عرف ترجمه کنیم و دانش خود را به میان کسانی ببریم که آن را از ایشان وام گرفته بودیم.
مایکل بوراووی در گردهمایی انجمن جامعه‌شناسی آمریکا در سال ٢٠٠٤ سخنرانی معروفی ایراد کرد و در آن فراخوانی پرشور برای احیای جامعه‌شناسی با چرخش به سمت «جامعه‌شناسی» مردم‌مدار صادر کرد. مشخصه این جامعه‌شناسی بهره‌گیری از دانشی تأملی و فراروی از مرز و محدوده‌های دانشگاه است. به نظر بوراووی، فقط جامعه‌شناسی مردم‌مدار است که در عین سازگاری کامل با دیگر انواع جامعه‌شناسی می‌تواند این رشته را با فراخواندن آن به مثابه «فرشته تاریخ» احیا کند که نظم را در میان تکه‌پاره‌های مدرنیته می‌جوید و در پی بازیابی امید به پیشرفت است. از نظر او دیالکتیک پیشرفت، هم بر زندگی حرفه‌ای تک‌تک جامعه‌شناسان سایه افکنده و هم بر کل رشته جامعه‌شناسی.
او در این سخنرانی با ارجاع به تزهای تاریخ والتر بنیامین به ارائه ١١ تز در تعریف جامعه‌شناسی مردم‌مدار می‌پردازد. ابتدا به دلایلی می‌پردازد که امروزه منجر به استقبال زیاد از جامعه‌شناسی مردم‌مدار شده است. انواع گوناگون این جامعه‌شناسی را برمی‌شمرد و از رابطه آنها با اشکال پیکره رشته جامعه‌شناسی می‌گوید. سپس جامعه‌شناسی را، هم عرصه نوعی تقسیم کار قلمداد می‌کند و هم عرصه قدرت. ماتریس جامعه‌شناسی‌های حرفه‌ای و سیاست‌گذار و مردم‌مدار و انتقادی را بررسی می‌کند که از زمانی تا زمان دیگر و از کشوری به کشور دیگر تفاوت می‌کند.
بوراووی که پیش‌از‌این به واسطه سفرها و سخنرانی‌هایش در ایران و همچنین ترجمه کتاب «مارکسیسم جامعه‌شناسانه» برای مخاطبان ایرانی نامی آشناست، در سال ٢٠١٠ به ریاست انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی آمریکا برگزیده شد. او در زمینه سیاست تولید، یعنی فرایند کار و نحوه تفاوت ساختاری مناسبات کار و سرمایه در جهان، پژوهش‌هایی میدانی در زامبیا، ایالات متحده و مجارستان انجام داده است و هم‌اکنون استاد دپارتمان جامعه‌شناسی دانشگاه برکلی کالیفرنیاست.
نظر شما