شناسهٔ خبر: 38178 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

چهار زاویه از فیلم «محمد رسول الله (ص)»

پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه ای، در یادداشتی فیلم محمد رسول الله (ص) را بررسی کرد.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایرنا؛ علی محمدی در این یادداشت، فیلم محمد رسول الله (ص) را یک محصول «هنری، فرهنگی،تبلیغی و معرفتی» عنوان کرده است.
متن کامل این یادداشت به شرح به زیر است:
آشنایی با اهداف و انگیزه های تولید فیلم «محمد رسول الله (ص)»، آخرین اثر مجید مجیدی و همین طور چگونگی ساخته شدن آن و اتفاقات و حوادث پیرامونی هنگام تولید و البته پیش بینی ها از استقبال چشمگیر مخاطبان داخلی و خارجی از این فیلم که با آغاز روزهای اکران، مسیر تحقق را می پیماید، ما را برآن می دارد که قدری پا را از محدوده ی شناخت سطحی و شتاب زده ی این فیلم فراتر بگذاریم. 
حرکت سنجیده ای که با ساخت این فیلم آغاز شد و امروز با سرعتی معقول و منطقی به مرحله ارائه اثر رسیده است (همان طور که آقای مجیدی نیز به آن اشاره کرده است) خبر از «آغاز یک نهضت فرهنگی» می دهد و همین امر، ضرورت وجود یک نگاه راهبردی نسبت به فیلمی درباره ی کودکی پیامبر اکرم (ص) را بیش از پیش می نمایاند.
از همین رو لازم است زوایای دید خود را نسبت به این اثر، که به زبان اسلام با دنیا سخن می گوید، مورد بررسی قرار دهیم و با قرار دادن آن در چارچوب هایی مشخص، به کارکردهایی بپردازیم که برای اسلام عزیز خواهد داشت.
آخرین ساخته کارگردان فیلم تحسین شده «بچه های آسمان» را می توان در چند سرفصل مورد التفات قرار داد. گرچه نمی توان منکر این نکته بود که در نهایت با یک خروجی و یک محصول مشخص و معین مواجه هستیم که باید آن را مورد قضاوت قرار دهیم، اما توجه به این مساله نیز ضروری است که حجم عظیم تولید این فیلم و اهداف والایی که از ساخت آن مورد نظر بوده است و امواجی که آگاهانه و ناخودآگاه در جریان های اجتماعی و بین المللی ایجاد خواهد کرد، باید ما را برای ارائه ی یک نگاه منسجم تر و جامع تر مصمم بدارد.
۱. فیلم «محمد رسول الله (ص)» به مثابه یک محصول هنری و یک فیلم
توجه به این فیلم به عنوان یک محصول هنری، ایجاب می کند که با رعایت اخلاق نقد و به کارگیری دقت دلسوزانه، به بیان محسنات و کاستی های این اثر بپردازیم. طبیعتاً لازمه پیشرفت هر اثر هنری، گذاردن آن در ترازوی نقد و نگاه سنجیده و موشکافانه به آن است. «محمد رسول الله(ص)» نیز از این قاعده مستثنا نیست و باید با دقت تمام از این زاویه مورد کنکاش قرار بگیرد تا با قدرت، آغازگر راه شناساندن اسلام و سربلندی این دین عزیز باشد.
با بررسی منصفانه تکنیکی فیلم به این نتیجه خواهیم رسید که نوع فیلمبرداری ویژه و جلوه های بصری آن مانند آن چه در صحنه های دفاع ابابیل از خانه ی خدا می بینیم یا سکانس دلنشین دریا فراتر از سطح سینمای ایران است. همچنین التفات به نوع روایت آن که خرده داستان های متنوع کودکی پیامبر (ص) در آن رنگ دیگری به فیلم بخشیده نیز قابل تأمل است. در کنار این موضوعات، توجه به ظرافت هایی که در ساخت این اثر به کار گرفته شده همانند دیالوگ های به جا و درست و روان باید پاسخ این سوال را روشن کند که «آخرین ساخته مجیدی در چه جایگاهی در سینمای امروز جهان و ایران قرار دارد؟» البته عیار هر فیلم در محک زمان مشخص خواهد شد و در کنار نقدهای روز، باید به این نکته هم توجه داشت که «محمد رسول الله (ص)» با گذشت زمان، عیارش بیش از پیش برای همه مشخص خواهد شد. لحاظ کردن این نکته در نقد فیلم به عنوان یک اثر هنری که چقدر در برقرار کردن ارتباط عاطفی با مخاطب موفق بوده و توانسته است احساساتش را به سمتی هدایت کند که او را برای شناخت شخصیت پیامبر اعظم (ص) ترغیب نماید، نکته بسیار بااهمیتی است. سکانس های حسی از این دست در فیلم به وفور یافت می شود و به عنوان نمونه می توان از سکانس فرار کردن شتر یا آشنایی حلیمه با آمنه و نوزادش و شیردادن حلیمه به او، یا سکانس آب دادن حضرت محمد (ص) به اسیران نام برد.
۲. فیلم «محمد رسول الله (ص)» به مثابه یک محصول فرهنگی
ساخت شهرک عظیم سینمایی، به کارگیری امکانات روز و استفاده از توانایی برجستگان هنر هفتم در دنیا برای این فیلم و همین طور تامین خوراک محتوایی و معنوی فیلم با بهره مندی از نظرات علما و برجستگان جهان اسلام در ایران و کشورهای اسلامی، نشان از آن دارد که مجیدی از ابتدا نسبت به ظرفیت بالای موضوعی که روی آن دست گذاشته، آگاه بوده است. ساخت فیلمی درباره ی بهترین و شایسته ترین مخلوق خداوند، ناخودآگاه این ضرورت را برای عوامل ایجاد کرده است تا به دنبال ساخت یک اثر با کیفیت بالا از نظر تکنیکی باشند و بدین وسیله ضریب تاثیرگذاری فیلم را بالا ببرند. همچنین باید مدنظر داشت که فیلم «محمد رسول الله (ص)» به واسطه راهی که آغاز می کند، به فیلم «معیار» تبدیل خواهد شد و دست کم در لایه های فرهنگی و هنری و همین طور در سطح اجتماع جریان سازی می کند و پیرو آن، با گشایش گسترده ای در زمینه اقبال مخاطب به سینما و رو آوردن هنرمندان و فیلم سازان به مضمون ها و محتواهای ارزشی و دینی مواجه خواهیم شد. از همین رو، توجه به فیلمی که قرار است دوران کودکی پیامبر اکرم (ص) را روایت کند، از منظر فرهنگی و بازتاب های اجتماعی آن و التفات به دورنمای آثار محیطی و اجتماعی اش در کشورمان، امری است که شاید فیلم «محمد رسول الله (ص)» را بیش از هر چیزی متمایز می کند. سکانس های ابتدایی و پایانی فیلم که وضعیت مسلمانان را در سال دهم بعثت و در دوران تحریم اقتصادی (شعب ابی طالب) به تصویر می کشد جزو قسمت هایی از فیلم است که مابه ازای اجتماعی و ملی آن در شرایط امروز جامعه ی ایران به وضوح نمایان است.
۳. فیلم «محمد رسول الله (ص)» به مثابه ی یک محصول تبلیغی
دست گذاشتن روی آخرین ساخته ی مجید مجیدی از منظر تبلیغی، شعاع اثرگذاری فیلم «محمد رسول الله (ص)» را گسترده کرده و مرزهای جغرافیایی، فرهنگی و اندیشه ای را پشت سر می گذارد. شاکله ی اصلی فیلم با هدف گذاری های خاص و به نیت زدودن آثار غبارآلود ناشی از حملات رسانه ای غرب علیه پیامبر نور و رحمت بنا شده است. مخصوصا در دورانی که افکار عمومی جهان، اسلام را با پرچم دروغین داعش و جنایت های گروهک های تروریستی تکفیری می شناسند، این فیلم می تواند باطل السحر پروژه های سیاسی و رسانه ای غرب علیه دنیای اسلام باشد.
دقت در نوع تعامل مناسب با مخاطب جهانی، چیزی است که در جنس روایت فیلم به دقت مورد توجه بوده است. بحیرا کشیش مسیحی و ساموئل خاخام یهودی، عناصر برجسته ای هستند که این مهم را در بستر روایت فیلم تأمین می کنند. که این خود عاملی است در جهت تقویت تعامل جهانی ادیان آسمانی. بنابراین حضور ادیان آسمانی به واسطه ی نمایندگان آن ها در دل روایت فیلم، همذات پنداری های انسانی و دینی و برقراری ارتباط عاطفی مناسب با مخاطب را می توان برگ برنده ی این فیلم در اکران جهانی دانست.
۴. فیلم «محمد رسول الله (ص)» به مثابه یک محصول معرفتی
نگاه بلندنظرانه و چشم دوختن به افقی که با ساخت فیلم «محمد رسول الله (ص)» به روی چشم های سر و چشم های جان گشوده خواهد شد، ما را برآن می دارد تا با ژرف نگری، راهبردی ترین سطح از رویکردهای فیلم را مورد بررسی قرار بدهیم. عوامل فیلم در دیداری با آیت الله جوادی آملی، از راهنمایی ها و هدایت های ایشان بهره مند شده بودند: «هنرمند واقعی هنرمندی است که توانایی داشته باشد سخن وحی را درک کند و به عالم حس بیاورد. قالب سینما از خیال به حس می آید. یک هنرمند سینمایی باید وحی را خوب بشناسد، مشهود را از دالانی صحیح به معقول تبدیل کند، بعد معقول را مخیل کند و متخیل را محسوس کند تا قابل عرضه باشد، وگرنه علمی نیست و این معنا چون نبوده، کسی هم درکش نکرده است.»
بدین وسیله باید اعتراف کرد شناختن و شناساندن «رحمه للعالمین» اگر از سرچشمه ی وحی و با زبان هنر و انتقال حس صورت بگیرد، معرفتی عمیق در جان مخاطب ریشه خواهد دواند؛ چه اینکه فیلم «محمد رسول الله (ص)» با توسل به زیبایی هایی که به مدد تکنیک برجسته ی این فیلم به دست آمده است، چشم را می نوازد و همین طور به مدد روایت ساده اما دلنشین و لطیفش، به مخاطب این فرصت را می دهد که بر مخمل خیال سرشار این فیلم دستی بکشد و از احساس همنشینی با پیامبر مهر و مرحمت لذت ببرد. راز موفقیت فیلم در این است که با تلاش و کاوش در درک کلام الهی و درک وجود نورانی خاتم انبیا (ص)، شناختی دست یافته را در قالب احساسات و عواطف انسانی به مخاطب عرضه می کند. و به همین علت است که می تواند «قلب ها» را با خود همراه کند.

نظر شما