شناسهٔ خبر: 40558 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

ميثم عبدی: وقتی دنيا يك تراژدی بزرگ است بايد كمدی كار كنی

كمدي اتفاقات به كارگرداني ميثم عبدي در تماشاخانه باران به صحنه خواهد رفت. اين ششمين كمدي از گروه تئاتر اشتباهات است.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه اعتماد؛  كمدي اتفاقات به كارگرداني ميثم عبدي در تماشاخانه باران به صحنه خواهد رفت. اين ششمين كمدي از گروه تئاتر اشتباهات است. ارسطو در فن شعر مي‌نويسد: «كمدي تقليد و محاكاتي است از اطوار و اخلاق زشت، نه اينكه توصيف و تقليد بدترين صفات انسان باشد؛ بلكه فقط تقليد و توصيف اعمال و اطوار شرم‌آوري است كه موجب ريشخند و استهزا مي‌شود. آنچه موجب ريشخند و استهزا مي‌شود امري است كه در آن عيب و زشتي هست، اما آزار و گزندي از آن (عيب و زشتي) به كسي نمي‌رسد.» اما واقعيت اين است آنچه امروز در بيشتر موارد به عنوان كمدي عرضه مي‌شود نسخه نازلي است كه بر اساس لودگي پرداخته مي‌شود. در حالي كه كمدي رويكردي نقادانه دارد. ميثم عبدي كارگردان كمدي اتفاقات در گفت‌وگو با «اعتماد» تاكيد مي‌كند وجه نقادانه كمدي براي او اهميت زيادي دارد: « متن كمدي اتفاقات دعواي بين سياست و هنر است و كمدي اصلي نمايش همين است. سياست و هنر مقابل هم قرار مي‌گيرند؛ يك كمدي سياسي اجتماعي برخلاف كمدي‌هايي كه الان در كشور رايج است و صرفا يك كمدي سفيد هستند. ما سعي كرديم در كمدي اتفاقات كاري را ارايه كنيم كه همراه با تفكر و انديشه باشد و تفكر تماشاگر را به كار بيندازد.»

ميثم عبدي كه سال‌هاست در راديو هم فعاليت دارد معتقد است نگاه نظارتي در رويكرد اقتصادي محض سبب شده است تا اجراهايي كه امروز به عنوان آثار كمدي ارايه مي‌شوند وجه نقادانه نداشته باشند: «كاركرد كمدي نقد سياسي- اجتماعي است. درست است مي‌خندند اما در ادامه به فكر فرو مي‌روند. تراژدي داستان طبقات بالادست جامعه بوده و كمدي داستان كوچه و بازار است. اما به سمت لودگي نمي‌رفته است. اين نقدي كه در ذات كمدي است وقتي از طرف سيستم ناظر بر تئاتر كتمان مي‌شود - و كارگرداناني كه كمدي كار مي‌كردند مثل كوروش نريماني به اين دليل امكان كار كردن پيدا نمي‌كنند- قطعا قارچ‌هاي ديگري سبز مي‌شوند كه دلبستگي به نقد ندارند. فقط مي‌خواهند تماشاگر بخندد. متولي هم راضي است چون تماشاچي راضي است و سالن هم راضي است و چرخه اقتصاد گروه هم دارد مي‌چرخد. پس اين ايده پيش مي‌آيد كه چرا خودمان را به زحمت كمدي نقادانه بيندازيم.»
او معتقد است كه در جهان آشفته امروز و براي تصوير كردن وضعيت آشفته آن نه تراژدي بل كمدي است كه چنين امكاني را فراهم مي‌كند: «اگر بخواهيم مشكلات جهاني را نشان دهيم، اين فقط در قالب كمدي ممكن مي‌شود. وقتي وضعيت در جهان تراژيك است و جهان دچار جنگ و خودخواهي ديكتاتورها و آدم‌هايي است كه صرفا فراغ شخصي را مي‌خواهند. وقتي دنيا يك تراژدي بزرگ است بايد كمدي كار كني تا دنيا را قابل تحمل كني. براي همين كمدي كار مي‌كنيم تا تلخي دنيا را كمي كم كنيم  و در عين حال كاركرد اصلي كمدي از دوره يونان تا امروز نشان دادن زشتي‌هاست. چه در وجود خودشان و چه در اجتماع.»
اين اثر ششمين كمدي گروه تئاتر اشتباهات است. كمدي افتضاحات، ارتباطات، اكتشافات، ارتفاعات، استشمامات كارهاي قبلي اين گروه است كه به صحنه رفته است. عبدي مي‌گويد آنها به شيوه اجرايي خاص خودشان رسيده‌اند: «مي‌شود گفت ما تقريبا در تمام كمدي‌هاي‌مان به يك شيوه و سبك خاص گروه رسيديم  به همين دليل اسامي را براساس كمدي اشتباهات شكسپير كه ما خيلي مديون آن هستيم به اين ترتيب برگزيديم. هر كس كارهاي قبلي ما را ديده باشد اين اشتراك را درك مي‌كند.»
يكي از مشكلات جدي تئاتر ما قطعا آشفتگي در رويكرد سالن‌ها و گروه‌هاست. البته اگر بتوان دقيقا قايل به وجود گروه‌ها شد. در واقع گروه‌هاي تئاتري در ايران چندان پيرو سبك يا شيوه اجرايي خاصي نيستند. تنها در سال‌هاي اخير است كه برخي گروه‌ها با حفظ بازيگران‌شان و بعضا انتخاب متن‌ها توانسته‌اند نوعي سليقه را پرورش دهند. با اين‌حال اين سليقه كمتر به سبك و شيوه اجرايي و بيشتر به خصلت تيپيكال بازي بازيگران مربوط است. با توجه به اين نكته روندي كه گروه تئاتر اشتباهات در پيش گرفته است مي‌تواند شايسته تحسين و قابل تامل باشد. عبدي تاكيد مي‌كند تا وقتي كه مخاطب كار آنها را بخواهد آنها روند خود را ادامه خواهند داد. كمدي اشتباهات كه جمعه اجراي خود را در فرهنگسراي نياوران به پايان رساند، قرار است  در تماشاخانه باران دوباره اجرا شود. به گفته كارگردان اين نمايش براي اين اجرا نمايش تغييراتي خواهد داشت: «مسوولان تئاتر باران كار را ديدند و توافق شد كه اجراي‌مان را با تغييرات كوچكي در فرم اجرا در تماشاخانه باران ادامه بديم. ما معتقديم كه دراماتورژي فقط اين نيست كه يك نفر اسمش بيايد و تئاتر را به روز كند. نه. به نسبت هر سالن بايد كار تغيير كند. قطعا اجرا در نياوران با اجرا در باران فرق دارد.»
عبدي كه قرار است نمايشش را در يك سالن خصوصي اجرا كند، مي‌گويد حضور اين سالن‌ها مي‌تواند تئاتر را  از محصور شدن در دست گروهي خاص نجات دهد: «موقعي بود كه من دانشجو بودم و يك سالن خصوصي نبود و كارها روي زمين مي‌ماند. سالن‌ها دست يك گروه خاص بود و خودشان اجرا مي‌كردند و من كه عضو هيچ گروهي نبودم، نمي‌توانستم اجرا كنم. به من اجرا نمي‌دادند. من حاضر بودم ضرر مالي بدهم اما اجرا كنم. عيبي ندارد. يك جايي مجبور خواهي شد به اقتصاد تئاتر هم فكر كني. فكر مي‌كنم تئاتر خصوصي مي‌‌تواند به رونق تئاتر كمك كند. البته بايد نظارت دولتي هم باشد و نه فقط اينكه مميزي كنند. اگر فكر مي‌كنند كمك مي‌كنند و سال‌هاست شعار تئاتر براي همه را سر مي‌دهند خب كمك مالي هم به گروه بكنند. اگر چه سالن نياوران دولتي است‌ اما يك ريال هم كمك هزينه به من داده نشد.»
كمدي اتفاقات به نوشته منوچهر رمضاني است و
بر‌اساس متن كمدي هنر تئاتر نوشته ادواردو فيليپو، ترجمه داريوش مودبيان نوشته شده است. در اين نمايش عباس جمشيدي، فريبا امينيان، منصور اسكندري، منوچهر رمضاني، مهدي مجنوني، امين قاضي، سينوره كفاش طلب، اسماعيل باستاني و امير عضد ايفاي نقش مي‌كنند.

نظر شما