فرهنگ امروز/ علي مطلب‌زاده: «معماي شاه» سريال الف ويژه اين شب‌هاي شبكه اول سيما به كارگرداني محمدرضا ورزي در طول اين پنج هفته‌اي كه از پخش آن مي‌گذرد كم حاشيه نداشته است؛ حاشيه‌هايي كه از گاف‌هاي اين سريال تاريخي با پخش قسمت اولش شروع شد و در ادامه با واكنش‌هايي در مورد شيوه روايت تاريخي به تازگي و با پخش قسمت پنجم اين سريال در جمعه‌شب به اظهارنظر خسرو سينايي در مورد يكي از سكانس‌هاي آن منجر شد. در قسمت پنجم سريال معماي شاه و در يكي از سكانس‌ها؛ تصويري از دختران تن‌فروش لهستاني نشان داده مي‌شود كه سربازان امريكايي از آنها بهره‌كشي مي‌كنند. پخش همين سكانس موجب شد تا خسرو سينايي در گفت‌وگويي با اشاره به تصويري كه از حضور لهستاني‌ها در ايران و در شبكه‌هاي مختلف تلويزيوني نشان داده مي‌شود؛ عنوان كند كه «متاسفانه در شبكه‌هاي داخلي و خارجي تصوير درستي از نحوه زندگي و حضور لهستاني‌ها در ايران نمايش داده نمي‌شود.» سينايي كه در طول اين سال‌ها مطالعات زيادي درباره تاريخ حضور لهستاني‌ها در ايران داشته با اشاره به رابطه مردم ايران و لهستان توضيح مي‌دهد كه «بر اساس آنچه در تاريخ آمده اين رابطه همواره با تقدير و تشكر همراه بوده است و مردم لهستان در همه جا از مهمان‌نوازي‌اي كه ايراني‌ها از لهستاني‌ها در جنگ جهاني دوم داشتند؛ قدردان و سپاسگزار بوده‌اند.»
هر چند سينايي در ادامه با اشاره به اين سكانس اين طور توضيح داده است كه نمي‌توان اين طور عنوان كرد كه تصويري كه در اين سريال نشان داده شده از اساس دروغ است اما دست‌كم بايد اين واقعيت نيز نشان داده شود كه چنين اموري از روي اجبار بوده است. او صحبتش را در مورد اين سكانس اين طور به پايان مي‌برد كه «مهم اين است كه ما در نشان دادن و به تصوير كشيدن اتفاقات تاريخي چه زاويه نگاهي را انتخاب مي‌كنيم و دوربين‌مان كدام قسمت را برجسته مي‌كند. نبايد يادمان برود كه در تصوير رويدادهاي تاريخي يك موضوع را به درستي موشكافي كرده و قبل و بعد آن و علل و عوامل آن را نيز بياوريم تا نتيجه‌اي كه نشان داده مي‌شود؛ غيرمنصفانه و يكسويه نباشد.»مطابق انتظارها صحبت‌هاي اخير سينايي نيز طبق روال معمول روند اظهارنظرها در مورد اين سريال كه به نظر مي‌رسد در ادامه پرحاشيه‌تر هم شود باز هم واكنش روابط عمومي اين سريال را به دنبال داشت و در مورد صحبت‌هاي اخير خسرو سينايي در بيانيه‌اي باز هم از انطباق وقايع نشان داده شده با تاريخ صحبت كرد و نوشت: «طبيعتا تن‌فروشي و فحشا يكي از پيامدهاي زشت و ناگوار جنگ است و با توجه به نمايش اشغال كشور ايران از سوي متفقين در معماي شاه، اين موضوع نيز با هدف نمايش پس‌زمينه‌هاي اجتماعي اشغال كشورمان در اين اثر تلويزيوني گنجانده شده است. البته با توجه به چارچوب‌هاي تلويزيون تلاش شده تا اين امر به شكلي حداقلي صورت گيرد و بر همين اساس در سريال صرفا اشاره‌اي گذرا به اين مساله شده و تاكيد تصويري بر اين موضوع صورت نمي‌گيرد. معماي شاه با درك دلخوري استاد سينايي از اين مساله و ابراز احترام به نگاه انسان‌دوستانه اين فيلمساز فهيم اعلام مي‌دارد آنچه در اين بخش به تصوير كشيده شده، كاملا منطبق بر واقعيت‌هاي تاريخي بوده و در آثار تاريخي متعدد مورد تاكيد قرارگرفته است.» در توضيحات روابط عمومي سريال «معماي شاه» در ادامه به پخش برنامه اين هفته «شب‌هاي تاريخ» ارجاع داده شده كه قرار است در طي آن توضيح كاملي همراه با اسناد و مدارك تاريخي همراه باشد. با اين حساب به نظر مي‌رسد حاشيه اخير اين سريال نيز به سرانجام ديگر حاشيه‌هايي دچار شود كه پيش از اين در مورد اين سريال اتفاق افتاده بود. پيش از اين در نقدهايي كه درباره اين سريال مطرح شده بود نيز با اشاره به قسمت‌هايي از اين سريال، از «تحريف تاريخي»اي صحبت شده بود كه در قسمت‌هاي اندك پخش شده از اين سريال وجود داشته‌اند. اما باز هم روابط عمومي اين سريال ترجيح داده بود تا از انطباق اين تصاوير با تاريخ صحبت كند و بدين شكل دفاع همه‌جانبه‌اش را از اين سريال نشان دهد.
اين روند تكراري در هفته‌هاي اخير در حالي اتفاق مي‌افتد كه تمامي اين اظهارنظرها و واكنش‌ها توضيحات ديگري غير از واكنش روابط عمومي اين سريال به دنبال نداشته است. محمدرضا ورزي كارگردان اين سريال كه بخشي از اين نقدها و نظرات هم خواه‌ناخواه به او در شيوه كارگرداني اين سريال بوده است در اين روزها ترجيح داده تا واكنشي نسبت به اين حواشي مطرح شده نداشته باشد و آن روند توضيحات و گفت‌وگوهاي مختلفي را كه در مورد اين سريال پيش از شروع پخش آن داشت متوقف كند. ورزي پيش از شروع پخش اين سريال در توضيحي در مورد رصد اسناد مختلف تاريخي براي ساخت «معماي شاه» به اين توضيح بسنده كرده بود كه «موسي حقاني مشاور پژوهشي تاريخي اين سريال است كه همكاري ويژه‌اي در اين چند سال با ما داشت و طي دو سال ۵ هزار و ۶۰۰ نسخه سند رصد شد. »
روزنامه اعتماد
نظر شما