شناسهٔ خبر: 46392 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

افول شدید وضعیت علمی دانشگاه ها در سال ۹۰ تا ۹۲

معاون فرهنگی و اجتماعی وزیرعلوم گفت: در سال‌های ۹۰ تا ۹۲ با افول شدیدی در وضعیت علمی دانشگاه‌ها در نظام آموزش عالی مواجه بودیم، سیاسیون تعابیر نادرستی را از این دغدغه‌های به کار بردند.

دکتر ضیا هاشمی

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ جلسه هیات‌ رئیسه دانشگاه شهید باهنر کرمان با حضور دکتر سیدضیاء هاشمی‌ معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر فضل‌الله ایرجی‌کجوری مدیرکل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، دکتر محمدعلی طاهر رئیس دانشگاه، معاونان و رؤسای دانشکده‌ها و پژوهشکده‌ها برگزار شد.

 سیدضیاء هاشمی، با گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس و تبریک آغاز سال تحصیلی جدید گفت: بار اصلی دانشگاه به دوش مدیران میانی آموزش عالی است. آنهایی که با مشکلات اصلی دست و پنجه نرم می‌کنند همین مدیران هستند. در یک طرف با مطالبات استادان و دانشجوها روبه‌رو هستند و از سوی دیگر امکان دسترسی به امکانات را ندارند.

وی ادامه داد: ما در سال ۹۵ شرایطی را داریم که در سال‌های ۹۲ یا ۹۴ نداشتیم. همه شما می‌دانید که ما در سال‌های گذشته چه وضعیتی را به ارث برده‌ایم. در سال‌های ۹۰ تا ۹۲ با افول شدیدی در وضعیت علمی دانشگاه‌ها در نظام آموزش عالی مواجه بودیم، به گونه‌ای که مقام معظم رهبری تذکرهای جدی را مطرح کردند.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم افزود: به اعتقاد من سیاسیون تعابیر نادرستی را از این دغدغه‌های عالمانه و تخصصانه به کار بردند. وقتی آمارهای جهانی را می‌بینیم شاهد هستیم که از سال ۱۳۸۰ یعنی حدودا سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ میلادی، یک رشد علمی در کشور آغاز شد و با همت مقام معظم رهبری و تاکید ایشان، از همین سال نهضتی با عنوان نهضت علمی آغاز شد و رشد علمی ما در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ در آمارهای جهانی به شکل مشهودی رشد یافت که بخشی از آن ناشی از سرمایه‌گذاری‌هایی بود که در سال‌های بعد از جنگ انجام شد.

هاشمی ادامه داد: سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش‌عالی یک سرمایه‌گذاری دیربازده است و حوزه علم و تربیت عالم، حوزه‌ای نیست که چندماهه به ثمر بنشیند. این نهضت علمی از سال ۸۰ تا ۹۰ یعنی ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱ تداوم پیدا کرد و یک دوره ۱۰ ساله رشد علمی را در دانشگاه‌ها شاهد بودیم.

وی ادامه داد: برای مثال یکی از معروف‌ترین شاخص‌ها یعنی سهم ایران در تولید علم جهانی هرسال یک ‌دهم درصد افزایش پیدا کرد و در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ – ۲۰۱۱ به ۱.۳۶ رسید، ولی این رشد در سال ۹۱ متوقف شد و تعداد مقالات نیز کاهش یافت. این امر باعث شد که در سال ۹۲ رهبری تذکر دهند که رشد علمی نباید متوقف شود اما نکته اینجاست که این دغدغه به گونه‌ای بازنمایی شد که گویا در سال ۹۲ این توقف ایجاد شده است، اما تحلیل عمیق مدیریتی نشان می‌دهد که این مشکلات و این توقف رشد علمی و ضعف سیاستگذاری و مدیریتی از سال ۹۰ ایجاد شده است.

هاشمی افزود: خوشبختانه از سال ۲۰۱۲ رشد دوباره ما آغاز شد و در سال ۲۰۱۳ شتاب گرفت و امروز با کمال افتخار وزارت علوم اعلام کرده است سهم ایران در مقالات جهانی به ۱.۸۲ رسیده است. این امر نشان از رشد کار کیفی مقالات و دانشگاه‌های ما دارد. به اعتقاد بنده به عنوان یک کارشناس اجتماعی و یک مدیر فرهنگی عامل اصلی این رشد بازگشت اعتماد استادان و دانشگاهیان به مدیریت آموزش عالی بود. در حالی‌که در چند سال گذشته پیوند بین آنها بسیار ضعیف شده بود. آن نهضت علمی که سیاست محوری نظام در حوزه آموزش عالی بود و چند سال متوقف شده بود دوباره مسیر خود را پیدا کرده است و در یک موقعیت مطلوب قرار داریم.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: شاخص مهم دیگر در حوزه فرهنگی بود. همه شما شاهد بودید که فضای عمومی حاکم بر فعالیت‌های دانشگاهی و دانشجویی به چه جایگاهی رسیده بود. فعالیت‌های فرهنگی و برگزاری جشنواره‌ها یا تعطیل شده بودند یا روند کندی داشتند. برای مثال جشنواره نشریات دانشجویی برای چند سال در سطح ملی برگزار نشد. بنابراین ما با آمار زیادی از انجمن‌ها، کانون‌ها و نشریات مواجه بودیم که مجامع دانشجویی غیرفعال بودند.

وی افزود: در سال‌های اخیر سعی شد تا فاصله‌ها کمتر شود و حمایت‌های بیشتری از همه فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها انجام شود. باید اعتماد به مجامع علمی افزایش یابد و انگیزه به آنها تزریق شود. یکی از راه‌های ایجاد این انگیزه تقویت جشنواره‌ها بود و ما سعی کرده‌ایم تا در سطح ملی این کار را انجام دهیم. در حال‌حاضر هم همه جشنواره‌های قبلی که تعطیل شده بودند در سطح ملی به صورت منظم برگزار می‌شود و علاوه بر اینها فعالیت‌های بدیعی آغاز شد تا بتواند نشاط و امید را به دانشگاه‌ها برگرداند.

معاون وزیرعلوم به جشنواره حرکت اشاره کرد و گفت: درباره جشنواره حرکت دو کار اصلی را انجام دادیم. اولا مسیر تمرکززدایی را در پیش گرفتیم و سعی کردیم با این مبنا پیش برویم که ایران فقط تهران نیست و بر همین مبنا جشنواره هفتم را در شیراز، هشتم را در مشهد و نهم را در کرمان برگزار کرده‌ایم و هرسال وسیع‌تر، عمیق‌تر و قوی‌تر از دوره قبل بوده است. برای اولین‌بار در ۵۰۰ دانشگاه کشور اعم از دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، پیام‌نور و غیره کنگره شهدای دانشجو برگزار شد.

وی خاطرنشان کرد: همه اینها باعث شد تا یک جوش و خروشی در بین فضای دانشگاهی ایجاد شود، برای اینکه دانشجویان ما حقیقتا جوانان نخبه، با انگیزه و با استعداد فراوان هستند و هرگونه بی‌اعتمادی و بی‌توجهی به این نسل ظلم فاحشی، هم به آنها و هم به دانشگاه، جامعه و کشور است. اینها سرمایه‌های انسانی هستند. اگر امروز ما از آنها یک نسل خسته و بی‌انگیزه بسازیم، نه در آینده بلکه در حال نیز با مشکل مواجه می‌شویم.

هاشمی گفت: در حوزه‌های زیادی جامعه ما با چالش‌های جدی اجتماعی مواجه است. رشد طلاق در کشور بسیار زیاد است و این رشد حدود ۱۰ سال است شتاب گرفته است. در حوزه سایر آسیب‌ها مانند اعتیاد، افسردگی و غیره روند بدی داریم، اما بنده بارها اعلام کرده‌ام که این وضعیت در دانشگاه بهتر از بیرون و بهتر از میانگین جامعه است، اما متاسفانه در بخشی از نگاه‌ها و تریبون‌ها به گونه‌ای حرف می‌زنند که انگار کانون این مشکلات در دانشگاه‌هاست. خیر دانشگاه از نظر شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی، دینداری، اخلاق، سلامت اجتماعی و غیره به مراتب بهتر است. البته ما دغدغه داریم و این دغدغه‌ها باید با روش کارشناسانه و علمی پیش رود.

معاون فرهنگی وزیر علوم به مساله حجاب در دانشگاه‌ها اشاره کرد و افزود: در مورد مساله حجاب زیاد بحث می‌شود. البته حجاب یکی از آموزه‌های دینی است که برای ما هم از اهمیت برخوردار است، ولی سلامت اجتماعی، جسمی و روحی نیز برای ما مهم است. متاسفانه گاهی به قضایای دینی یک بعدی نگاه می‌شود و این نگاه غیرکارشناسانه اثرات مثبتی به جای نمی‌گذارد، کما اینکه مشاهده شده است گاهی برخوردهای تحکمی درباره حجاب نتیجه عکس داده است. ما نه معتقد به روش‌های تحکمی غیرکارشناسانه و نه معتقد به بی‌تفاوتی هستیم.

وی ادامه داد: باید با روش‌های کارشناسانه و عالمانه و علمی گام برداریم و باید فعالیت‌هایی داشته باشیم که مانع از بین‌ رفتن رغبت، امید و انگیزه در جوانان ما شود. هرگونه یاس و ناامیدی راه را باز می‌کند تا نسل جوان ما طعمه دام‌هایی شود که آشکار و پنهان روبه‌روی آنها هستند. بنابراین صداهایی که القای بی‌اعتمادی می‌کنند و به اختلافات دامن می‌زنند به نظر من صدای دشمن است، اگر از هر حلقومی بیرون بیاید و ندای باطل است.

معاون وزیرعلوم ادامه داد: با یک بخشنامه نمی‌توان همه مشکلات را حل کرد، کما اینکه همه مشکلات هم یک شبه ایجاد نمی‌شوند. ما باید با یک رویه درست، یک روند مثبت را به پیش ببریم و به عنوان مسئولان دانشگاه باید تلاش کنیم وقت بگذاریم و هزینه کنیم تا امکان فعالیت‌های دانشجویان ما افزایش یابد. همچنین ردیف بودجه‌ای که برای فعالیت‌های فرهنگی اختصاص یافته است باید حفظ شود و به خاطر اضطرار صرف حوزه های دیگر نشود.

نظر شما