وی افزود: در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ میلادی اروپایی‌ها به تدریج در هنر کتاب‌آرایی، گوی سبقت را از ما ربودند و با استفاده از تکنیک‌های فنی و دیجیتال در این زمینه به پیشرفت‌های چشمگیری دست پیدا کردند.

مدیرعامل خانه کتاب ادامه داد: با کمال تأسف باید گفت که دیگر از اصالت هنر ایرانی در حوزه کتاب‌آرایی چندان خبری نیست، هر چند امروزه شاهد هنرنمایی‌های خوبی در این زمینه هستیم. جشنواره شیرازه کتاب از یکطرف به دنبال پاسداشت هنر کتاب‌آراهای ایرانی است‌ و از طرف دیگر به ناشران کتاب‌ها گوشزد می‌کند که بیشتر و بهتر از این هنر بهره ببرند.

جلیسه افزود: ضعف امروز ما نبود ارتباط بین هنرمندان و ناشران است و سالانه هنر طراحی کتاب ایران صرفاً به دنبال سطح کیفی کتاب‌آرایی در ایران نیست، بلکه به دنبال این است که به ناشران هم متذکر شود که هنر کتاب‌آرایی بخش مهمی از نشر ما محسوب می‌شود و آنها باید با دقت در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند. ما در بخش سخت‌افزاری‌ هم دچار ضعف‌هایی هستیم و بسیاری از کارهای چاپی با طرح‌های روتین و کلیشه‌ای عرضه می‌شود.

در این مراسم همچنین محمود آموزگار رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در سخنانی شکل و ظاهر کتاب را در تعاملات نشر ایران با نشر بین‌الملل، مهم ارزیابی کرد و گفت: این مسئله نه فقط در جذب آنی مخاطب بلکه در انتقال مفاهیم و محتوای کتاب هم مؤثر است. متأسفانه ما در حوزه نشر بین‌الملل تنها به این موضوع توجه کردیم که محتوایی را بگیریم و آن را ترجمه کنیم و دیگر به اهمیت شکل ظاهری اثر در عرضه آن توجه نکرده‌ایم.

وی با تقسیم‌بندی تاریخ نشر ایران به سه دوره (از حدود ۱۱۰ سال قبل تا ابتدای دهه ۳۰، از ابتدای دهه ۳۰ تا مقطع انقلاب و از انقلاب تاکنون)، گفت: واقعیت این است که در دوره سوم بیشتر به مسئله‌ کتاب‌آرایی پرداخته شده است.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در ادامه با گرامیداشت یاد زهرایی بنیانگذار انتشارات کارنامه که نقش برجسته‌ای در هنر کتاب‌آرایی ایران ایفا کرد، یادآور شد: زمانی در حوزه کتاب کودک، شانس‌هایی برای معرفی کتاب ایرانی به خارجی‌ها از جهت کتاب آرایی به وجود آمده بود اما وقفه‌ای در این کار ایجاد شد. در این زمینه باید نقش هنرمندان، تصویرگران، طراحان و گرافیست‌ها را مورد توجه قرار داد و از سوی دیگر ناشران هم باید توجه لازم را به شکل و ظاهر کتاب داشته باشند. قطعاً کتابی که شکل زیبایی دارد، اقبال بیشتری خواهد کرد.

در این مراسم همچنین کیانوش غریب‌پور دبیر دومین سالانه هنر طراحی کتاب ایران در سخنانی با بیان اینکه این سالانه به دنبال کمک کردن به هنر «بوک ـ دیزاین» در ایران است، گفت: ما سعی کردیم قدمی را که در اولین سالانه برداشته شد، تکمیل و نشان شیرازه را به یک حرکت حرفه‌ای مبدل کنیم.

وی افزود: متأسفانه ما سال‌ها به شکل کتاب اهمیت نداده‌ایم و هنوز هم اهمیت نمی‌دهیم. بنده معتقدم ما چیزی به نام صنعت نشر در ایران نداریم و همچنان حجره‌های بزرگ شده نشر داریم و تنها چند ناشر هستند که خلاف جهت این رودخانه شنا می‌کنند و به موفقیت‌هایی دست پیدا کرده‌اند.

این کارشناس حوزه گرافیک تصریح کرد: متأسفم که بگویم حوالی یک دهه پیش ما در طراحی جلد و پوستر جزو سرآمدهای جهان بودیم اما امسال نتوانسته‌ایم حتی در بین آثار ارسالی به این جشنواره، یک طراح مناسب پیدا کنیم تا به او جایزه بدهیم.

غریب‌پور در آسیب‌شناسی این موضوع یادآور شد: باید اذعان کرد که جامعه نشر، طراحان گرفیک را به خاطر خودخواهی‌هایشان و برخی اداهای روشنفکری‌شان، پس زده است و همانطور که خیلی از سینماگران سراغ نابازیگران می‌روند، خیلی از ناشران هم سراغ ناطراحان می‌روند؛ برای اینکه از اداهای روشنفکرانه آنها خلاص شوند.

وی با ابراز امیدواری نسبت به تبدیل شدن نشان شیرازه که در سال‌های نخست رشد و نمو خود است، به یک برند طی چند سال آینده گفت: اگر نشان شیرازه تبدیل به معیاری معتبر در میان طراحان شود و آنها با دریافت آن و یا محروم شدن از دریافتش، احساس کنند چیز ارزشمندی را به دست آورده‌اند یا از دست داده‌اند، آن وقت می‌توانیم بگوییم که این نشان تبدیل به یک برند شده است و به موفقیتی نسبی در این زمینه دست پیدا کرده‌ایم.

دبیر دومین سالانه هنر و طراحی کتاب ایران با اشاره به بخش‌های مختلف این جشنواره تأکید کرد: ما دو بخش پیکره کتاب و اجزای کتاب را در بخش‌بندی امسال داشتیم، چنانچه کتابی از هر جهت، خوب بود در همان بخش پیکره کتاب ارزیابی می‌شد و اگر در این بخش به موفقیت دست پیدا نمی‌کرد، در بخش اجزای کتاب مورد ارزیابی قرار می‌گرفت. در بخش پیکره هم ما دو بخش گنجینه و نفیس را داشتیم، متأسفانه در بخش اجزای کتاب، ما جلد خوب پیدا نکردیم.

غریب‌پور با بیان اینکه داوران نشان شیرازه، همگی از کسانی بوده‌اند که کتاب را به خوبی می‌شناخته‌اند و با آن زندگی کرده‌اند، یادآور شد: در بخش پیکره کتاب از میان ۷۰۰ اثر ارسالی، به ۸۵ اثر دست یافتیم و در نهایت از میان آنها ۹ کتاب برگزیده و ۴ اثر هم شایسته تقدیر شدند.