شناسهٔ خبر: 48133 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

نقد دیدگاه‌های متفکران مسلمان درباره مدرنیته در یک کتاب منتشر شد

کتاب «اخلاق اسلامی و شَبَح مدرنیته» به قلم فرزین وحدت از سوی انتشارات چاپخش منتشر شد. در این اثر دیدگاه‌های متفکران مسلمانی چون حسین نصر، حائری یزدی و مجتهد شبستری و... درباره مدرنیته بررسی شده است.

نقد دیدگاه‌های متفکران مسلمان درباره مدرنیته در یک کتاب منتشر شد

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ کتاب «اخلاق اسلامی و شَبَح مدرنیته» در هشت فصل به قلم دکتر فرزین وحدت به زبان انگلیسی تالیف و به همت عسگر قرمانپور به فارسی برگردانده شده و از سوی انتشارات چاپخش راهی بازار نشر شده است.
 
فرزین وحدت در مقدمه کتابش نوشته است: «جهان اکنون در آشوبی به‌سر می‌برد که از جنگ جهانی دوم تاکنون کم سابقه بوده است. خشونت‌های سبعانه توسط آنان که داعیه خلافت دارند؛ عکس‌العمل عموما نابخردانه غرب که بر آتش این آشوب‌ها دامنه می‌زند و آنها را تشدید می‌کند. قتل هزاران هزار از مردمان جهان اسلام و آوارگی میلیون‌ها تن از آنان،‌همگی خکایت از تحولاتی دارد که مناطق دیگر دنیار در فرایند عبور به سوی مدرنیته شبیه آن را در تاریخ تجربه کرده‌اند. تقریبا از یک قرن و نیم پیش،‌ بسیاری از مناظق دنیای اسلام با مدرنیته و تمام معایب، مصائب و مواهبش، مواجه بوده‌اند و زندگی‌شان به‌صورت بنیادین تغییر کرده است. هدف من از نوشتن این کتاب این بوده است که مبانی اصلی مدرنیته و پاسخ برخی از مهم‌ترین متفکرین دنیای اسلام به آن را بررسی و تحلیل کنم.»
 
«سِر محمد اقبال: دیالکتیسینِ اصالت مسلمانان»، «سید عبدالعلاء مودودی: نظریه‌پرداز دولت پدرسالار دیسیپلینی»، «تمامیت‌گرایی اسلامی در ایدئولوژی سید قطب»، «مهدی حائری یزدی و گفتمان مدرنیته»،‌ «مدرنیته اسلامی پساانقلابی در ایران: هرمنوتیک بین‌الاذهانی محمد مجتهد شبستری»، «مدرنیته مذهبی در ایران: تنگناهای دمکراسی اسلامی در گفتمان محمد خاتمی»، «سید حسین نصر و رمانتیک اسلامی؟» و «محمد ارغون و ایده‌ لیبرال دمکراسی در بلاد اسلامی» هشت فصل کتاب هستند.
 
در بخشی از فصل نخست که به بررسی تفکرات اقبال لاهوری اختصاص دارد، می‌خوانیم: «در شعری در «ارمغان حجاز» اقبال شرایط مادی مسلمانان را چونان «فاقه مست» و «ژنده‌پوش» توصیف می‌کرد. او در «زبور عجم» خاور را به غبار سرراهی تشبیه می‌کند که مثل یک ناله خاموش و اثرباخته آهی است. به همین‌سان، در دو شعر طولانی که در کتابی با عنوان «شکوه و جواب شکوه» منتشر شد، اقبال از وضع فلاکت‌بار مسلمانان تاسف می‌خورد و حتی خدا را در ترک کردن مسلمانان در چنین وضعیت ناخرسند و اندوه‌باری مسئول می‌داند ... به‌رغم همه خودانتقادی اقبال، تلاش او برای بازسازی خود مسلمان دربرگیرنده یک «دگری» بود که با آنچه بعدا «سیاست‌های هویت» نامیده شد، بسیار همسویی داشت. از این‌رو، در شعری در «رموز بی‌خودی»، اقبال تصریح می‌کند جماعت برای آنکه مستقل باشد، باید فرهنگ و سنت‌های اجتماعی بیگانه و خارجی‌ها را ترک گوید. زمانی که ذهن جمعی مسلمانان تسلیم خارجی‌ها شود، روحشان را به آنها وا می‌گذارند و روح بی‌روح خارجی‌ها نیز جایگزین آن می‌شود. در نتیجه گفتمان مسلمانان، گفتمان خودشان نیست و خواسته‌ها و آرزوهای آنها نیز از «دیگر» به عاریت گرفته شده‌اند.»
 
نویسنده کتاب در فصل چهارم، تفکرات و اندیشه‌های مهدی حائری یزدی را درباره ارتباط مدرنیته و اسلام بیان کرده است. در صفحه 215 کتاب در این‌باره آمده است. «اندیشه مهدی حائری یزدی می‌تواند به‌طور بالقوه جایگاه بسیار مهمی در مباحث جاری در باب مدرنیته و اسلام در ایران داشته باشد. تخصص حائری در فلسفه اسلامی و دیگر حوزه‌های تعلیم اسلامی و نیز تحصیلات رسمی‌اش در سنت‌های فلسفی غربی مدرن، او را قادر می‌ساخت به کندوکاو عمیق در موضوعات بنیادین مدرنیته و اسلام بپردازد. کمبود نسبی مولفه‌های جدلی و ایدئولوژیک که معمولا بحث‌های مدرنیته و اسلام گرفتار آن هستند، ویژگی گفتمان حائری به‌شمار می‌آید. این ویژگی را می‌توان نه تنها به سطح بالای انتزاعی بودن مباحث او در خصوص جنبه‌های فلسفی مسئله مدرنیته و اسلام، بلکه به حساسیت‌های شخصیتی او نیز نسبت داد که به نظر می‌رسد او را به سمت رویکرد نخبه‌گرایانه در نوشته‌هایش کشانده و باعث شده است او عامدانه از نوشتن برای مخاطبان عمومی اجتناب بکند که در تقابل شدید با دیگر متفکران اسلامی معاصر در ایران قرار دارد.»
 
«سیدحسین نصر: رمانتیک اسلامی؟» موضوع ششمین فصل کتاب است. در این فصل می‌خوانیم: «در میان متفکران اسلامی معاصر، شاید کمتر کسی همچون سیدحسین نصر، اینچنین رابطه پارادوکسیکال با غرب مدرن را به نمایش گذاشته است. در بخش اعظم آثار نصر، مفاهیم، اوضاع و احوال و پدیده‌های مرتبط با غرب مدرن، جایگاه مهمی را اشغال کرده‌اند. در واقع، می توان چنین گفت که دغدغه‌های او در رابطه با اسلام و موضوعات اسلامی امر ثانوی بوده و پاسخی است به دل‌نگرانی‌های فکری و شخصی او در مورد چیزی که تصور می‌کند، اوضاع و احوال فاجعه‌بار جهان پسارنسانس است. در پندار نصر، انسان‌های مدرنی که روحشان را به شیوه فاوست، فروخته‌اند تا بر طبیعت سلطه پیدا کنند، نه تنها با «زیست‌بوم کشی» (ecocide)، بلکه در نهایت با خودکشی مواجه می‌شوند.»

 
نخستین چاپ کتاب «اخلاق اسلامی و شَبَح مدرنیته» در 456 صفحه با شمارگان 750 نسخه به بهای 27 هزار و 500 تومان از سوی انتشارات چاپخش به بازار نشر عرضه شده است.

نظر شما