فرهنگ امروز/ سعید ارکان‌زاده یزدی؛

«به اطلاع همکاران گرامی می‌رساند «مؤسسه شتاب‌گستر امروز» با مجوز و زیر نظر معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ‌امکان اشتراک رایگان تعدادی از روزنامه‌ها و مجله‌ها را برای متقاضیان فراهم کرده است. علاقه‌مندان می‌توانند با انتخاب حداکثر سه عنوان از نشریات مندرج در لیست پیوست، از اشتراک و تحویل رایگان آنها در منزل خود (در محدوده شهر تهران) بهره‌مند شوند». متن این اطلاعیه در یکی از شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه انرژی در مرکز تهران برای همه کارمندان فرستاده شده بود. چند کیلومتر آن‌سوتر، جلو در یکی از بلوک‌های فاز یک شهرک اکباتان در غرب تهران نیز، اطلاعیه مشابهی نصب شده بود که از ساکنان می‌خواست اگر می‌خواهند به‌طور رایگان نشریه‌ای را مشترک شوند، به هیأت‌مدیره ساختمان مراجعه کنند. در سراسر تهران، چند شرکت مجری توزیع نشریات به‌صورت تصادفی به شرکت‌ها و مجتمع‌های بزرگ سر می‌زنند تا مجانی نشریاتی را که با ناشرانشان قرارداد بسته‌اند به مردم تحویل دهند. هر شهروند تهرانی که بخواهد نشریات فهرست‌شده آنها را به صورت رایگان تحویل بگیرد آنها خوشحال‌تر می‌شوند. مجریان توزیع چرا و چطور این کار را ‌می‌کنند؟ پاسخ این سؤال را باید در «سامانه اشتراک نشریات» جست‌وجو کرد.
سامانه اشتراک نشریات نزدیک به دو سال است که راه‌اندازی شده و در آن، مخاطبان می‌توانند با مشترک‌شدن یک نشریه، نیمی از پول اشتراک را بپردازند و نیمی دیگر از قیمت اشتراک را نیز وزارت ارشاد به مدیر نشریه بدهد. به‌این‌ترتیب، مخاطبان می‌توانند نشریات را به نصف قیمت بخرند. البته محدودیت‌هایی دراین‌میان وجود دارد؛ یارانه اشتراک دارای سقفی است که برای هر نسخه روزنامه ٥٠٠ تومان‌، هر مجله سه ‌هزار تومان و هر نشریه تخصصی پنج ‌هزار تومان تعیین شده است. به‌عبارت‌دیگر، اگر یک مجله دارای قیمت هشت ‌هزار تومان باشد، وزارت ارشاد به اندازه سقف یارانه؛ یعنی سه‌هزار تومان، برای آن پرداخت می‌کند و مخاطب باید پنج‌هزار تومان باقیمانده را تقبل کند، اما اگر یک نشریه پنج هزار تومان باشد، وزارت ارشاد نیمی از قیمت آن را که دوهزارو ٥٠٠ تومان است می‌دهد و برابر همین مبلغ را نیز مشتری باید بپردازد. مجریان توزیعی که نشریات رایگان را به ساکنان شهرک اکباتان یا کارکنان آن شرکت‌های حوزه انرژی در مرکز تهران پیشنهاد می‌کنند، از همین سامانه اشتراک استفاده می‌کنند، با این تفاوت که ناشران این نشریات از نصف قیمت بهای نشریه که مربوط به سهم شهروندان است می‌گذرند و به آنها تخفیف می‌دهند و تنها نیمی از قیمت را که همان یارانه است از دولت می‌گیرند. با نگاهی از راه دور به این وضعیت، ظاهرا شهروندان برندگان اصلی این بازی هستند، اما با نگاهی از زاویه درشت‌تر به فهرست کم‌کیفیت نشریاتی که به این ترتیب رایگان توزیع می‌شوند، می‌توان به این نتیجه رسید که شهروندان همچنان به نشریات باکیفیت دسترسی ندارند، ناشران به نیمی از قیمت اصلی نشریه در قالب یارانه دست پیدا می‌کنند، اما مجریان توزیع، تمام پول تحویل نشریه را از محل یارانه مطبوعات می‌گیرند. تعدادی از ناشران در گفت‌وگو با «شرق» می‌گویند که برنده این بازی مجریان توزیع هستند.
سهم توزیع، سهم ناشر
سامانه اشتراک نشریات وزارت ارشاد از همان شروع به کار خود، با واکنش‌های متناقضی از سوی مطبوعات روبه‌رو شد؛ برخی از بنگاه‌های مطبوعاتی بزرگ با آن مخالفت کردند. یکی از آنها مؤسسه «دنیای اقتصاد» است. علیرضا بختیاری، مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد، در دفتر کارش با رنگ غالب سفید در طبقه پنجم ساختمان روزنامه‌اش، نشسته و می‌گوید که از ابتدا با فلسفه سامانه اشتراک نشریات در وزارت ارشاد موافق نبوده است. او می‌گوید: «روزنامه ما عضو این سامانه نشده است». بختیاری می‌گوید فرض راه‌اندازی سامانه اشتراک نشریات این بود که این سامانه تعداد مخاطبان مطبوعات را افزایش خواهد داد، اما حالا که بیش از یک‌سال‌ونیم از اجرای این طرح گذشته، باید سؤال کرد که آیا اصلا عدد چشمگیری به این تیراژ اضافه شده یا نه. مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد می‌گوید: «سال قبل بیش از ٣٠‌میلیارد تومان از یارانه مطبوعات به این سامانه اختصاص داده شد. حدود نیمی از این بودجه به رسانه‌ها پرداخت می‌شود و قریب به نیمی از آن، هزینه توزیع است که به مجریان توزیع داده می‌شود. برآوردهایی که من دارم نشان می‌دهد که هیچ اتفاقی برای مطبوعات نیفتاده و آنچه که این سامانه به‌دنبالش بوده محقق نشده؛ یعنی افزایش تیراژی نداشته‌ایم». او می‌گوید به‌طورکلی با یارانه‌دادن به مطبوعات، چه به صورت نقدی باشد و چه به صورت سامانه اشتراک، مخالف است، اما حالا که بناست دولت یارانه‌ای به مطبوعات بدهد، این یارانه باید به مدیران مطبوعات داده شود و آنها تصمیم بگیرند که آن را چگونه صرف کنند، نه به مجریان توزیع و با تصدی‌گری دولت در این کار.
محمدعلی وکیلی، مدیرمسئول روزنامه ابتکار، هم ازجمله کسانی است که با سهم بالای مجریان توزیع در یارانه‌ای که برای مطبوعات اختصاص داده شده مخالف است. او که نماینده مجلس در هیأت نظارت بر مطبوعات هم است، می‌گوید: «سهمی که مجریان توزیع در سامانه اشتراک از یارانه می‌برند به‌مراتب بیش از سهم ناشران و نیز به‌مراتب بیش از سهم مخاطب است. بنابراین این کار به‌لحاظ روشی اشکال دارد. این اشکالی اساسی است. بنا نیست که ما با یارانه، تعدادی از مجریان توزیع را به سود برسانیم، بلکه بنا بود با این یارانه به تعداد مخاطبان اضافه و بنیه ناشران تقویت شود. قرار نیست ما با این طرح تعدادی شغل تحت عنوان مجری توزیع از محل یارانه مطبوعات ایجاد کنیم». او می‌گوید بخش زیادی از یارانه مطبوعات به طرح‌هایی مثل بیمه خبرنگاران و سامانه اشتراک تعلق گرفته که تصمیم‌گیری برای آنها به وسیله دولت انجام می‌شود، درحالی‌که معتقد است باید تنها ٢٠ درصد یارانه به این امور اختصاص و ٨٠ درصد باقی‌مانده آن به مدیران مطبوعات داده شود تا آنها خود برایش تصمیم بگیرند.
منصور مظفری، مدیرمسئول روزنامه آفتاب یزد، از سوی دیگری به ماجرا نگاه می‌کند؛ او می‌گوید سامانه اشتراک نشریات به دلیل اینکه عملا یارانه زیادی را به‌جای نشریات تأثیرگذار و باکیفیت، به صورت نیمی از قیمت نشریه به مطبوعات بدون مخاطب و بی‌کیفیت می‌دهد، باعث شده این نوع نشریات که قبلا بر اثر رقابت‌ناپذیری در بازار محو و به حاشیه رانده شده بودند، دوباره جان بگیرند و وارد گود فضای مطبوعاتی شوند. او به روند اجرائی سامانه اشتراک نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «مجریان توزیع، روزنامه‌های کم‌خواننده را هر پنج، شش نشریه در یک کیسه نایلونی قرار می‌دادند و جلو آدرس‌هایی که داشتند پرت می‌کردند یا راسته‌ای را می‌گرفتند و روزنامه‌ای را توزیع می‌کردند. مخاطبان این نشریات، کپی‌شده هشت‌صفحه‌ای بی‌کیفیتی را که از سوی یک فرد غیررسانه‌ای تهیه می‌شد می‌دیدند، بیشتر با روزنامه‌ها قهر و از روزنامه‌خواندن پرهیز می‌کردند چون پاسخ‌ها و جامعه در این نشریات نبود و دغدغه مردمی در این‌گونه نشریات وجود نداشت». بااین‌حال، مظفری که نشریه‌اش در سامانه اشتراک نشریات حضور دارد، می‌گوید این سامانه روزبه‌روز در حال اصلاح‌شدن است و مطبوعات تأثیرگذار باید وارد آن شوند تا کارآمدتر شود.
درحالی‌که تعدادی از مدیران مطبوعاتی از سامانه اشتراک نشریات ناراضی هستند، برخی دیگر آن را دلیل افزایش تعداد مخاطبانشان می‌دانند. ماهنامه طنز «خط‌خطی» یکی از نشریاتی است که از طرح سامانه اشتراک نشریات رضایت دارد؛ پونه مظفری، مدیرعامل ماهنامه «خط‌خطی»، می‌گوید: «این طرحِ حمایتی یک اتفاق خوب است؛ البته در بحث اجرای آن مشکلاتی وجود دارد. بااین‌حال، وقتی که بحث تخفیف را مطرح کرد، خیلی به ما کمک کرد و برای مخاطب ترغیب‌کننده بود. به‌هرحال، یک‌جور تضمین فروش است و تیراژ ما را افزایش داد».
سامانه اشتراک نشریات کشور با مدیریت معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از زمستان سال ٩٢ شروع به کار کرده است. تا مدت‌ها پیش از آن زمان، یارانه‌ای که وزارت ارشاد به مطبوعات پرداخت می‌کرد، از قالب اهدای کالا که عمدتا کاغذ بود، به صورت ارائه پول نقد تغییر یافته بود. وزارت ارشاد دولت‌های نهم و دهم، با اعلام اینکه برخی از مدیران مطبوعات کاغذها و کالاهای یارانه‌ای وزارت ارشاد را در بازار آزاد به فروش می‌رسانند، آن کالاها را حذف کردند و سال‌ها بود که به نشریات پول می‌دادند. معاونت مطبوعاتی دولت یازدهم، از همان ابتدای کار با اعلام اینکه مردم از این یارانه نقدی نصیبی نمی‌برند و همه آن به ناشران مطبوعات می‌رسد، طرح سامانه اشتراک نشریات را کلید زد.
در اوایل تأسیس سامانه اشتراک، معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد با تعدادی از مجریان توزیع نشریات وارد تعامل شد و شرکت‌های توزیع، خود باید مدیران نشریات را جذب می‌کردند تا مخاطبانشان را وارد سامانه کنند. اما بعد از مدتی، وزارت ارشاد به این نتیجه رسید که خود با ناشران قرارداد ببندد و از سوی دیگر، مجریان توزیع را نیز به این سامانه متصل کند. مخاطبی که می‌خواهد از این سامانه استفاده کند، ابتدا باید به صورت آنلاین وارد سامانه شود، نشریه خود را انتخاب و پول آبونمان را به صورت آنلاین پرداخت کند. پس از انتشار هر شماره از این نشریه، نسخه مورد نظر به مجری توزیع که از سوی ناشر انتخاب شده تحویل داده می‌شود تا آن را به دست مخاطب برساند. اکنون حدود ٥١٠‌هزار نفر در این سامانه مشترک هستند. اشتراک حدود ٧٤٠ نشریه در این سامانه ارائه می‌شود و ٣٩ مجری توزیع نیز آنها را در ٣٠ استان کشور توزیع می‌کنند.
زوایای پنهان سامانه
در نگاه اول، شاید گفته شود که سامانه اشتراک نشریات اتفاق مفیدی است که می‌تواند مردم را به مطبوعات نزدیک کند. چه‌چیزی بهتر از تخفیف ٥٠درصدی نشریات برای مردم یا حتی برخی نشریات رایگان برای آنها؟ اما ماجرا به همین سادگی هم نیست؛ نگاهی عمیق‌تر به این طرح، می‌تواند مشخص کند که برنده‌ترها چه کسانی هستند.
سامانه اشتراک نشریات فعلا دارای ٣٩ مجری توزیع است؛ کسانی که عمدتا با پیک موتوری در تهران نشریات را به در خانه‌ها و مغازه‌ها و اداره‌های مقصد می‌رسانند و در شهرستان‌ها نیز نشریات را تحویل می‌گیرند و آنجا همین کار توزیع شهری را انجام می‌دهند. به گفته کسانی که کارکشته امور توزیع نشریات هستند، کمتر شرکت توزیع باتجربه‌ای در این فهرست به چشم می‌خورد. سالم نوربخش، مدیرعامل شرکت «نامه امروز» که از اولین شرکت‌های توزیع نشریات به صورت سراسری در کشور بوده، با اینکه تأیید می‌کند به‌صورت اسمی در سامانه اشتراک نشریات کشور به‌عنوان مجری توزیع شرکت کرده، اما به آن انتقادهای جدی وارد می‌داند: «این طرح بدون نظرخواهی از شرکت‌های توزیع باتجربه انجام شده است». به گفته او، سامانه اشتراک نشریات باعث شد «تیشه به ریشه مطبوعات باکیفیت بخورد» و درعوض، نشریاتی که به دلیل درنیاوردن خرج خود، درخواست تغییر وضعیت روزنامه به هفته‌نامه و هفته‌نامه به ماهنامه می‌دادند، با ورود به سامانه، این روند را معکوس کردند؛ به گفته نوربخش، اگر طرح درست اجرا می‌شد نباید این اتفاق می‌افتاد. مدیرعامل شرکت «نامه امروز» می‌گوید سامانه اشتراک نشریات دارای سه معضل اساسی است. او می‌گوید: «اولین مشکل این است که نشریات بی‌کیفیت که مطالب خود را از دیگر روزنامه‌ها کپی می‌کنند به کمک یارانه سامانه، توانسته‌اند برای خود مشتری پیدا کنند و به‌این‌ترتیب، مخاطب نشریات باکیفیت کاهش می‌یابد. مشکل دوم این است که مجریان توزیع برای اینکه پول توزیع بیشتری بگیرند، به سمت توزیع روزنامه و هفته‌نامه متمایل شده‌اند و ماهنامه‌ها با اقبال کمتری مواجه می‌شوند. مسئله سوم این است که نشریاتی که قیمت آنها کمتر از پنج‌هزار تومان بود، به‌دلیل اینکه حداکثر یارانه را بتوانند بگیرند، قیمت خود را گران کرده‌اند».
نوربخش از یکی از بدترین اتفاقاتی که در سامانه اشتراک رخ می‌دهد صحبت می‌کند. او می‌گوید که تا پیش از خردادماه امسال، حدود ٩٠ درصد فهرست مشترکان در شرکت‌های توزیع صوری بود و در بسیاری موارد مجریان توزیع، نشریات را به صورت فله‌ای در زیرپله‌ها یا جلو ورودی مجتمع‌ها می‌گذاشتند و حتی آنها را توزیع نمی‌کردند و بعدتر، همان نشریاتِ نو را بدون ورق‌خوردن، به سامانه خرید نشریات باطله وزارت ارشاد می‌فروختند. به‌این‌ترتیب، عملا مجریان توزیع نشریاتی را که هنوز توزیع نکرده بودند به کاغذباطله تبدیل می‌کردند. مشکل دیگر از نظر او این بوده که معدودی از ناشران حتی نشریه‌ای را چاپ نکرده‌اند، اما با هماهنگی با معدود مجریان توزیع، به آنها گفته‌اند که گزارش کنند مجله توزیع شده سپس پول انتشار و توزیع آن را از سامانه اشتراک گرفته‌اند. مدیرعامل شرکت «نامه امروز» از اینکه سامانه اشتراک نشریات بیشتر خدمات خود را در تهران عرضه می‌کند نیز ناراضی است و می‌گوید: «اگر هدف این است که نشریات را افراد محروم بخوانند، بیشتر یارانه باید به سمت شهرستان‌های دوردست برود، نه‌اینکه یارانه توزیع در تهران ٧٥٠ تومان، اما در شهرهای دیگر بین ٥٠٠ تا ٣٠٠ تومان باشد». به گفته او، در ابتدای شروع به کار سامانه اشتراک، هیچ‌یک از شرکت‌های توزیع باسابقه به این سامانه وارد نشده بودند و معدود شرکت‌های باتجربه با تردید و احتیاط تصمیم به همکاری با آن گرفته‌اند.
محمدرضا رسولی، مدیر بخش اشتراک روزنامه «شرق»، ازجمله افرادی است که تقریبا از ابتدای همه‌گیرشدن سامانه اشتراک وزارت ارشاد تلاش کرده با آن همکاری کند. به گفته او، طبق قرارداد بین روزنامه «شرق» و شرکت نشرآوران، ١٠ درصد سهم مشترکان از طریق ناشر باید برای هزارو ٥٠٠ مشترک برای سه ماه به نشرآوران واریز می‌شد و این مبلغ در سه مرحله به ناشر بازگردد، اما رسولی می‌گوید دراین‌میان، چند مشکل پیش آمد: «اول اینکه مشترکانی که از طریق اپراتور برایشان روزنامه ارسال می‌شد اغلب شکایت داشتند که نشانی و مشخصات آنها چرا به دست آمده و از اینکه روزنامه «شرق» برای آنها ارسال می‌شد، اظهار سردرگمی می‌کردند.
مشکل دوم این بود که شرکت نشرآوران از سهم ٥٠ درصدی که باید به ناشر پرداخت می‌کرد، مبالغی را به‌عنوان راستی‌آزمایی و ضریب کیفی کم کرد. مشکل بعدی هم این بود که نشرآوران طبق قرارداد نسبت به پرداخت سهم ناشر در موعد مقرر اقدام نکرد». مدیر بخش اشتراک روزنامه «شرق» می‌گوید که با اتمام قرارداد سه‌ماهه اول این روزنامه پیگیر قرارداد دوم شده، اما دریافته که سهم پرداختی ناشر برای هر مشترک از ١٠ درصد به ٥٠ درصد افزایش پیدا کرده است؛ یعنی این روزنامه به‌جای ١١‌میلیون و ٢٠٠‌هزار تومان باید ٥٦‌میلیون تومان به شرکت نشرآوران پرداخت می‌کرده است.
به گفته رسولی، با چنین اتفاقاتی، ناشر از قرارداد جدید استقبال نکرد، اما چون روزنامه شرق خود دارای سیستم اشتراک بود، سامانه اشتراک نشریات به این روزنامه پیشنهاد کرد که از بند ب قرارداد با این نهاد استفاده کند. بند ب این بود که بابت ارسال تک‌نسخه‌ای هر مشترک، مبلغی حدود ٥٧٠ تومان به‌عنوان هزینه ارسال به روزنامه «شرق» پرداخت شود.  او می‌گوید: «این کار مستلزم این بود که تمامی اطلاعات مشترکان در سیستم سامانه اشتراک شرکت نشرآوران ثبت شود که این برخلاف اصول اخلاقی این روزنامه در حفظ و نگهداری مشخصات مشترکان خود بود. درضمن، باید در مرحله بعدی، از طرف سامانه با مشترکان تماس و از طریق پیامک، شناسه‌ای برای هر مشترک در نظر گرفته می‌شد.
حتی در مرحله بعد، سامانه اعلام کرد که از آن مبلغ ٥٧٠ تومان، مبالغی تحت عنوان ضریب کیفی و... از پرداختی به روزنامه کسر می‌شود و مبلغ واقعی پرداختی به ناشر حدودا ٣٥٠ تومان می‌شود. با این وضعیت، روزنامه «شرق» از بند ب قرارداد نیز انصراف داد». به گفته او، «نبود شفافیت و چشم‌انداز مشخص به آینده و پایبندی به پرداخت به‌موقع سهم ناشران و تغییرات لحظه‌ای در سیاست‌گذاری و قراردادها» مهم‌ترین معضلات سامانه بود که باعث ازدست‌رفتن اطمینان ناشران نسبت به آن شده است.
سامانه اشتراک مطبوعات را مؤسسه «نشرآوران» که فعالیت‌های اقتصادی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد را انجام می‌دهد، اداره می‌کند. مهران عباسی‌انارکی، مدیر نشرآوران و مشاور معاون مطبوعاتی، در دفتر کارش که کنار دفتر معاون مطبوعاتی است، به‌طور مفصل درباره این سامانه با «شرق» گفت‌وگو کرد. عباسی‌انارکی معتقد است که طرح ابتدا مشکلاتی داشته، اما به‌تدریج مشکلاتش در حال رفع‌شدن است. او مزیت سامانه اشتراک را در شفاف‌بودن عملکرد مالی آن، برعکس اختصاص مبهم یارانه مطبوعات در دو دولت گذشته، می‌داند.
به گفته او، مشکلاتی مثل فهرست صوری برای اشتراک و دورریختن نشریات در زیرپله‌ها و نرسیدن آنها به دست مخاطبان، به‌تدریج با استفاده از فناوری‌های نوین مثل سامانه GIS که برای ردیابی پیک‌های موتوری است، رفع خواهد شد. او تأکید می‌کند که به‌جز ماه‌های ابتدایی سال، پرداخت پول نشریات به ناشران در کمتر از یک ماه صورت گرفته و یکی از اهداف سامانه اشتراک را حمایت از توزیع‌کنندگان غیرتهرانی عنوان می‌کند. مدیر مؤسسه نشرآوران در توضیح اینکه چرا در سامانه اشتراک با شرکت پست برای توزیع نشریات همکاری نشده، گفت: «این زیرساخت در کشور، یعنی سیستمی که بخواهد نشریات را به در منازل ببرد، تابه‌حال در کشور نبوده است. ما با اداره پست وارد بحث شدیم، اما اداره پست خیلی استقبال نکرد و در مواردی هم که کار ارسال با مشکل مواجه می‌شود پاسخ‌گو نیست؛ چون یک جای دولتی است و ضوابط خاص خودش را هم دارد و آن مقرراتی را هم که ما در طرح گذاشته بودیم نمی‌پذیرفت». او می‌گوید اگر کسی بخواهد مستقیما نشریه به دم در خانه‌اش برسد، می‌تواند بهای توزیع بیشتری بپردازد و آن خدمات را بگیرد.
حتی مجریان توزیع ناراضی
روز ٣١ مرداد امسال، ساعت سه عصر، تعداد زیادی از نمایندگان مجریان توزیع نشریات و برخی از ناشران شرکت‌کننده در سامانه اشتراک نشریات دور هم در سالن اجتماعات «تعاونی مطبوعات کشور» جمع شده بودند تا مشکلات سامانه را نقد کنند. نقدهای این جلسه نسبت به سامانه اشتراک بسیار تند بود و مدیر مستقیم سامانه، عبدالرضا لیاقتی، هم در جلسه حضور داشت. چند نفر از حضار که مجموعا حدود ٤٠ نفر می‌شدند، می‌گفتند که تازه بعد از دو سال شروع به کار سامانه اشتراک نشریات، حالا که سامانه به مشکلات بزرگی برخورده، به فکر نقد آن افتاده‌اند. جلسه برای این تشکیل شده بود که ناشران و مجریان توزیع برای حضور در کارگروهی که در آینده برای اصلاح سامانه تشکیل می‌شد، نمایندگان خود را انتخاب کنند. اواسط برنامه، جلسه به تشنج هم کشیده شد، اما در نهایت، از کلیت حرف‌ها می‌شد نوع نگاه ناشران و مجریان توزیع را به سامانه اشتراک نشریات دریافت.
تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان در این جلسه می‌گفتند که «ارسال رایگان نشریات تیشه به همین ریشه‌ای هم که مانده می‌زند و آن را خشک خواهد کرد» و نیز تأکید می‌کردند که مجریان توزیع نباید نقش بازاریاب را برای نشریات بازی کنند و خود ناشران باید مشترک بیابند.
یکی از مجریان توزیع می‌گفت که با استفاده از ١٤ بازاریاب حرفه‌ای اما نتوانسته روزی ٢٠٠ مشترک هم پیدا کند. برخی از ناشران و مجریان توزیع از اعمال ضریب کیفی در بازگشتی نشریات دفاع می‌کردند و برخی نیز آن را مورد نقد قرار می‌دادند. از سوی برخی از مدیران قدیمی شرکت‌های توزیع، این ایده نیز مطرح شد که هر منطقه از تهران به یک شرکت باتجربه سپرده شود تا کار توزیع نشریات از سوی آنها صورت بگیرد. بیشترین اعتراض‌ها به این بود که هرروز مقررات مربوط به سامانه اشتراک و قوانین آن تغییر می‌کند و ناشران و مجریان توزیع به‌همین‌دلیل نمی‌توانند برنامه‌ریزی بلندمدت انجام دهند. در نهایت هم جلسه به نتیجه نرسید و شرکت‌کنندگان با وعده جلسه‌های آینده متفرق شدند.
سامانه اشتراک همچنان در حال جذب مشتری رایگان است، مدیران سامانه از آن دفاع می‌کنند و وعده اصلاحات تدریجی را می‌دهند و نشریات نیز با دافعه و جاذبه به آن نگاه می‌کنند. تا همین چندی پیش، هرروز زیر صفحه حادثه روزنامه شهروند می‌شد آگهی سامانه اشتراک را دید که می‌گفت: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف گسترش فرهنگ مطالعه و حمایت از مطبوعات، طرح تخفیف اشتراک تا سقف ٥٠ درصد را اجرا می‌کند»، «هزینه ارسال عادی از مشترکان دریافت نمی‌شود»، «تسهیلات اشتراک برای روزنامه‌ها، مجلات عمومی و مجلات تخصصی تا سقف ٥٠٠، دوهزارو ٥٠٠ و پنج هزار تومان به ازای هر نسخه» و «برای ثبت‌نام کافی است به سایت eshterak.ir مراجعه نمایید».

روزنامه شرق