شناسهٔ خبر: 50357 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

شیفته فکاهی‌اند چون استبدادزده‌اند/  داوری کریستن‌سن درباره ایرانیان از دریچه شوخی‌هایشان

ایرانیهای امروز، مثل گذشته، در جواب پس‌دادن و متلک‌گفتن خیلی استاد هستند و از جواب‌های سریع و شوخیانه، حتی اگر به خود آنها بربخورد  خوششان میآید».

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه شهروند؛ آرتور کریستن‌سن، نویسنده و ایران‌شناس سرشناس دانمارکی که بیش‌تر به کوشش‌های در شناخت تاریخ ایران باستان شناخته می‌شود، اما در کتابی با نام «طرح مختصری از فرهنگ ایران؛ ایران و ایرانی و تحولات فرهنگی و سیاسی تا قبل از جنگ جهانی دوم» برآن شده است ویژگی‌های مردمان این سرزمین را از گذشته‌های دور تا روزگار معاصر، در بخش‌های گوناگون به تصویر بکشد. ذهن تحلیل‌گر این تاریخ‌نگار، وی را به شیوه‌ای جالب به قلمروی زندگی روزمره ایرانیان از دریچه باورها و کنش‌های اجتماعی و فردی‌شان کشانده است. «شخصیت کمیک ایرانی‌ها»، پدیده‌ای به شمار می‌آید که نگاه کریستن‌سن را به خود کشانده است. وی در این‌باره می‌نویسد «در برآورد کردن طرز تفکر یک ملت، بررسی مسخرگی و شوخی‌هائی که این ملت را میخنداند، ممکن است کمک خوبی باشد. ... داستان‌های فکاهی قبیح و خشن همیشه در خاور مورد پسند مردم بوده است. ... شخصیت کمیک ایرانی‌ها و عرب‌ها تقریبا یکی است. ترک‌ها داستان‌های فکاهی خود را به ملا نصرالدین نسبت میدهند. معنی واقعی این داستانهای فکاهی، عمیق‌تر از ظاهر آنهاست. خاورزمین، مثل اروپا در قرون وسطی و رنسانس، (مسخره درباری) داشت. این مسخره‌های درباری که آنها را مسخره‌های هوشمند نیز لقب میدادند و خود را زیر احمق‌بازی‌های ظاهری پنهان میکردند، مطالب صادقانه، نارضایتی‌های مردم معمولی و مخصوصا جنبه‌های خشن امرا و طبقه حاکمه را موضوع شوخیهای خود قرار میدادند. خصوصیات فرهنگی ایرانی‌ها را میتوان در طرز بیان این فکاهیات پیدا کرد». این ایران‌شناس، چنین دستاویزی را یک «هنر» برای بیان هدفی برمی‌شمرد «هنر ایرانی‌ها اینست که یک واقعیت ظاهری یا باطنی را، با استدلال یا جمله‌پردازی یا مثل‌گوئی، طوری بیان میکنند که خود واقعیت، روی یک زمینه نیمه‌تاریک، ظاهر میشود. این اختلاف بین تصویر اصلی و زمینه آن خیلی مهم است زیرا تصویر اصلی، روی یک زمینه نیمه‌تاریک، بهتر به چشم میخورد. هنرمندی که داستان فکاهی را ابداع میکند، اول قطعات داستان خود را طوری قرار میدهد که هیجان خواننده یا شنونده داستان را برمی‌انگیزد سپس این هیجان را با نیش‌زدن زبانی پایان میدهد. در نتیجه، در زبان فارسی: - مسخرگی و بذله‌گوئی همیشه توام با حمله شخصی است، گاه به یک شخص و گاه به اشخاص متعدد.
ایرانیهای امروز، مثل گذشته، در جواب پس‌دادن و متلک‌گفتن خیلی استاد هستند و از جواب‌های سریع و شوخیانه، حتی اگر به خود آنها بربخورد  خوششان میآید».

نظر شما