به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ حجت الاسلام والمسلمین احمدرضا یزدانی مقدم عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد جایگاه فلسفه سیاسی در آرا و اندیشه ها و آثار علامه طباطبایی گفت: برخی آثار علامه طباطبایی، در باب فلسفه سیاسی است و خود او هم التفات به مطلب داشته است؛ گرچه به جای تعبیر فلسفه سیاسی از فلسفه اجتماعی اسلام یاد می کند.

وی افزود: تفاوت فلسفه اجتماعی و فلسفه سیاسی در محوریت داشتن یا نداشتن موضوع حکومت است. گذشته از متن مقاله ولایت و زعامت، عنوان آن هم نشان می دهد که موضوع اصلی مقاله همانا حکومت است. بنابراین، بنا بر تعریف، مقاله ولایت و زعامت، مقاله ای با ماهیت فلسفه سیاسی است.

یزدانی مقدم در ادامه سخنانش اظهارداشت: در آثار و متون فلسفه اسلامی و فلسفه سیاسی اسلامی، دو اصطلاح «فلسفه سیاسی» و «فلسفه اجتماعی» معادل یکدیگر به کار رفته‌اند. نک: ابونصر محمد فارابی، التنبیة علی سبیل السعادة، جعفر آل یاسین، ص ۷۳-۷۷. و همو، التوطئة، مندرج در المنطق عند الفارابی، رفیق العجم، ص ۵۸-۵۹. و همو، الملۀ، محسن مهدی، ص ۵۲-۵۴. و همو، احصاءالعلوم، عثمان محمد امین، ص۶۷. و همو، تحصیل السعادة، جعفر آل یاسین، ص ۷۹ به بعد. و همو، فصول منتزعۀ، فوزی متری نجار، ص ۳۰ و ۳۹ و ۴۲ و ۴۳.

وی در ادامه سخنانش تصریح کرد: علاوه بر این مقاله، در مواضع متعدد از تفسیر المیزان، متعرض موضوع حکومت و ماهیت آن و حکومت در اسلام و ویژگی های آن شده است. برای نمونه المیزان، ج ۳، ص ۱۴۴-۱۴۹.  ج ۴، ص ۹۲ - ۱۳۳ . بدین ترتیب، این دست مباحث علامه طباطبایی هم از ماهیت فلسفه سیاسی برخوردارند.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد:  شاید لازم به توضیح نباشد که لزوماً هر گونه پژوهش در باب حکومت، فلسفه سیاسی نیست و ممکن است تحت عنوان اندیشه سیاسی قرار بگیرد. تفاوت فلسفه سیاسی و اندیشه سیاسی در ارجاع یا عدم ارجاع به مبانی فلسفی است. با توجه به این نکته و ارجاع تحلیل ها و پژوهش های علامه طباطبایی به مبانی فلسفی، ناگزیر مباحث علامه طباطبایی تحت عنوان فلسفه سیاسی قرار می گیرد.

وی تأکید کرد: بنابراین علامه طباطبایی، در آثار خود، اثر مستقلی در موضوع فلسفه سیاسی با نام مقاله ولایت و زعامت دارد. علامه طباطبایی، در آثار خود، به تناسب تحلیلهایی با ماهیت فلسفه سیاسی ارائه کرده است. نمونه: مواضع یاد شده در المیزان.

یزدانی مقدم گفت: علاوه بر موارد بالا، از جهت دیگری نیز ممکن است که از فلسفه سیاسی علامه طباطبایی یاد کنیم و آن فلسفه سیاسی مستنبَط از آثار علامه طباطبایی است. با توجه به بندهای گذشته ضرورتی ندارد که فلسفه سیاسی به این معنای اخیر را منظور داشته باشیم و از فلسفه سیاسی مستنبَط از آثار علامه طباطبایی می توانیم به عنوان مطالعه و پژوهش در فلسفه سیاسی علامه طباطبایی یا تدوین و گسترش آن یاد کنیم.