شناسهٔ خبر: 52635 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

رویکرد تاریخی فیلسوف آلمانی به معرفت

کتاب «هرمنوتیک دین و اخلاق» به خوبی به نگرش هرمنوتیکی در باب مواد برگرفته از دین و اخلاق پرداخته و تفاوت عمده بین «هرمنوتیک دین» از پایگاه فلسفه و «هرمنوتیک دینی» را از دیدگاه شخص مومن توضیح می‌دهد.

رویکرد تاریخی فیلسوف آلمانی به معرفت

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ ​کتاب «هرمنوتیک دین و اخلاق» نوشته هانس گئورگ گادامر با ترجمه شهاب‌الدین امیرخانی روانه بازار نشر شده است.
 
کانت و پرسش درباره خدا، درباره امکان یک فلسفه اخلاق، درباره امر الوهی در اندیشه یونان باستان، مسئله هستی‌شناسی ارزش، اندیشه به مثابه رستگاری، اسطوره در عصر علم، اخلاق ارزش و اخلاق علم، تاملاتی درباره رابطه دین و علم، تاملی درباره نقش دوستی در علم اخلاق یونانی و ارسطو اخلاقیات دستوری عناوین بخش‌های دهگانه این کتاب هستند.

هانس گئورگ گادامر، فیلسوف آلمانی و از معروف‌ترین شاگردان مارتین هایدگر، بیش از هر چیز به خاطر کتاب «حقیقت و روش» شناخته می‌شود. اما او پیش و پس از انتشار این کتاب مشهور بارها و بارها به پرسش درباره دین و اخلاق پرداخت.
 
کتاب «هرمنوتیک دین و اخلاق» به خوبی به نگرش هرمنوتیکی در باب مواد برگرفته از دین و اخلاق پرداخته و تفاوت عمده بین «هرمنوتیک دین» از پایگاه فلسفه و «هرمنوتیک دینی» را از دیدگاه شخص مومن توضیح می‌دهد. از طرفی او همسانی این دو را در تاریخ باستان نشان می‌دهد. رویکرد تاریخی فیلسوف آلمانی هانس گئورگ گادامر به معرفت به او جواز استفاده از همه منابع تاریخ معرفت اعم از دین و فلسفه را می‌دهد و اگر از علم جدید و روش آن در اینجا خبری نیست، دلیلش این است که او به دنبال روزمه‌ای می‌گردد تا منظره دنیای جدید را از منظره‌ یابی قدیمی فرا رو ببیند، وگرنه دانشمندان و معماران علوم، هر روز و همه روز در کار خود کوشا و پیروزمند به پیروی از روش‌های جافتاده در پژوهش مشغول‌اند.

گادامر در برخی از آثار خود از جمله کتاب بزرگ «حقیقت و روش» به روش‌گریزی خود اذعان کرده و  تجربه‌ای پیش بینی ناپذیر در هنر و تاریخ و جنبه‌های دیگر زندگی آدمی را جستجو می‌کند. حقایق وجودی مانند ایمان و اخلاق و زیبایی راستین فراتر از تببین‌های روانی و زیستی هستند و بسا حقایق که نمی‌توان آن‌ها را از علوم روشمند طلب کرد. نه اینکه روش‌های علوم به کلی در گشایش حقیقت بیکار و بی ثمر باشند ولی راه دستیابی به حقیقت منحصر در روش نیست. روش تنها افقی معین و از پیش معلوم را می‌پیماید که برای انسان آفرینشگر ملال آور است و این انسان را بر می‌انگیزد تا از مرزهای قبلی عبور کند. راهی برای این آزادی هست. راهی که که آغازش مهیا شده ولی انجامش به دست ماست.
 
جول وانسهایمر، مترجم آلمانی ​کتاب «هرمنوتیک دین و اخلاق»در مقدمه این اثر می‌گوید، گادامر که هیچ گاه دعوی نگارش متن کلامی نداشته، در اینجا از منظر دینی به موضوع نپرداخته است چرا که پروژه اصلی زندگی خودش را پژوهش در باب فهم به طور کلی می‌داند. ولی این کلیت را نباید این گونه دید که گادامر هرمنوتیک دینی را به این دلیل که دارای نو دیگری از کلیت هرمنوتیک است یا فقط یکی از موضوعات فرعی در هرمنوتیک عام است کنار گذاشته و یا در مقابل تمایل انسان گرایانه به فروکاستن امر الوهی به امر انسانی تسلیم شده است. علم هرمنوتیک غربی از نخستین اشاره‌های مضبوط خود، هم در مورد تفسیر متون دینی و شبه دینی به کار می‌رفته، و هم به گفتمان‌های بشری نظر داشته است. گادامر نیز به همین گستردگی کاربرد نظر داشته و دلایل خوبی برای این توسع دارد.
 
او می‌خواهد نشان دهد که تفسیر متون دینی قابل صرف نظر یا قابل فرو کاستن به متون دیگر نیست زیرا این متون فقط در زمینه هرمنوتیک کلامی حرف‌هایی برای گفتن دارند بلکه مسائلی از هرمنوتیک تا دین‌مدار را نیز آموزش می‌دهند. گادامر نشان می‌دهد که هرمنوتیکی و نه فقط هرمنوتیک جهت یافته با باورهای ایمانی به ناگزیر باید نوعی خدشه‌ناپذیری و این همانی ذاتی معنا را وضع کند.

درس گفتارهای این کتاب منظور گادامر فقط تفسیر متون دینی نیست، ادعای کلی دین نیز الزاماتی برای پژوهش هرمنوتیکی به همراه دارد. اگر عقل به مفهومی که روشنگری برایش در نظر می‌گرفت ادعای قابلیت عروج بی حد و مرز داشت و مدعی بود امکانات نامحدودی را برای اندیشه و کوشش گروهی می‌گشاید بالعکس دین از نگاه گادامر مرزها و محدودیت‌های بشر را یادآور می‌شود.

کتاب «هرمنوتیک دین و اخلاق» نوشته هانس گئورگ گادامر با ترجمه شهاب‌الدین امیرخانی با شمارگان هزار و 100 نسخه در 224 صفحه به بهای 24 هزار تومان از سوی بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.

نظر شما