شناسهٔ خبر: 53887 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

زیگموند فروید: گزیده‌ای از مطالب پراکنده

تاکنون درباره فروید حرف‌های موافق و مخالف و علمی و شبه‌علمی بسیاری مطرح شده است. اما جدای از این قضاوت‌های مثبت و منفی، راز ماندگاری فروید در چیست؟

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از اعتماد؛ متفکران بزرگ به‌طرزی بر آیندگانِ خود تاثیر می‌گذارند که حتی اگر نظراتشان رد شود باز همچنان رد پایشان باقی می‌ماند. شاید کمتر روان‌شناسِ صاحب‌نظری را در دنیای امروز بتوان پیدا کرد که به آرای فروید معتقد باشد. اما قطعاً اکثر آن‌ها از فروید الهام گرفته‌اند و بیراه نخواهد بود، اگر به آن‌ها بگوییم: روان‌شناسان فرویدی. فروید نظریه ناخودآگاه را به جان تمام کسانی انداخت که می‌خواستند فهمی از چیستی انسان پیدا کنند. تقریباً صدسال می‌گذرد و این ایده دست از سر آن‌ها برنداشته.

زندگی مفسر رویاها، کابوسی تمام‌عیار است
زندگی‌نامه جدید فروید در عین اقرار به ضعف‌های او، مذبوحانه می‌کوشد حیثیت اولین روان‌کاو را حفظ کند. یک چیز روشن است و آن اینکه بسیاری از جوانب زندگیِ خصوصی زیگموند فروید، با کوششی پیگیرانه از دسترس عموم مردم دور نگه داشته شده است. بنابراین طبیعی است که هربار مجموعه تازه‌ای از اسناد مربوط به او منتشر می‌شود، تصویر ما از کلیتِ زندگی و افکار او تغییر ‌کند. زندگی‌نامه جدیدِ الیزابت رودینسکو درباره فروید نیز همین کار را می‌کند، اما گویا هنوز خیلی چیزها لاپوشانی می‌شود.
 

رمزگشایی از میراث جنجالی فروید
بسیاری از نظریات فروید سال‌هاست که زیر سوال رفته اما سیطره‌اش بر روان‌شناسی همچنان پررنگ است. تاکنون درباره فروید حرف‌های موافق و مخالف و علمی و شبه‌علمی بسیاری مطرح شده است. اما جدای از این قضاوت‌های مثبت و منفی، راز ماندگاری فروید در چیست؟ چرا بعد از نقدهای تندی که به او شده همچنان محبوبیت و نفوذ ویژه‌ای دارد؟ چرا، با اینکه بسیاری از نظریاتش سال‌هاست که زیر سوال رفته، هنوز هم سیطره‌اش بر روان‌شناسی و روانکاوی پررنگ است؟ شاید نبوغ خارق‌العاده او باعث این همه اثرگذاری شده؛ این درست است، اما عوامل مهمِ دیگری نیز در فرویدشدنِ فروید دخیل بوده.

همچنان باید با فروید دست‌وپنجه نرم کنیم
زندگی‌نامه فروید تاکنون موضوع چند دوجین کتاب بوده است. موافقان و مخالفانش هر لحظه از زندگی او را به‌انحای مختلف تفسیر کرده‌اند. پس اصلاً چرا باید نیازمند زندگی‌نامه‌ای جدید از فروید باشیم؟ دقیقاً به همان دلیلی که الیزابت رودینسکو کتاب جدیدش را نوشته است. زیرا افسانه‌ها و شایعاتْ واقعیت این متفکر را به‌نحوی کامل پوشانده است. به‌علاوه رودینسکو، نخستین زندگی‌نامه‌نویسی است که به بایگانی زیگموند فروید در کتابخانه کنگره آمریکا، با تعداد زیادی از مکاتبات و اسناد، دسترسی داشته است.
 

صدسال در جست‌وجوی ناخودآگاه: تاریخی روان‌شناختی
از فروید به این سو، تقریباً تمام مکاتب روان‌شناسی نظریه‌ای درباره ناخودآگاه پرورده‌اند. از میراث فروید برای رشته روان‌کاوی چه باقی مانده است؟ بسیار چیزها و تقریباً هیچ‌چیز. قریب به اتفاق نظریه‌های فروید نتوانسته‌اند درستی و دقت خود را در آزمایش‌ها ثابت کنند، اما مسیرهای تحقیقاتی یا مفاهیمِ کلانی که او تاسیس کرده است، همچنان در روان‌شناسی مهم‌اند. در این میان، یکی از اصلی‌ترین‌ها، ناخودآگاه است. ناخودآگاه آنچنان که فروید تصور می‌کرد، احتمالاً وجود ندارد. اما صد سال است که روان‌شناسی روی آن تحقیق می‌کند.

نظر شما