شناسهٔ خبر: 55001 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

معمار نثر جدید معاصر ایران!

سعید نفیسی، پژوهشگر، مترجم و شاعر ایرانی، در هجدهم خرداد ماه سال 1274 در تهران به دنیا آمد. او را باید جزو نسل اول استادان تراز اول دانشگاه تهران به شمار آوریم؛ استادی که تالیفات و پژوهش‌های بسیار او، راه را برای اساتید بعد از او بسیار هموار کرد.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از هنرآنلاین؛ دکتر صادق رضازاده شفق درباره این ادیب معاصر چنین می‌نویسد: "من در تمام مدت شناسایی او حیران کار و کوشش او بودم. می‌توانم بگویم که در همه عمر مردی در کتاب‌دوستی و مطالعه و فراوان‌نویسی و کنجکاوی ادبی مانند او ندیدم… در عین فراوان‌نویسی تندنویس هم بود و اگر قلم برمی‌داشت مدتی نگذشته مقاله‌ای وافی و مطالبی کافی به رشته تحریر می‌کشید… در هر صورت این‌گونه ثمربخشی حیرت‌آور از نفیسی عجب نیست و در این کار هیچ‌یک از نویسندگان و مؤلفان زمان ما به پایه او نمی‌رسد و باید او را از حیث تعداد آثار با امثال یاقوت حموی یا ابوعلی سینا یا غزالی، و از متأخرین با مؤلف ناسخ‌التواریخ مقایسه کرد… تندنویسی او خود استعداد نادری بود که من در همه عمر بر او ثانی ندیدم. قلم در لای انگشتان باریک او ساز سیال و سیار و منبع فیاضی بود که ایست نداشت و اگر آغاز به نوشتن می‌کرد ساعتی نمی‌گذشت که ستون‌ها و صحیفه‌هایی مشحون از عبارات شایان و فارسی استوار روان روی میز تحریر پخش می‌گشت و شخص آنچه را که سحر قلم عنوان داده‌اند به چشم می‌دید."

سعید نفیسی در سال ۱۳۰۸ خورشیدی به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و علاوه بر تدریس زبان فرانسه در دبیرستان‌ها، به کار آموزش در مدارس علوم سیاسی، دارالفنون، مدرسه عالی تجارت و مدرسه صنعتی پرداخت. در سال‌های بعد به تدریس در دانشکده‌های حقوق و ادبیات پرداخت و به عضویت فرهنگستان ایران درآمد. او از آغاز بنیانِ دانشگاه تهران در جایگاه استاد دانشکده حقوق و پس از آن، به استادی دانشکده ادبیات برگزیده شد. نفیسی از هموندان پیوسته فرهنگستان بود و چندی در دانشگاه‌های کابل و شهرهایی چون دهلی، کلکته، دانشگاه‌های قاهره و بیروت به آموزش پرداخت.

تسلط نفیسی به تاریخ و ادبیات ایران، باعث شده بود تا آثار تازه و پژوهشی پدید آورد و تعداد بسیاری از متن‌های منثور و منظوم فارسی را به شیوه‌ای علمی منتشر کند و از گمنامی بیرون آورد. کتابخانه شخصی و کم‌مانندی که به مرور زمان فراهم ساخته بود به او این امکان را می‌داد که به مهم‌ترین مآخذ تاریخی و ادبی دسترسی داشته باشد.

نفیسی را معمار نثر جدید معاصر ایران نامیده‌اند و این تبحر و چیرگی، ناشی از احاطه کامل او به زبان‌های یونانی، لاتین، فرانسه، روسی، اردو، پشتو، عربی و فارسی بود.

بزرگترین خدمت سعید نفیسی به زبان و ادب و فرهنگ فارسی، تصحیح و تنقیح متون قدیمی است که از گوشه‌های کتابخانه‌های جهان بیرون کشیده شده بود. یکی از افتخارات استاد نفیسی، احیا و بنیانگذاری شیوه داستان‌نویسی تاریخ است که در آن‌ها روح وطن‌پرستی و سلحشوری و قهرمانی را تقویت کرده، جوانان ایران زمین را به حب وطن و حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور فرا می‌خواند.

عبدالحسین زرین کوب معتقد است، نفیسی شخصیتی است، چند بعدی: مورخ، محقق، ادیب، منتقد، نویسنده، مترجم، زبانشناس، روزنامه‌نگار. همسرش پریمرز نفیسی می‌گوید: "نفیسی واقعاً عاشق کتاب بود. او مصرف مفید و به جای پول را فقط در خریدن کتاب می‌دانست؛ به‌طوری‌که ضروری‌ترین احتیاجات شخصی خود را در این راه صرف می‌کرد. می‌گویند در مدرسه شاگرد زیاد منظمی نبود، ولی هوش و حافظه‌اش عالی بود. مطالعه را از همان اوایل جوانی دوست داشت. عقیده داشت کتاب باید چاپ شود و به دست مردم برسد. کتاب را نباید حبس کرد و جلوی پیشرفت فکری مردم را گرفت. باید وسیله به‌دست مردم داد تا هر کس هر قدر مایل است، مطالعه کند، و روشن‌بین و روشنفکر شود و این مسئله را یک قدم اساسی برای پیشرفت جامعه و بخصوص جوانان می‌دانست."

نفیسی در طول زندگی هفتاد و یک ساله‌اش در سمت‌هایی نظیر استاد ادبیات دانشگاه تهران، استاد حقوق دانشگاه تهران، استاد کرسی تاریخ بعد از اسلام دانشگاه تهران، استاد منابع تاریخ ایران در مؤسسه مطالعات و تحقیقات تاریخی، استاد تاریخ ادبیات ایران در دانشگاه قاهره و  مؤسس شعبه ادبیات فارسی دانشگاه علیگره هندوستان خدمت کرد. او عضو پیوسته فرهنگستان علوم و نماینده دولت ایران در کمیته فنی وحدت نام‌های جغرافیایی سازمان ملل متحد بود. در کارنامه‌ کاری نفیسی سردبیری مجله ادبی پرتو و سردبیری مجله وطن نیز دیده می‌شود.

از ترجمه‌های اوست: "ایلیاد" و "اودیسه" اثر هومر، "پل و ویرژینی" اثر برناردن دوسن پیر، "زندگی و کار و هنر ماکسیم گورکی" و"آرزوهای برباد رفته" اثرانوره دو بالزاک.

"احوال و منتخب اشعار خواجوی کرمانی"، "آثار گمشده ابوالفضل بیهقی"، "در پیرامون احوال و اشعار حافظ"، "شاهکارهای نثر معاصر فارسی"، "روزگار ابن سینا" و" تاریخ نظم و نثر ایران در زبان فارسی" پاره‌ای کوچک از تحقیقات نفیسی است.

اشاره‌ای کوتاه به تالیفات او در حوزه تاریخ ایران، لغت نویسی و تحقیق در ادبیات و متون فارسی مجالی مفصل می‌طلبد.

این پژوهشگر پرکار که سال‌های آخر عمرش را  در رنج بیماری آسم به‌سر می‌برد در ۲۲ آبان ۱۳۴۵ در تهران درگذشت.

نظر شما