شناسهٔ خبر: 55574 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

کتاب «دانشگاه ایرانی در سپهر بین‌المللی» منتشر شد

بین المللی شدن آموزش عالی و آینده دانشگاه در ایران» نوشته محمد حسینی مقدم توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به چاپ رسیده است.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ تمدن ایران در دوره هایی از تاریخ جامعه بشری مهد دانش و حکمت بوده و در دوره های دیگری دستاوردهای دانشی و معرفتی جوامع دیگر را به کار گرفته است. استفاده از نهاد دانشگاه برای دستیابی به اهداف توسعه و پیشرفت در جامعه ایران از جمله اقتباس های تاریخی از سایر تمدن ها و فرهنگ ها بوده و این رویداد بر حسب کلان نگری تاریخی، موضوعی عادی در نظر گرفته می شود که بر اساس احساس نیاز شکل گرفته در جامعه ایران تاسیس و به یکی از نقاط عطف تاریخ تحولات کشور تبدیل می شود.

پیامدها و دستاوردهای حاصل از تاسیس دانشگاه در طول حدود یک قرن گذشته عرصه شکل گیری گفتمان ها و رویکردهای متفاوتی شده است. تقابل سنت و مدرنیته، اسلام و غرب، دین گرایی و عرفی شدن و درون مداری و برون مداری از مصداق های تحول یاد شده است.

بنیان دانشگاه در ایران بر اساس گفتمان برون مداری و تعامل با کشورهای پیشتاز در حوزه علم و فناوری شکل گرفت. نیروهای آموزشی، محتوای درسی، شیوه اداره و پشتیبانی از نخستین نهادهای نوین آموزش عالی در ایران بر پایه گرته برداری و پیروی از روش و منش غربی ها شکل گرفت و با گذر زمان، گفتمان غرب مداری در آموزش عالی ایران به گفتمان مسلط موسسه های آموزش عالی کشور تبدیل شد.

پس از انقلاب اسلامی این گفتمان به تدریج جای خود را به گفتمان درون مدار داد. بر اساس این گفتمان نگاه به داخل و تلاش برای توسعه علم و فناوری بر پایه توانمندی های داخل کشور، به گفتمان مسلط اجتماعی تبدیل شد. وقوع جنگ تحمیلی، تحریم های بین المللی و تلاش نظام جهانی برای منزوی کردن جمهوری اسلامی ایران همگی از جمله عوامل قوام بخش گفتمان درون مدار بود.

پس از جنگ موضوع برنامه ریزی برای دستیابی به اهداف توسعه علاوه بر رویکردهای درون گرا و قائل به منابع داخلی، رویکردهای برون گرا و قائل به بهره مندی از ظرفیت های خارجی نیز در نظر گرفته شد.

طی دو دهه گذشته تلاش های انجام شده در نظام برنامه ریزی و حکمرانی کشور بیانگر نقش و اهمیت هر دو گفتمان یاد شده در اداره امور کشور است؛ از این رو هیچ گاه یکی از این دو گفتمان حذف و دیگری سیطره نیافته است، بلکه شاهد تسلط یکی و در حاشیه بودن دیگری و برعکس بوده ایم.

نویسنده کتاب «دانشگاه ایرانی در سپهر بین المللی» در این اثر به چگونگی فهم و تبیین درون مداری و برون مداری در سیاست گذاری و راهبری نظام آموزش عالی ایران و دستیابی به آینده مطلوب در این حوزه پرداخته و علاوه بر این تجربه زیسته در نظام علم و فناوری کشور هدایت گر نویسنده در این اثر بوده است.

این کتاب دارای پنج فصل است: فصل اول: بین المللی شدن آموزش عالی از نظر تا عمل، فصل دوم: بین المللی شدن آموزش عالی در ایران در اسناد بالادستی، فصل سوم: چهارچوب مفهومی و الگوی تحلیلی، فصل چهارم: بررسی بین المللی شدن آموزش عالی در ایران مطابق روش cla و فصل پنجم: آینده های بدیل بین المللی شدن آموزش عالی در ایران.

در فصل اول کتاب به این پرسش ها پاسخ داده می شود: منظور از بین المللی شدن آموزش عالی چیست؟ خاستگاه تاریخی، نظری، رویکردها، رهبردها، شاخص ها و روندهای جهانی این موضوع کدامند؟ تمایز مفهومی بین المللی شدن با جهانی شدن چیست؟ کج فهمی های رایج در مورد بین المللی شدن کدامند؟ پیشران های بین المللی شدن کدامند؟

در فصل دوم به این پرسش ها جواب داده شده است: اولویت ها، اهداف، سیاست ها و برنامه های مورد تاکید در اسناد بالادستی در مورد بین المللی شدن آموزش عالی کدامند؟ تجربه بین المللی شدن آموزش عالی در ایران چگونه است؟ از چه نوع روش شناسی ای برای گردآوری و تحلیل داده های پژوهش استفاده شده است؟

پرسش هایی که در فصل سوم به آنها پاسخ داده شده عبارتند از اینکه: تحلیل لایه لایه علت های شکل گیری وضعیت کنونی بین المللی شدن آموزش عالی در ایران چگونه است؟ پیشران های شکل دهنده وضعیت بین المللی شدن آموزش عالی در ایران کدامند؟ آینده های بدیل پیش روی بین المللی شدن در ایران کدامند؟ آینده مطلوب بین المللی شدن آموزش عالی در ایران چگونه است؟ تجویزهای لازم برای تحقق آینده مطلوب کدامند؟

در فصل چهارم بر اساس الگوی مفهومی پژوهش، داده ای مرتبط با لایه های شکل دهنده بین المللی شدن آموزش عالی ایران بررسی شده است. اگرچه از حیث قلمروبندی زمانی، بین المللی شدن آموزش عالی در ایران از زمان تاسیس دارالفنون، به عنوان نخستین نهاد آموزش عالی نوین در کشور قابل بررسی است اما در اینجا ضمن توجه به پیشینه تاریخی موضوع، به لحاظ زمانی بر بررسی تجربه بین المللی شدن آموزش عالی در طول دو دهه اخیر متمرکز شده است.

در فصل پنجم کتاب هم آینده های بدیل بین المللی شدن آموزش عالی در ایران مورد بررسی قرار می گیرد.

مولف در مقدمه کتاب می نویسد: «با توجه به گسترش فرایند جهانی شدن و درهم تنیدگی موضوعی و مفهومی مناسبات جهانی، بین المللی شدن آموزش عالی در مدار و فضای بین المللی، یکی از مهم ترین پیشران های تاثیر گذار بر آینده دانشگاه در ایران است.این پیشران، ناظر بر تلاش دانشگاه ها و موسسه های آموزش عالی برای اتخاذ منطقی ترین سیاست ها و راهبرد ها در رویارویی با تحولات حاصل از جهانی شدن آموزش عالی است.»

کتاب «دانشگاه ایرانی در سپهر بین المللی: بین المللی شدن آموزش عالی و آینده دانشگاه در ایران» نوشته محمد حسینی مقدم در ۴۵۷ صفحه با تیراژ ۱۰۰۰ نسخه و بهای ۲۳۰۰۰ تومان توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۶ منتشر شده است.  

نظر شما