به گزارش فرهنگ امروز به نقل از تسنیم؛ عمر خیام بلندآوازه‌ترین شاعر فرامرزی زبان و ادبیات پارسی است. به تعبیر برخی از اساتید فن، خیام در اروپا همچون حافظ در ایران شهره است. شهرتی که مرهون و مدیون ترجمه‌های مختلف از جمله تلاش ادوارد فیتزجرالد، مترجم ثروتمند انگلیسی، است. هرچند می‌توان ادعا کرد که این خدمات دوسویه بوده است؛ همانطور که شهرت و عالمگیر شدن نام خیام، مرهون تلاش‌های این مترجم انگلیسی است، شهرت فیتزجرالد نیز، با وجود ترجمه‌های متعدد، از رباعیات خیام است.

تاکنون آثار متعددی درباب و باره رباعیات خیام منتشر شده است. بخشی از این آثار بر ترجمه‌های این سروده‌ها متمرکز است. از جمله سؤالات اصلی در بررسی رباعیات از این منظر این است که ترجمه‌های صورت گرفته، به ویژه ترجمه فیتزجرالد، تاچه اندازه بر متن اصلی وفادار بوده و تا چه میزان حاصل ذوق و هنر مترجم آن است؟ ترجمه‌ انجام شده چه تأثیری بر ادبیات انگلیسی گذاشت؟ و ... .

«سرگذشت رباعیات» اثر مصطفی حسینی، استاد دانشگاه و پژوهشگر، با تمرکز بر ترجمه‌ فیتز جرالد از جمله آثاری است که به تازگی از سوی نشر آگه روانه بازار کتاب شده است. در بخشی از این کتاب آمده است: رباعیات خیام(1859) ترجمه ادوارد فیتز جرالد احتمالاً محبوب‌ترین کتاب شعری است که تاکنون به زبان انگلیسی منتشر شده است. اشعاری درباب تردید و تشکیک مذهبی سروده منجم- شاعر کلاسیک پارسی که با سنت‌های روزگارش عمیقاً سر ناسازگاری داشت. ترجمه فیتزجرالد در همان سال انتشار در باب منشأ انواع اثر چارلز داروین به روشنای نشر رسید، و این دو کتاب در کنار هم، فضای فکری بریتانیای اواخر عصر ویکتوریا را آینگی می‌کنند. از آن پس، بخش اعظم این اثر، در سنجه با حجم اندک‌اش، بیش از هر اثر دیگری از جمله کتاب مقدس و آثار شکسپیر وارد زبان رایج روز شده است.

فیتزجرالد می‌پنداشت که در شعر خیام رفیقی شفیق یافته است، و رباعیات او انگلیسی دوره پیشارافائلی را با پارسی به درستی و طرز باشکوهی تلفیق می‌کند. این منظومه ترجمان روزی، از بام تا شام، در زندگی فرد متفنن شکاک پرشوری است به نظمی تلخ- شیرین، و آکنده از آرزو، تحسر، و دانشی که «انگست نگارنده می‌نویسد و چون نوشت حرکت کرده پیش می‌رود و تو با همه تقدس و زیرکی خویش نمی‌توانی آن را افسون کنی که حتی نیم‌سطر را حذف کند و همه اشک‌های تو نیز یک کلمه از آن را فرونخواهد شست». (دیک دیویس)

 نشر آگه «سرگذشت رباعیات» را در 146 صفحه و به قیمت 18 هزار تومان روانه بازار کتاب کرده است.