شناسهٔ خبر: 58718 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

شیخ اشراق؛ پایه‌گذار مکتبی نوین در فلسفه و حکمت

همزمان با سالروز درگذشت حکیم سهروردی، خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتابشناسی آثاری را که با محوریت این عارف فرزانه در یک دهه اخیر در قم منتشر شده‌اند، بررسی کرد.

شیخ اشراق؛ پایه‌گذار مکتبی نوین در فلسفه و حکمت

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛  شیخ شهاب‌الدین سهروردی، فیلسوف نامدار ایرانی ملقب به شیخ اشراق، شیخ مقتول و شیخ شهید در سال ۵۴۹ هجری قمری/۱۱۵۴ میلادی در دهکده سهرورد زنجان متولد شد. وی تحصیلات مقدماتی را که شامل حکمت، منطق و اصول فقه بود، نزد مجدالدین جیلی استادِ فخر رازی در مراغه آموخت و در علوم حکمی و فلسفی سرآمد شد و به قوت ذکا، وحدت ذهن و نیک‌اندیشی بر بسیاری از علوم اطلاع یافت.

سهروردی اندیشمندی خلاق با دیدگاهی جهان‌شمول و عارفانه بود که شیوه‌های استدلالی فلسفه را در حوزه‌ی عرفان به کار گرفت و برای دستیابی به دانش واقعی از همه سنت‌های فکری بشر، که تا آن زمان شناخته شده بود، بهره برد؛ حاصل تلاش‌های فکری وی در عمر کوتاه ولی پربارش، عرضه و تبیین نوعی از علم بود که خود آن را علم حضوری نام نهاد.

کوشش سهروردی در این تامل و تحقیق آشتی دادن فلسفه و عرفان بوده و نمره اش ساخت و پرداخت نظامی از تفکر است که در تاریخ فلسفه‌ی ایرانی اسلامی به حکمت اشراق شهرت یافته است، بدین جهت وی به عنوان یک نظریه‌پرداز و بنیانگذار مکتبی جدید در فلسفه اسلامی، در بسیاری از اندیشه‌ها و تفکرات فلسفی و معنوی تأثیرات وافری گذاشت.

سهروردی حکمت ذوقی و حکمت استدلالی و بحثی را جمع کرده و از این طریق خدمت بزرگی را به فلسفه کرده است. فلسفه سهروردی بر حقیقت نور و ظلمت تکیه دارد و اشراق به معنای روشن ساختن و نورانی کردن است.

وی با وجود عمر کوتاه خویش کتاب‏های متعددی به فارسی و عربی نوشته است که از آن میان می‌‏توان به حکمت الاشراق، المبدأ و المعاد به عربی و آواز پر جبرییل و عقل سرخ به زبان فارسی اشاره کرد.

این عارف مسلمان سرانجام به حَلَب رفت و از لحاظ علمی بر علمای آن سامان برتری جست و مورد لطف حاکم منطقه قرار گرفت. اما دیدگاه‌‏های فلسفی و عرفانی سهروردی باعث خشم مخالفان وی شد. پس از مدتی، بدگوییِ علمای حَلب از شیخ، حاکم را به قتل سهروردی مصمم ساخت و سرانجام وی را در پنجم رجب سال ۵۸۷ هجری قمری، در سی و هشت سالگی به قتل رساندند. البته شکل قتل وی به صُوَر مختلف نقل شده است. حاکم پس از مرگ شیخ پشیمان شد و مسبّبان این عمل را مجازات نمود.

اندیشه و نظریات سهروردی قرن‌ها بعد از خود نیز مورد تقلید و تحلیل بسیاری از نویسندگان و اندیشمندان قرار گرفت. شرح متعددی بر حکمت الاشراق از سوی شهرزوری، قطب‌الدین رازی، ملاصدرا، دوانی و لاهیجی نوشته شده که تأثیر حکمت اشراق را بر تفکرات فلسفی متکلمان و عارفان نشان می‌دهد.

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به مناسبت فرارسیدن پنجم رجب سالروز درگذشت این عارف و اندیشمند بزرگ، فهرستی از آثار منتشرشده در مورد او را پیش روی مخاطبان می‌گذارد.

بر اساس گزارش اطلاعات کتابشناسی موسسه خانه کتاب، ۲۰ عنوان کتاب در مورد شیخ اشراق و حکمت او، در یک دهه اخیر (۱۳۸۷-۹۷)، از سوی مولفان و مترجمان در قم به چاپ رسیده است که ۱۵ عنوان آن چاپ نخست بوده و ۵ عنوان نیز اقبال تجدید چاپ را پیدا کرده‌اند.
 
در این گزارش عناوین کتاب‌های منتشر شده در قم در مورد این حکیم ایرانی، در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است:

بررسی تطبیقی عالم خیال از دیدگاه ابن‌سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا 
نویسنده:محمدخان کاظمی - مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) - ۲۱۶ صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ ۳ سال ۱۳۹۷ - ۳۰۰ نسخه - ۱۵۵۰۰۰ ریال

مبانی اعتباریات: از دیدگاه شیخ اشراق و نقد و بررسی آن 
نویسنده: سیدمحمدرضا میریوسفی، نوید حکمت، ۱۲۸ صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۶، ۱۰۰۰ نسخه، ۱۲۰۰۰۰ ریال

تفرجی در عالم عقول طولیه (با تکیه بر دیدگاه ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا) 
نویسنده: معصومه قاسم‌فام، طلیعه سبز، ۲۰۰ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۶، ۵۰۰ نسخه، ۱۲۰۰۰۰ ریال

جایگاه وحی در فلسفه سیاسی از منظر فارابی، ابن‌سینا، شیخ اشراق، خواجه نصیرالدین طوسی و صدرالمتالهین 
نویسنده: احمدرضا یزدانی‌مقدم؛ ویراستار: محمدباقر انصاری؛ ویراستار: محمداسماعیل انصاری، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۴۴۰ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۶، ۷۰۰ نسخه، ۳۰۰۰۰۰ ریال

حکمت اشراق سهروردی:گزارش حکمت اشراق، با تطبیق و نقد همراه با متن حکمه‌الاشراق
نویسنده: سیدیحیی یثربی، موسسه بوستان کتاب، ۳۲۸ صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ ۹ سال ۱۳۹۶، ۱۰۰۰ نسخه، ۲۳۰۰۰۰ ریال

الحکمه الاشراقیه (المجموعه الکامله لمصنفات شهاب‌الدین یحیی السهروردی):کتاب التلویحات اللوحیه و العرشیه (تعلیقات و ایضاحات) 
نویسنده: یحیی‌بن‌حبش سهروردی؛ مقدمه: محمد ملکی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،دانشگاه ادیان و مذاهب، ۵۹۲ صفحه، جلد ۳، وزیری (گالینگور)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۵، ۱۰۰۰ نسخه، ۳۰۰۰۰۰ ریال

الحکمه الاشراقیه (المجموعه الکامله لمصنفات شهاب‌الدین یحیی السهروردی):کتاب حکمه الاشراق (القسم الثانی:فی الانوار الالهیه "الحکمه") 
نویسنده: یحیی‌بن‌حبش سهروردی؛ مقدمه: محمد ملکی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،دانشگاه ادیان و مذاهب، ۷۱۲ صفحه، جلد ۲، وزیری (گالینگور)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۴، ۱۰۰۰ نسخه، ۴۰۰۰۰۰ ریال

فلسفه تعلیم و تربیت اشراق: مبانی 
نویسنده: محمد بهشتی؛ ویراستار: سعیدرضا علی‌عسکری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۸۴ صفحه، (در۲جلد )، جلد ۱، وزیری (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۴، ۱۰۰۰ نسخه، ۶۷۰۰۰ ریال

فلسفه تعلیم و تربیت اشراق: نظریه تربیتی 
نویسنده: محمد بهشتی؛ ویراستار: سعیدرضا علی‌عسکری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۷۲ صفحه، (در۲جلد )، جلد ۲، وزیری (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۴، ۱۰۰۰ نسخه، ۶۵۰۰۰ ریال

اصطلاح‌نامه فلسفه اشراق با مستند اصطلاحات و نمودار 
تدوین:مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۳۳۸ صفحه، وزیری (سلفون)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۳، ۵۰۰ نسخه، ۲۰۰۰۰۰ ریال

ادراک شهودی: از دیدگاه ابن‌سینا، سهروردی و صدرالمتالهین 
نویسنده: حبیب‌الله هدایتی، شکوفه یاس، ۳۷۰ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۳، ۱۰۰۰ نسخه، ۱۵۰۰۰۰ ریال

تبیین عالم مثال از دیدگاه شهاب‌الدین سهروردی 
نویسنده: زینب نادی؛ نویسنده: مریم هوشمند، وحدت بخش، ۷۲ صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۳، ۵۰۰ نسخه، ۳۵۰۰۰ ریال

رهواری و رستگاری (از میراث معنوی سهروردی، باباافضل و عطار) 
نویسنده: محمد کریمی‌زنجانی‌اصل، مجمع ذخائر اسلامی، ۲۰۸ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۳، ۱۵۰۰۰۰ ریال

معرفت و اشراق در اندیشه سهروردی (به زبان اندونزیایی) 
نویسنده: حسین ضیائی؛ مترجم: محمد افیف؛ مترجم: مونیر معین، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، ۲۹۶ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۹۳، ۳۰۰ نسخه، ۱۴۰۰۰۰ ریال

منطق اشراق:پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی 
نویسنده: حسین فلسفی، موسسه بوستان کتاب، ۱۷۰ صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ ۲ سال ۱۳۹۱، ۱۰۰۰ نسخه، ۴۵۰۰۰ ریال

عشق در سه مکتب: مشاء، اشراق و حکمت متعالیه 
نویسنده: علی کریمیان‌صیقلانی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۲۶۸ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۲ سال ۱۳۹۰، ۱۰۰۰ نسخه

در امتداد وحی و عرفان:زیست‌نامه و رویکرد وحیانی و عرفانی شیخ اشراق در فلسفه 
نویسنده: محمد ملکی، ادیان، ۳۶۰ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۸۹، ۲۰۰۰ نسخه، ۷۰۰۰۰ ریال

ستایش و نیایش (پنج رساله از شیخ اشراق) 
نویسنده: عمربن‌محمد سهروردی؛ مترجم: محمد ملکی، نشر ادیان، ۱۱۲ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۸۹، ۲۰۰۰ نسخه، ۲۳۰۰۰ ریال

فلسفه اشراق با ذائقه ایرانی
نویسنده: محمدحسین ایراندوست، سنجاقک، ۱۳۶ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۱ سال ۱۳۸۹، ۱۸۰۰۰ ریال

آشنایی با حکمت مشاء و اشراق 
نویسنده:‌ هادی رستگارمقدم‌گوهری، بوستان کتاب، ۲۰۰ صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ ۲ سال ۱۳۸۸، ۱۵۰۰ نسخه، ۲۶۰۰۰ ریال

نظر شما