شناسهٔ خبر: 8920 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

مروری بر فصلنامه علوم انسانی اسلامی

چهارمین و پنجمین شماره فصلنامه علوم انسانی با موضوع مکتب آزاداندیشی از سوی مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا منتشر شده است.

به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از رسانیوز؛ چهارمین و پنجمین شماره فصلنامه علوم انسانی علوم اسلامی ویژه زمستان ۹۱ بهار ۹۲ با موضوع مکتب آزاداندیشی به مدیر مسؤولی رضا غلامی از سوی مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا منتشر شد.

این فصلنامه از یک «سرمقاله» با عنوان«نسبت جمهوری اسلامی» با «آزاداندیشی» و سه بخش «گفت‌وگو»، «مقاله» و « یادداشت» تشکیل شده است. 

در بخش «گفت‌وگو» این شماه از فصلنامه علوم انسانی، این عناوین را مطالعه می کنیم: «علامه جعفری و پاسخ به پرسش‌ها امروز ما؛ آزادی، از؟ برای؟ کجا؟ »، «تحلیل در مقابل تخویف؛نقدهای بر فضای آزاداندیشی »، «آرمان میانه»، «گنج آزاد اندیشی و رنجهای نابرده‌ای که باید برد»، «تفکر و مسؤولیت؛ مسؤولیت‌های روشنفکری اصیل انقلاب اسلامی»، «آزاداندیشی؛حریم‌ها و حرمت‌ها»، «با به کارگیری ایده غربی «خدای رخنه‌پوش» مخالفم»، «روشهای مواجهه با دستگاه فکری غرب»، «فطرت آزاد؛ بحثی در نسبت میان آزاد اندیشی با دین، فطرت عقل»، «محدودسازی آزداندیشی»، «در تندباد تفکر غربی؛ نگرشی بر نحله‌های فرکی ایران معاصر»، «حجر و تهجر؛ موانع روشنفکری اصیل انقلاب اسلامی»، «مکتب آزاد اندیش؛ معنا، مبنا و رسالت»، «عیار علم ما؛ دردها و مرهم‌ها» و «تفکر؛ از سپید سپید تا سیاه سیاه؛ در باب معیارها و مصادیق روشنفکری».

در قستمی از بخش ««علامه جعفری و پاسخ به پرسش‌ها امروز ما؛ آزادی، از؟ برای؟ کجا؟» می خوانیم: «آزادی! چه مفهوم زیبایی است. این کلمه، چه کلمه قدس مآب و چه کلمه با عظمتی است؛ مانند: کلمه عشق. حتی گاهی هدف زندگی مطرح شده است؛ بعضی از اوقات تعبیر دیگری می کنند، می‌گویند: مرز واقعی و دقیق یک حیوان از انسان آزادی است؛ کلمه‌ای بسیار متداول است؛ اما چیستی آزادی و آیا واقعا در این دنیا به آزادی نایل شود یا نه؟ همه جا پر از کلمه آزادی است.

تمام انبیاء و حکما و انسانهای وارسته تاریخ مرحله سوم را در نظر گرفته‌اند که اول تا بتوانند بشر را از جبرهای شکننده رها کنند. بعد از رهایی، از نعمت والای آزادی برخودار سازند و سپس آن آزادی بیابد و در اختیار به بار بنشیند اما امروزه این مراعات می شود یا نه؟ نه!

 اگر کسی ادعا کند که آزادی اندیشه از مختصات اساسی دین اسلام است، این ادعا مبالغه نخواهد بود. دلیلی بسیار روشن این مدعا صدها آیات قرآن مجید است که با بیانات گوناگون دستور به تفکر و تعقل و به جریان انداختن شعور و فهم می دهد، اگر اندیشه در واقعیات عالم هستی اعم از واقعیات جهان برون‌ذاتی و دیگر واقعیات عالم هستی، آزاد نبود، خدواند متعال آن همه دستورات اکید به اندیشه بدون تعیین محتوی و تعیین چهارچوب صادر نمی‌فرمود.

بنابراین آزادی‌ای که بر ما بایستی دستور زندگی قرار گیرد و انگیزه زندگی باشد به معنی گسیختن زنجیره‌های خود و خودپرستی است.»

عناوین «علائم بیماری و سلامت روشنفکری؛ راه روشن روشنفکری اصیل اسلامی در بیانات مقام معظم رهبری»، «آزادی اندیشه و آزادی از اندیشه؛ کنکاشی در منظومه فکری آیت الله جوادی آملی»، «انقلاب اسلامی و رمز تداوم آن؛ کنکاشی در نگاه آینده نگرانه شهید مطهری به مقوله آزداندیشی»، «تبارشناسی مفهوم روشنفکری در غرب؛ حذف خداوند از جهان زیست ذهنی روشنفکران!»، «اسلام و مکتب آزاد اندیشی در نگاه رحیم‌پور ازغدی»، «تفکر در مسیر اخلاص؛ الگوی شناخت روشنفکری اصیل اسلامی»، «از تبار آیینه؛ روشنفکری اصیل اسلامی در آیینه رهبران فکری انقلاب اسلامی»، «آزاداندیشی و معضل؛ سیاه چاله‌های فرهنگی»، «اخلاق در ساحت تفکر؛ در باب مؤلفه‌های اخلاقی آزاد اندیشی»، «آزاد اندیشی در سایه علوم دینی؛ آزاد اندیشی علم را از مرحله گمان به مرحله یقین می‌برد»، «اسلامی‌سازی علوم انسانی؛ امکان یا امتناع؛ نگرشی جریان شناسه بر رویکردهای گوناگون در حوزه‌های علمیه»، «غرب علیه غرب؛ قیام نظریه‌پردازان متأخر علوم انسانی علیه متقدمان خویش» و «برکشیدن نقاب از رخسار مدرنیسم؛ نگاه هنرمند حقیقت‌جو به ماهیت علم غربی و ضرورت تحول در علوم انسانی» را در بخش «مقاله‌ها» مطالعه می‌کنیم.

«علائم بیماری و سلامت روشنفکری؛راه روشن روشنفکری اصیل اسلامی در بیانات منقام معظمر رهبری» عنوان مقاله‌ای به قلم امیر سیاهپوش است. این مقاله مجموعه‌ای از بیانات رهبر فرزانه انقلاب در خصوص روشنفکری می‌باشد. ایشان بیانات مفصلی در خصوص ابعاد گوناگون این موضوع مطرح نموده‌اند، که در این مقاله بخشی از بیانات ایشان در خصوص روند و ماهیت روشنفکری، شاخصه‌های روشنفکری بیمار در ایران و عوامل شکل دهنده به آن ویژگی‌های روشنفکری اصیل اسلامی و در نهایت مسؤولیت‌های روشنفکران مسلمان آمده است.

در قستمی از این مقاله می‌خوانیم: «روشنفکر در ایران بیمار و معیوب متولد شد؛ چون کسانی که روشنفکران اول تاریخ ما ناسالمند هستند؛ کسانی مثل میرزا ملکم‌خان ارمنی، میرزا فتحعلی آخوندزاده، حاج سیاح محلاتی که اولین نشانه‌ها و پیام‌های روشنفکری قرن نوزدهمی اروپا را وارد ایران کردند؛ به شدت نامطمئن بودند.

در دوره رضاخان نیز، روشنفکران درجه یک کشور، از اساتید، نویسندگان و از متفکرانی که جزء زبدگان روشنفکری بودند، در خدمت رضاخانی قرار گفتند که از فرهنگ و معرفت بویی نبرده بودند. رهبری معتقدند دفاع از اینها از رضاخان، هیچ وجهی نداشت چون نه با سواد بود، نه فرهنگی بود، نه ملی بود و همه می‌دانستند که او مجری سیاست‌های انگلیسی‌هاست.

روشنفکران عاملی شدند برای کمک به انحطاط اخلاقی و ترویج بی‌حجابی. یکی از همین فعالیت‌های فاجعه آمیز، قضایای هفدهم دی بود که در زمان رضاشاه اتفاق افتاد. طبق نقشه دشمنان اسلام و ایران، به کمک روشنفکران آن روز متصل به دربار پهلوی، تصمیم گرفتند که زن ایرانی را از دایره عفت و حجاب خود بیرون کنند و این نیروی عظیم ایمانی را که به برکت عفاف زن همواره در جوامع وجود داشته است، نابود کنند و بر باد دهند.

امام خمینی رحمة الله علیه متعبد بود، اما تعبدی دور از تحجر و توقف. او روشن‌بین و روشنفکر و نوآور در مباحث آزادی دینی بود، اما نوآوری دور از لاقیدی‌های نوآوران.» 

در بخش «یادداشت‌ها» این عناوین را مطالعه می کنیم: «تلاطم اندیشه‌ها؛ روشنفکران و روشنفکر پس از انقلاب اسلامی»، «آزادی از نفسانیات؛ خشت اول آزاد اندیشی»، «آزاد اندیشی ؛ پیشران تحقق اهداف انقلاب اسلامی»، «ما و آینده علوم انسانی؛ نگاهی آینده‌شناسانه به مسائل علوم انسانی در ایران»، «اثبات در برابر انکار؛ آراء سعید زیباکلام در ترازوی نقد روشن شناختی»، «نقد بر دوتن؛ انتقاداتی بر رویکرهای دکتر مقدم حیدری و دکتر ملایری در باب علم دینی»، « حوزه دیروز، حوزه امروز؛ فراز و فورد در تحول علوم انسانی»، «علم دینی؛ چالش‌ها و تنگناها»، «غفلت دینی؛ تأملاتی در نسبت میان سبک زندگی، علوم انسانی و اخلاق»، «آینده‌ علوم انسانی و اخلاق»، «آینده علوم انسانی در ایران، سناریوهای محتمل»، «از علم جدید عبور خواهیم کرد؟ سه ره یافت در تعریف دانشی دیگر». 

گفتنی است؛ چاپ دوم، چهارمین و پنجمین شماره فصلنامه علوم انسانی علوم اسلامی ویژه زمستان ۹۱ بهار ۹۲ در ۳۲۲ صفحه، با قیمت سه هزار تومان از سوی مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا روانه بازار نشر شده است.

نظر شما