فرهنگ امروز: محمدرضا مقدسیان، جزو منتقدان جوان سینمای ایران است که سالهاست در حوزه سینما و نقد فیلم فعالیت دارد و در حال حاضر علاوه بر فعالیت های رسانه ای که در این حوزه دارد جزو اعضای کانون منتقدان سینمای ایران هم هست؛ با او درباره فیلم «سر به مهر» هادی مقدم دوست صحبت کردیم و از او خواستیم درباره نقاط ضعف و قوت این فیلم برایمان بگوید. ورودی صحبت های مقدسیان به این صورت بود که هادی مقدم از دوستان خوب من است و برای من «سربه مهر» با وجود همه نقص‌ها و کمبودهایی که دارد کار قابل احترام و مثبتی است و طبیعی است که مثل هر فیلم دیگر ایراداتی هم داشته باشد.
مقدسیان در خصوص اینکه مقدم دوست را می توان به عنوان فیلم اولی دانست یا خیر گفت: بنا بر تعریف رایجی که درباره فیلم اولی وجود دارد حتی با وجود اینکه مقدم دوست در فیلم هایی مثل «بی پولی» و «وضعیت سفید» هم همکاری داشته باز هم او را فیلم اولی می دانیم و اتفاقا به نظر من با وجود فیلم اولی‌هایی که در جشنواره فجر گذشته داشتیم، سر به مهر، فیلم محترمی بود اما لزوما بهترین فیلم اولی جشنواره نبود چون در کنار آن فیلم هایی مثل «تنهای تنهای تنها» و «دهلیز» بهروز شعیبی را داشتیم که هر دو جز وفیلم اولی های قابل تحسین و تقدیر بودند.
وی در مورد انتخاب سوژه فیلم افزود : همین که هادی مقدم دوست جرات به خرج داده و به سوژه نماز به شکل تازه و متفاوتی پرداخته، یعنی قدم مثبتی در این راه برداشته است چرا که متاسفانه تا به حال در سینمای ایران همیشه به نماز به یک شکل کلیشه ای نگاه می شده است اما مقدم دوست تلاش کرده تا نماز را به عنوان یک امر مهم در قالب درام بسازد و به نوعی در این حوزه بدعت گذاری کرده است.اما مورد مثبت دیگر کار مقدم دوست، موفقیت وی در برجسته سازی شخصیت‌هاست که مقدم دوست به خوبی از پس این کار برآمده است؛ این در حالیست که او این کار را در «وضعیت سفید» و «بی پولی» هم به خوبی انجام داده و به نظرم انتخاب لیلا حاتمی به عنوان ستاره فیلم و شخصیت اصلی انتخاب بسیار خوبی بوده است و همه ویژگی های شخصیتی لیلا حاتمی یعنی نجابت، معصومیت و مظلومیت همراه با زیرکی بر روی نقش به خوبی خوابیده است.
مقدسیان پس از ذکر نقاط مثبت فیلم درباره «سربه مهر» در خصوص ضعف فیلم اضافه کرد: ممکن است اینکه یک بازیگری همه درگیری‌اش این باشد که نماز بخواند یا نخواند و اینکه نماز می تواند زندگی او را تغییر بدهد یا خیر برای بسیاری از مخاطبان غیرقابل باور به نظر برسد ولی مسئله این است که اگر ما مختصاتی که هادی مقدم دوست درباره لیلا حاتمی چیده است را بپذیریم و قبول کنیم برایمان قابل پذیرش می شود بنابراین مخاطبان در تماشای این فیلم به دو دسته تقسیم می شوند یا شخصیت فیلم را با همه مختصاتش می پذیرند و با آن همراه می شوند و یا نمی توانند با شخصیت اصلی فیلم ارتباط بگیرند بنابراین از فیلم جدا میشوند و چون برایشان سوژه غیر قابل باور و پذیرش است فیلم را دوست ندارند.نتیجه اینکه به نظر می آید که نگاه مقدم دوست به این فیلم یک نوع نگاه سیاه و سفید ویا صفر وصدی بوده است منوط براینکه اگرلیلا حاتمی را بپذیریم با فیلم همراهیم اگر نپذیریم از آن فاصله می گیریم.
وی در اینجا از عبارت «مقدم دوست همه تخم مرغ هایش را در سبد لیلا حاتمی چیده است» استفاده کرد و گفت: به نظرم این هدف‌گذاری که کارگردان همه تخم مرغ هایش را در سبد یک شخصیت بچیند امر مطلوبی نیست چون موجب می شود که اگر کسی با یک شخصیت ارتباط برقرار نکرد یعنی کلا باید فیلم را کنار بگذارد.
این عضو کانون منتقدان سینمای ایران در مورد اینکه لیلا حاتمی نمونه و نماینده خوبی برای دختران و یا به شکل وسیع تر جوانان امروزی است گفت: لیلا حاتمی در این فیلم نماینده خودش است نه نماینده همه دختران تهرانی چون اولا صبای فیلم دختر ساکن تهران نیست که مختصات فکری جوانان امروزی تهرانی را داشته باشد و در ثانی سن و سال او مثل دختران دهه هفتادی این روزها نیست بلکه او دختر جا افتاده‌ای است که وقت ازدواجش هست و با مشکلاتی هم در جامعه دست و پنجه نرم می کند.ضمن اینکه جنس شخصیت های مقدم دوست اغلب کلیشه ای نیست و او همیشه در فیلمنامه هایش به سراغ جنس خاصی از دغدغه ها رفته است.
مقدسیان ادامه داد: اینکه لیلا حاتمی وبلاگ را برای گفتگو و درد دل های خود استفاده کرده است به خاطر این است که در یک دوره زمانی بلاگرها از همین جنس رفتارها داشتند وبا همراهان وبلاگی خود از این جنس گپ و گفت ها داشتند چیزی که شاید شبیه دخترهای امروزی و دغدغه هایشان نباشد ، ضمن اینکه ابزار دیگری مثل فیس بوک که رایج تر است را بنابه خط قرمزهای موجود نمی توانستند در فیلم نشان دهند اما در مجموع من خودم این شکل از اجرا را که از طریق وبلاگ باشد دوست نداشتم و به نظرم استفاده از این ابزار اینترنتی بسیار دم دستی بود.
وی گفت: به نظرم اساسی ترین نقدی که بر فیلم وارد است اینکه در این فیلم از لحاظ کارگردانی اتفاق ویژه ای نداریم و هیچ جذابیتی در این فیلم غیر از شخصیت پردازی که تماما برپایه لیلا حاتمی است وجود ندارد و به خصوص اینکه در این فیلم داستانک های فرعی و جذاب دیده نمی شود در حالیکه داستانک فرعی در فیلم کارکرد بسیار مهمی دارد چون هم قرار است برای تماشاگر تنفسی در میان فیلم ایجاد کنند و هم اینکه ریتم را از یکنواختی دربیاورند و مخاطب را تا پایان فیلم نگه دارند. این در حالیست که در این فیلم غیر از داستانکی که مربوط به خواهر صباست که می خواهد چشمهایش را عمل کند داستانک دیگری نداریم و اینها همه نمایانگر این است که فیلنامه اثر بسیط نیست.
وی در ادامه به یکی دیگر از نقاط ضعف اثر اشاره کرد و توضیح داد: تبلیغات این فیلم و روبودن اسپانسر آن که شهرداری بود به صورت بسیار واضح و نمایانی در فیلم معلوم بود به طوری که شواهد آن مثل برج میلاد، پردیس ملت و.... در بیشتر صحنه های فیلم نمایش داده می شد.
مقدسیان در پایان گفت: به اثر هادی مقدم دوست نمره صد نمی دهم ولی به نظرم همین که به سراغ سوژه تازه‌ای رفته که تا پیش از این درباره آن کار نشده بود و بخصوص نوع فرهنگی درباره نماز و قضاوت درباره آن باب شده قابل ستایش است ضمن اینکه این فیلم قرار نیست لزوما افراد را نمازخوان کند.
نظر شما