نمایش همه
  • علی پایا ۱۳۹۸-۰۲-۳۰ ۱۳:۰۱

    پاسخ‌های علی پایا و حسین پایا به پرسش‌هایی در باب نقش روشنفکران در عرصه عمومی؛

    هیچ جامعه‌ای بی‌نیاز از روشنفکران نیست

    در تفسیر گرامشی، «روشنفکر سنتی» مدافع نظم پیشین است. «روشنفکر ارگانیک» نیز در تعبیر ایدئولوژیک و طبقاتی او، نقش خاصی را در خدمت یک ایدئولوژی خاص ایفا می‌کند. اما اگر بخواهیم مدل گرامشی را که نظیر هر مدل دیگر مواجه با محدودیت‌های زمان و مکان خود بوده است، با شرایط کنونی منطبق سازیم، باید بگوئیم روشنفکر سنتی از دیدگاه او مدافع نظم مستقر است و با تحول و تغییر (بخصوص تحولات اساسی) موافق نیست.

  • فلسفه تحلیل ۱۳۹۸-۰۲-۲۹ ۱۱:۱۸

    مروری بر شکل‌گیری دو سنت اصلی در تاریخ فلسفۀ مدرن (۱)؛

    تقابل فلسفۀ تحلیلی و فلسفۀ قاره‌ای

    فلسفۀ تحلیلی همچون مارکسیسم دوست دارد خود را در قالب مخالفت با ایدئالیسم معرفی کند و ایدئالیسم را آن چیزی می‌داند که مورد انکار این فلسفه است. / فلسفۀ قاره‌ای به‌معنای اخص، برآمده از فلسفۀ نیچه است و در آن اندیشه‌ها و گرایش‌های ضدعقل‌گرا همچون پسامدرنیسم وجود دارند، اما این فلسفه به‌معنای اعم، ایدئالیسم آلمان، مارکسیسم و دنبالۀ آن‌ها در دورۀ معاصر مثل نظریۀ انتقادی را دربرمی‌گیرد.

  • نقد ۱۳۹۸-۰۲-۲۸ ۱۱:۴۰

    «نقد نو» و جبهه‌گیری کرسی‌های دانشگاهی مقابل آن؛

    نقد دانشگاهی و نظریه

    پاسداران نقد دانشگاهی، به‌ویژه در گروه ادبیات فارسی، تفسیر معرفتی را بر تفسیر تحلیلی ترجیح می‌دهند، زیرا ارزیابی علم یا معرفتِ به‌کاررفته در تفسیر، مثل رجوع به مآخذ و منابع متعدد و ارائۀ کتابنامه‌ای مطول، بسیار مطمئن‌تر و آسان‌تر است تا ارزیابی تفسیری که بر مفروضات مارکسیسم یا فرویدیسم یا پدیدارشناسی استوار باشد.

  • دانشگاه ترکیه ۱۳۹۸-۰۲-۲۵ ۱۱:۵۹

    نگاهی به نحوۀ تدریس ادبیات معاصر ترکی در دانشگاه‌های ترکیه؛

    دانشگاه زندگان؛ ادبیات مردگان

    الفبای لاتین قدمتی کمی بیشتر از هشتاد سال در ترکیه دارد و طبیعی است که این تغییر رسم‌الخط دگرگونی بزرگی در زبان و ادبیات را با خود به‌همراه داشت. برنارد لوئیس، که آثار بسیار مهمی پیرامون خاورمیانه، خاصه ترکیه دارد، می‌نویسد: درست است که ترکی شامل لغات اتخاذشدۀ بسیاری از فارسی و عربی است، ولی ساختار آن با هر دو زبان کاملاً تفاوت دارد و دامنۀ اشکال و صداهای آن چنان وسیع است که رسم‌الخط عربی قادر به رساندن مفهوم آن نیست.

  • تاریخ ۱۳۹۸-۰۲-۲۴ ۱۱:۰۹

    یادداشتی دربارۀ نظریه و تاریخ اجتماعی؛

    نه آنکه عطار بگوید...!

    مهم‌ترین کلیدواژه در بستر تفهمی مطالعات تاریخ اجتماعی، «جهانِ زیسته» است و این محور، آن‌چنان مستحکم است که اجازه نمی‌دهد نظریه‌های بیگانه با زمانه و زمینۀ بومیِ یک پژوهش، در چنان مطالعه‌ای، ارج و قدر و اهمیتی داشته باشند. حتی بهترین نظریه‌های برآمده از زمانه‌ها و زمینه‌های دیگر و حتی آن‌هایی که مبتنی بر دانش تفصیلیِ راجع‌به زیست‌جهان‌های دیگرند، باز نمی‌توانند به‌طور عام برای همۀ زیست‌جهان‌ها به کار آیند.

  • آلتوسر ۱۳۹۸-۰۲-۲۲ ۱۴:۲۶

    لویی آلتوسر؛

    تضاد و فراتعیین‌کنندگی

    راه حل تئوریک پیشنهادی‌ی انگلس در مورد مسئله‌ی رابطه‌ی بین تعیین کنندگی امر اقتصاد در وهله‌ی نهایی و آن تعیین کنندگی‌های ویژه‌ای که توسط روبناها تحمیل می‌شوند، [یعنی] سنن ملی و اتفاقات بین‌المللی را در این بررسی کنار می‌نهم. در اینجا برای من حفظ آنچیزی از او کافی است که بی شک می‌بایست نام آن را انباشت تعیین‌کنندگی‌های موثرِ (ناشی از روبناها و وضعیت‌های ویژه‌ی ملی و بین‌المللی) بر تعیین کنندگی در وهله‌ی نهایی بواسطه‌ی امر اقتصادی، نهاد. به نظرم می‌آید، اینجاست که اصطلاح پیشنهادی من یعنی فراتعیین تضاد می‌تواند روشن بشود. 

  • تقی زده ۱۳۹۸-۰۲-۲۱ ۱۰:۲۱

    تأملی بر مقالۀ «سید حسن تقی‌زاده؛ سه زندگی در یک عمر»، نوشتۀ محمدعلی همایون کاتوزیان؛

    خود را در آینۀ تقی‌زاده دیدن

    یک‌تکه ندیدن زندگی ‌تقی‌زاده به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین روشنفکران مشروطه تاکنون و همچنین یک‌سر خائنانه ندیدن کنش‌های سیاسی-اجتماعی وی حاکی از رویکرد منطقی‌تری به این چهرۀ تاریخی ایران معاصر است؛ رویکردی که با سیطرۀ نگاه ایدئولوژی‌زده و شبه‌امنیتی تلاش دارد تا از مشروطه یک انحراف موقت که با وقوع انقلاب اسلامی از بین رفت، بسازد و چهره‌های اثرگذار در آن را اعضای مخوف لژهای فراماسونی، مزدوران دین‌ستیز، خودفروخته و خودباخته و مترسک‌ها و آلت دست‌های ابرقدرت‌های زمانۀ خود خصوصاً انگلستان نشان دهد.

  • پورحسن ۱۳۹۸-۰۲-۱۸ ۱۳:۴۰

    گسترش دانش فلسفی در سطح بین‌المللی به شیوۀ گعده‌نشینان پژوهشگاه علوم انسانی؛

    راهنمای انتشار مقاله در ژورنال‌های خارجی

    گذشته از نگارش غلط عنوان مقاله انگلیسی پورحسن و مهدوی، از این مقاله هیچ اثری در اینترنت و پایگاه اینترنتی مجلۀ ذکرشده نیست! خود مجله هم شعبده‌ای است. به تارنمای مجله که رجوع کنید،۱ می‌بینید که هیئت تحریریه آن افرادی از ترکیه و آفریقای جنوبی و مصر گرفته تا هند و روسیه و بنگلادش هستند، اما در کمال شگفتی درمی‌یابید که تقریباً تمام نویسندگان مجله ایرانی‌اند! بااین‌حال، نامی از آقای دکتر پورحسن در میان نیست.

  • ملکیان ۱۳۹۸-۰۲-۱۷ ۱۱:۵۰

    گزارشی از سخنرانی پژوهشگران ایرانی در سمپوزیوم «مولانا و مهاجرت عرفانی»؛

    حق شب قدر است در شب‌ها نهان

    خود واقعی ما امری بدون صورت است و دارای صورت نیست. اگر با هر کدام از این امور صورت‌دار احساس یگانگی کردم، خودم را گم کرده‌ام یا به تعبیر دقیق‌تر، خودم را به دست نیاورده‌ام و پیدا نکرده‌ام. سفر اصلی مولانا، سفر از این خودهای دروغین به یک خود راستین است که بی‌صورت است و به گفته عارفان همان معنا و روح است و به تعبیر دینی، «المعنی هوالله» یعنی معنا خداست. روح همان خداست.

  • رمان ۱۳۹۸/۰۲/۱۶

    گفت‌وگو با محمدجواد جزینی (۲)؛

    رمان نویسان جوان درگیر فرم

    نویسندگان جوان گاهی اوقات از سر ناپختگی مبهم می‌نویسند. آن پیچیدگی که ما به‌عنوان ارزش به آن نگاه می‌کنیم در بعضی از نویسندگان جوان باعث دردسر شده است؛ برای مثال، رمانی را چند بار می‌خوانیم و اصلاً متوجه نمی‌شویم چه می‌گوید! این مسئله به ناپختگی، کم‌تجربگی، بی‌تجربگی و ناتوانی نویسنده در بسامان کردن آن داستان بازمی‌گردد.

  • فلسفه و دانشگاه ۱۳۹۸/۰۲/۱۵

    علم و اخلاق در گفت‌وگو با دکتر موسی اکرمی؛

    از ضرورت اخلاق حرفه‌ای تا شرایط تحقق رفتار اخلاقی در فعالیت علمی

    مدرک‌گرایی و غفلت از شایسته‌سالاری باعث شده‌اند که به نسبت تقاضا، مراکز زیادی در آموزش عالی ایجاد شوند و خود در عرضۀ کالا به ایجاد تقاضا نیز دامن بزنند. در چنین جامعه‌ای گرایش به ایجاد مراکز آموزش عالی زیاد شده که در ایجاد انواع «دانشگاه» دولتی و غیردولتی تجلی یافته در حالی که بخش عظیمی از این‌ها حتی کالج کوچک نیز نیستند تا چه رسد به دانشگاه. امتیاز شمار زیادی از دانشگاه‌های غیردولتی بر پایۀ رانت‌خواری به اشخاص حقیقی یا حقوقی داده شده.

  • عرب ۱۳۹۸-۰۲-۱۴ ۱۴:۵۳

    نگاهی به موانع ایرانی ارتباط و گفت‌وگو با جهان عرب؛

    ما چه نسبتی با جهان عرب داریم؟

    هرچند پس از انقلاب اسلامی زبان عربی به‌عنوان زبان دینی و مذهبی در قالب آموزش‌های ابتدایی و متوسطه اجباری شد، اما ناگفته پیداست که وضع ایرانیان در یادگیری زبان عربی هیچ پیشرفت قابل توجهی نسبت به دوران پهلوی و قاجار پیدا نکرده است. چنانچه در دوره قاجار نخبگان فرهنگی-دینی و در دوره پهلوی دانشگاهیان فرهیختۀ بسیاری زبان عربی بلد بودند، اما در دوره کنونی عموماً روحانیون حوزه‌های علمیه نیز از یک بحث و استدلال منطقی دینی به زبان عربی عاجز هستند.

  • امیرکبیر ۱۳۹۸/۰۲/۱۱

    سید علی آل‌داود از ظرافت‌های فهم امیرکبیر از لابه‌لای منابع تاریخی می‌گوید (۲)؛

    خیالات اتابکی امیر

    مرحوم دکتر آدمیت می‌گوید امیرکبیر یک رسالۀ خیالات اتابکی نوشته و هدف او این بوده که بعد از آنکه ایران قدرت یافت، مشروطه‌خواهی را در ایران برقرار کند؛ ولی خود دکتر آدمیت هم می‌گوید که این رساله به دست نیامده است. آدمیت در رسالۀ خیالات اتابکی حدس می‌زده که هدف امیرکبیر این بوده که در ایران به‎تدریج حکومت مشروطه برقرار کند، اما آن زمان پشتیبان نداشتند و نیروهای اجتماعی حامی نداشتند.

  • جزینی ۱۳۹۸/۰۲/۱۰

    گفت‌وگو با محمدجواد جزینی (۱)؛

    «رمان‌های کشویی»؛ واقعیت نامرئی!

    برخی نویسندگان جوان به‌شدت تکنیکی هستند، یعنی از آن طرف بام افتاده‌اند. از آنجایی که جوان هستند تصور می‌کنند هرچه تکنیکی‌تر بنویسند جذاب‌تر است. هنگامی که رمان آن‌ها را می‌خوانید به نظر می‌رسد که آکنده از اطوارها و تکنیک‌های ادبی است، اما جوهرۀ داستانی ندارد؛ بنابراین نویسندگان جوان یا کاملاً عوام‌پسندانه می‌نویسند (صرف‌نظر از اینکه بگوییم عوام‌پسندانه خوب است یا خیر) و یا می‌خواهند روشنفکر باشند.

  • عکاسی ۱۳۹۸-۰۲-۰۹ ۱۲:۲۴

    نگاهی به کتاب تاریخ‌نگاری و عکاسی؛

    تاریخ‌نگاری با دوربین

    رولان بارت معتقد است دو عنصر در عکس‌ها وجود دارد: استودیوم و پونکتوم. استودیوم بخشی از شناخت فرهنگی ماست که به ما در تفسیر معنای عکس کمک می‌کند. پونکتوم چیزیست که سخت بتوان تعریفش کرد؛ عنصری در عکس که بی‌درنگ موجد واکنش ما می‌گردد.

  • ال داوود ۱۳۹۸/۰۲/۰۸

    سید علی آل‌داود از ظرافت‌های فهم امیرکبیر از لابه‌لای منابع تاریخی می‌گوید (۱)؛

    امیر در خامۀ مورخان

    انتقادی که می‌توان به دکتر آدمیت وارد کرد این است که او از نقد شخصیت امیرکبیر پرهیز داشته و همان خصلت قهرمان‌پروری ایرانیان در او هم وجود داشت. او آن‌قدر با روش درست و علمی کار کرده که این حس قهرمان‌پروری در طول کتاب پنهان و مخفی است؛ اما واقعیت این است که اگر کسی با دید محققانه به این کتاب بنگرد، انگیزۀ جانب‌داری از امیرکبیر در آن دیده می‌شود؛ او کوشش می‌کند تا نقطه‌ضعف‌های امیرکبیر را بپوشاند.

  • گناهکار ۱۳۹۸-۰۲-۰۷ ۱۱:۰۳

    نقد فیلم گناهکار (The Guilty) از آثار سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر؛

    امواج صدا را دریاب

    در تریلر روان شناختی «گناهکار»، داده های صوتی راهی برای رمزگشایی از موقعیت مکانی سوژه می شود. در واقع می توان براساس «نظریه کنش گفتار»، شیوه روایی فیلم «گناهکار» را مبتنی بر گفتار به مثابه شکلی از کنش دانست اما مهارت فیلمنامه نویس در قالب سازی این شیوه براساس ساختار پرده ای فیلمنامه همان روند آشنای سه مرحله ای «موقعیت، کشمکش، حل و فصل» را شکل می بخشد.

  • پرویز صداقت ۱۳۹۸/۰۲/۰۴

    ماهیت ساختار اقتصاد سیاسی ایران در گفت‌وگو با پرویز صداقت؛

    نولیبرال در مقام یک پروژه طبقاتی

    حاکمیت یک ابژه مستقل از جامعه نیست. یک رابطه اجتماعی است که به همراه خودش پیامدهای اجتماعی در شکل‌گیری طبقات فرادست و فرودست جامعه دارد. منتقدان نولیبرالی دانستن برنامه‌های اقتصادی در ایران، حاکمیت را از جامعه منتزع می‌کنند و یک الگوی اقتصادی ارایه می‌دهند و می‌گویند در این الگوی اقتصادی چون این اجزا نولیبرالی نیست پس کل آن نولیبرالی نیست.

  • اسپینوزا ۱۳۹۸-۰۲-۰۴ ۰۹:۱۳

    آیا باید «بازگشت اسپینوزا» را به «بازگشت به اسپینوزا» گره بزنیم؟

    چرا امروز اسپینوزا؟

    اسپینوزیسم برخلاف انواع و اقسام فلسفه‌های آپوکالیپتیک و هزیمت‌طلبانه در دل تاریکی این «قرون‌وسطای» پایان تاریخ، به عوضِ چرخیدن به دور مغاک یأس، ترس، تسلیم و مرگ، به‌سوی شاهراه امید، مقاومت، خرد و حیات جهت‌گیری کرده است؛ نزد اسپینوزا هیچ خبری از فروکاهش انسان و هر حالتی، به ابژه و تابعی در مقابل قدرت برساختۀ (potestas) حاکم نیست.

  • وبر ۱۳۹۸-۰۲-۰۳ ۱۰:۳۹

    نگاهی به روش‌شناسی ماکس وبر در باب مسئلۀ خلاف واقع؛

    امر خلاف واقع و روش‌شناسی علوم انسانی

    امر خلاف واقع به نظر وبر برساختی ذهنی از جریان رویدادها است که به‌واسطة تعدیل یک یا چند شرط دگرگون می‌شود. وبر معتقد است «برای رسوخ در روابط علّی واقعی، روابط علّی ناواقعی برمی‌سازیم.» آنچه در اینجا اهمیت فراوانی دارد پرسش از علت یا علل رویدادهای تاریخی منفرد است. وبر برای پاسخ دادن به این پرسش در قالب اصطلاح «چه می‌شد اگر» از امور خلاف واقع استفاده می‌کند.

  • شادکامی ۱۳۹۸-۰۲-۰۲ ۱۲:۲۴

    دربارۀ انضمامیت شادکامی؛

    خوشبختی یک حس درونی نیست

    شادکامی چیزی از جنس احساس (feeling) است و نه از جنس هیجان (emotion)؛ به این معنا که روان‌شناسی با تقلیل شادکامی به یک هیجان، قابلیت‌های آن به‌عنوان یک تجربۀ انسانی موقعیتمند را تخریب می‌کند و شادکامی صرفاً در خنده‌ای ممتد که بیش از هر چیزی شبیه رفتاری مکانیکی و بی‌ربط به احساس انسان است، نمود می‌یابد.

  • علوم انسانی ۱۳۹۸-۰۲-۰۲ ۱۱:۵۱

    نگاهی به تبعات راهکارهای پیشنهادی فرهنگستان علوم اسلامی دربارۀ تحول علوم انسانی و نیل به علوم انسانی دینی؛

    استفاده از ابزار و مناسبات غرب در تحول علوم انسانی

    موضع فرهنگستان در عدم استفاده از نظریات فلسفی در نقد تفکر رایج و طرح دیدگاه خود، خلاف دیدگاه دکتر سعید زیباکلام در طرح علم دینی است. دکتر زیباکلام بر مبنای تحولات جدیدی که در فلسفۀ تحلیلی ظاهر شده است (ویتگنشتاین، کوهن، فایرابند و به خصوص مکتب ادینبورا) می‌کوشد جهت‌دار بودن علم جدید و امکان تولید علم دینی را اثبات کند.

  • رضا داوری اردکانی ۱۳۹۸-۰۱-۲۸ ۱۳:۲۸

    رضا داوری اردکانی؛

    ایران و مسائل و مشکلاتش

    استادان ایرانی ادب و علوم انسانی شاغل در اروپا و آمریکا و استرالیا و … نیز روی هم رفته آثاری بهتر از همکاران خود که مقیم وطنند پدید می آورند. چنانکه بعضی از بهترین آثاری که در ادب و تاریخ معاصر ایران نوشته شده است، اثر دانشمندان و صاحبنظران ایرانی مقیم خارج است (شأن پژوهندگان مقیم کشور را کوچک نمی انگارم بلکه به روحیه و فرصت ها و شرایطی نظر دارم که در خارج از کشور برای پژوهندگان فرهنگ و ادب و تاریخ فراهم است).

  • گروتسک ۱۳۹۸-۰۱-۲۷ ۱۲:۴۷

    آیا مدرنیته هجو را غیرممکن ساخته است؟

    هجو، مدرنیته و گروتسک

    گروتسک از نظر من، نه به‌تمامی مترادف و نه کاملاً مجزا از هجو است، بلکه بیشتر مربوط به مفهوم حد در ریاضی است که در آن تداوم و حفظ خنده یا تنفر هجوآمیز به امری مشکل تبدیل شده و در یک حالت عاطفی غریب‌تر فرو می‌رود. گروتسک هم هدف و هم روش هجو است؛ هجو در تمایل «محافظه‌کارانه‌اش» ممکن است مضمون گروتسک را بی‌اعتبار کند و به تمسخر بگیرد؛ اما درعین‌حال، در تمایل «ویرانگرش» -در ترسیم اهدافش مانند گروتسک- همان کریه‌نگاری را که مدعی زدودنش بود، خلق و ارتقا می‌بخشد.

  • طه ۱۳۹۸/۰۱/۲۶

    آیا دانشگاه آزاد در راه کالایی شدن علم قدم برداشت؟/ گفت و گو با طه هاشمی؛

    توسعه عدالت آموزشی ؟!

    من معتقدم که دانشگاه آزاد یک امکانی را فراهم می کند که همه کسانی که علاقمند به تحصیلات عالی هستند اما قادر نیستند در دانشگاه دولتی قبول بشوند وارد دانشگاه شوند. چون اگر ما این امکان را فراهم نکنیم به خارج می روند. می دانید یک دانشجویی که از اینجا می رود خارج از کشور چقدر از نظر مالی ضرر به کشور می خورد، از نظر فرهنگی بچه ها چه مشکلاتی پیدا می کنند کم نیست.

  • جواد منصوری ۱۳۹۸/۰۱/۲۶

    گفت‌وگو با رضا منصوری درباره انتحال، سرقت علمی و سیر تفکر در ایران؛

    هنوز فلسفه غرب را نمی‌فهمیم

    به نظر من دانشگاه باید بتواند به سوال‌های جامعه پاسخ بدهد. ممکن است این سوال‌ها این باشد که مثلا کارخانه‌ها خوابیده‌اند و چه باید کرد یا اینکه کهکشان‌ها از کجا آمده‌اند؟ اینها را برای مثال گفتم. ما باید روش‌ها را یاد بگیریم و به حل مسائل جامعه بپردازیم. یک وقت سوال‌ها در حد مسائل صنعتی است، اما گاهی سوال‌ها به گونه‌ای است که هیچ بخشی نمی‌تواند حل کند. دانشگاه باید برای این سوال‌ها آماده کند. یک بخشی از کار دانشگاه صنعت است، اما فقط صنعت نیست. ما این همه مشکل اجتماعی و فرهنگی هم داریم.

  • ترجمه ۱۳۹۸/۰۱/۲۵

    آیا در ایران استبداد ترجمه حاکم است؟

    زخم سر باز ترجمه در ایران

    ترجمه در ایران زخم سر بازی است که می‌بایست عاجلانه به آن رسیدگی شود. در غرب ترجمه در حوزۀ اندیشه کار محققین دانشگاهی است. اصولاً کسی برای مثال آثار کانت یا هابز را ترجمه می‌کند که سال‌ها بر روی این اندیشمندان کار تحقیقاتی و تدریس انجام داده است و با تمامی زوایای اندیشۀ آن‌ها آشناست. این در حالی است که در ایران اصولاً کار ترجمه در حوزۀ دانشگاه انجام نمی‌شود و در حلقه‌های روشنفکری رواج پیدا کرده است. به همین دلیل است که کیفیت آثار ترجمه‌شده به زبان فارسی بسیار نازل است و هرگونه بررسی انتقادی این آثار نشان‌دهندۀ این ضعف‌های بنیادی است.

  • علوم انسانی دیجیتال ۱۳۹۸-۰۱-۲۴ ۱۵:۰۶

    چرا علوم انسانی در ایران توسعه پیدا نکرده است؟

    علوم انسانی و زندگی تراژیک 

    واقعیت آن است که ما در یک حالت دوگانگی و برزخی قرار داریم و همین وضعیت بر ماهیت علوم انسانی ما تاثیر گذاشته و شاید نوعی «شبه علوم انسانی» را دامن زده است. آمیختگی مفاهیم و  تلقی مبنی بر انطباق ناپذیری  نظریه های غربی با وضعیت تاریخی و زیستی ما،  موجب شده که به بسیاری از این نظریه ها  به دیده تردید نگاه کنیم و حتی آنها را در محافل دانشگاهی کمتر مورد استفاده قرار دهیم.

  • آبراهامیان ۱۳۹۸-۰۱-۲۴ ۱۱:۱۸

    بررسی انتقادی کارنامه یرواند آبراهامیان در گفتارهایی از هاشم آقاجری، محمد مالجو و مصطفی عبدی؛

    راوی ایران بین دو انقلاب

    آبراهامیان در بخش اعظم آثارش آگاهی و شعور انسانی را بدون میانجیگیری تجربه‌های زیسته و شیوه زندگی به هستی اجتماعی ربط می‌دهد. مهم‌ترین و آشکارترین مثال از این نوع تئوریزه کردن را در فصل اول و مقدماتی ایران بین دو انقلاب می‌بینیم. آنجا تحلیلی درخشان از قومیت و طبقه در دوران قاجار ارایه می‌کند و بعد بلافاصله بدون توجه به شیوه زندگی و تجربه‌های زیسته سوژه‌های مورد بحث به آگاهی طبقاتی و در واقع به ناآگاهی طبقاتی و تکوین نیافتن آگاهی طبقاتی در اثر اثربخشی عامل دیگری(قومیت، قبیله و...) می‌پردازد.

  • کاوه بیات ۱۳۹۸/۰۱/۲۱

    پاسخ کاوه بیات به پرسش‌های «فرهنگ امروز» دربارۀ چرایی ناتوانی دانشگاه در نوشتن تاریخ؛

    مسئولیت مورخان آکادمیک بر دوش مورخان عامه‌پسند

    وقتی که در تحقیقات ایرانی در ادوار معاصر با نوعی نظریه‌پردازی مواجه می‌شویم، غالباً از نوعی وارونه‌کاری سخن در میان است؛ مختصر دستبردی به آرا و فرضیه‌های فلان صاحب‌نظر فرنگی در بهمان موضوع مربوط به تاریخ اجتماعی فرانسه یا بریتانیا و سوار کردن مجموعه‌ای از داده‌ها و دانسته‌های معمولاً بی‌ربط داخلی بر دوش این آرا و عقاید. خوشبختانه ماحصل این‌گونه پژوهش‌های «نظریه‌محور» از صورت پایان‌نامه‌هایی محفوظ و مضبوط در چند کتابخانۀ دانشگاهی فراتر نمی‌رود.