-
۱۳۹۴-۰۷-۱۴ ۰۹:۰۱
نوشتاری از شارل گینیون در باب هستی و زمان(۲)؛
اگزیستانس خودینه بر پایه‌ی «مصممیتِ پیشیجوینده»
در هستی و زمان، اگزیستانس خودینه بر پایه‌ی ایده‌ی «مصممیتِ پیشیجوینده» (anticipatory resoluteness) توصیف میگردد. هریک از دو جزء این مفهوم از خودینگی، یعنی پیشیجستن و مصممیت، در مشهود ساختن کلیت و وحدت هستی دازاین شرکت دارند.جزء نخست، یعنی پیشیجستن ... «پیشدویدن به‌سوی» مرگ آشکار می‌سازد.... دومین جزء اگزیستانس خودینه، یعنی مصممیت، هم کلیت و هم وحدت هستی دازاین را فاش می‌سازد.
-
۱۳۹۴-۰۷-۱۳ ۱۰:۱۹
نگاهی به نظریه عدالت جان راولز/ بخش نخست؛
چرخش به‌سوی لیبرالیسم سیاسی
راولز تلاش می‌کند تا نشان دهد که «حس عدالت» در یک جامعهی بسامان که بر اساس قواعد عدالت به‌مثابه‌ی انصاف تنظیم شده است تمایل به رشد خواهد داشت و رشد خواهد کرد؛ ضمن اینکه در چنین جامعه‌ای برداشتهای مبتنی بر خیر عقلانی به گونه‌ای خواهد بود که افراد نسبت به حس عدالت احساس بیگانگی نخواهند کرد.
-
۱۳۹۴-۰۷-۱۱ ۰۹:۰۶
نوشتاری از شارل گینیون در باب هستی و زمان (۱)؛
خود شدن: نقش خودینگی در هستی و زمان
وجهی دیگر از هستی و زمان وجود دارد که ظاهراً به تصویری کاملاً متفاوت از هستی ما به‌مثابه انسان دلالت می‌کند. این چشم‌انداز دیگر که سپس در اگزیستانسیالیسم محوری می‌شود، بر مفهوم هایدگر از خودینگی (authenticity) به‌مثابه نحوی ممکن از هستی برای دازاین تمرکز دارد.
-
۱۳۹۴-۰۷-۰۵ ۰۹:۲۹
نقدی بر کتاب «آن‌ها را مشغول خواندن نگه دار»؛
اهمیت حق انتخاب دانش‌آموزان در امر خواندن
این کتاب، ابزار لازم برای آموزگاران جهت حمایت از معلمان و دانش‌آموزان در مقابل سانسور را فراهم کرده و در نتیجه از آزادی آکادمیک و حق آزادی بیان دفاع می‌کند. داشتن برنامه برای چنین رویدادهایی دارای اهمیت است؛ لنت و پیپکین تبیین و مبنای منطقی برای حمایت از حق انتخاب دانش‌آموزان در کلاس درس و حمایت از معلمان، کتابداران و مدیران -یعنی کسانی که می‌خواهند به شکل تأثیرگذار با سانسور مقابله کنند- ارائه می‌دهند.
-
۱۳۹۴-۰۶-۲۸ ۰۸:۳۱
ملاحظاتی در باب مفهوم «سرمایه فرهنگی» از منظر بوردیو؛
به چالش کشیدن آموزش مدرن
بوردیو به عنوان پایه گذار مفهوم سرمایه‌ی فرهنگی آشکارا تمایلی به گسترش معنا و اهمیت این مفاهیم به بیرون از فضای منسجم تحقیقات تجربی نداشت. هر چند در کلی ترین سطح وی تأکید می کند که هر ویژگی قابلیت تبدیل شدن به سرمایه ای را دارد که حتی تعیین کننده‌ی "میراث فرهنگی" (cultural heritage) یک جامعه است اما به گونه ای نابرابر توزیع می شود و بنابراین موقعیتهایی را برای "مزایای انحصاری" (exclusive advantages) خلق می کند.
-
۱۳۹۴-۰۶-۲۱ ۰۹:۳۸
اسلاوی ژیژک/ چگونه تعهد هایدگر به نازیسم با فلسفه‌اش مرتبط است؛
«خشونت الوهی» هایدگر
هایدگر (به طور ضمنی و نه به وضوح) این خشونت ذاتی را به‌مثابه چیزی قرائت می‌کند که هیاهوی خود خشونت اونتیک را بنا می‌کند -یا دست‌کم فضایی برای آن می‌گشاید-... منتقدان لیبرال هایدگر دوست دارند بر روی این سطور تمرکز کنند و تأکید کنند که چگونه، حتی در تعلیق معیار اخلاقی حداقلی، هایدگر به سبعانه‌ترین خشونت «اونتیک» از سوی سیاست‌مدار‌ـ‌آفریننده مشروعیت می‌بخشد و بدین‌ترتیب زمینه را برای تعهدش به نازی‌ها و حمایتش از هیتلر هموار می‌کند.
-
۱۳۹۴-۰۶-۱۸ ۰۹:۳۵
جورجو آگامبن؛
کلیسا و سلطنت
آیا مسیحی می‌تواند تنها با امور نهایی زیست کند، تنها با واپسین چیزها؟ دیتریش بونهوفر ضدیت کاذب میان رادیکالیسم و سازش را محکوم کرد بدین دلیل که هر دو گزینه مشتملند بر تفکیک اکید واقعیات آخرین از واقعیات ماقبل آخر که برسازنده‌ی وضعیت انسانی و اجتماعی هرروزه‌ی ما هستند.
-
۱۳۹۴-۰۶-۰۲ ۱۲:۰۱
فلسفه به‌مثابه ادبیات؛ به بهانه تولد بورخس؛
بورخس هنرمند و بورخس متفکر
بررسی و زیر و رو کردن منابع ساختگی در آثار بورخس، از اشتباهاتی که بر اثر تأکید بیش از حد بر روی اظهارنظرهای سرسری یک نویسنده، به‌عمد غلط آورده شده و غیره، تلاش زیادی می‌طلبد. البته این امر قسمتی از بازی است، چراکه بورخس دوست دارد باور عمومی هر خواننده به اینکه تفاوت بین رؤیا و واقعیت را می‌داند زیر و زبر کند، گو اینکه این باور بر اساس هر شهود یا هر معیاری در متمایز ساختن این دو به دست آمده باشد.
-
۱۳۹۴-۰۵-۲۷ ۰۹:۴۵
بحران آگاهی تاریخی در حوزه عمومی؛
بالاخره تاریخ از آن کیست؟
گونه‌ای اشتباه از تاریخ در حال تولید نوعی از آگاهی تاریخی تاسف‌برانگیز است. تاسف از این نیست که مردم گذشته را فراموش کرده‌اند، بلکه در این است که آن را سراسر نادرست به یاد می‌آورند، و این نه به آن سبب است که برای تاریخ اهمیتی قائل نیستند بلکه به این دلیل است که نمی توانند یا نمی خواهند بین نسخه‌های قابل دسترس تاریخ تمییز قایل شوند.
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۸ ۰۹:۳۴
هانری مشونیک؛
سیاست ترجمه
مسئله نظری مسلماً آن نیست که منکر وجود زبان مبدأ و مقصد در ترجمه شویم، بلکه مسئله آن است که طرح این‌چنینی مسئله کاری باطل است، زیرا بر دیدگاهی استوار است که جز مفهوم زبان و مفهوم نشانه، مفهوم دیگری نمی‌شناسد؛ اما اگر به گفتار فکر کنیم و نه به زبان، مسئله جابه‌جا می‌شود، دیدگاه و نتیجه نیز تغییر می‌کند. همه این‌ها را در گفته‌ای بسیار ساده می‌توان خلاصه کرد: هویت را در برابر غیریت قرار ندهیم، زبانی را در برابر زبان دیگر قرار ندهیم، بلکه گوش بسپاریم به تأثیری که متن بر زبان خود می‌گذارد، تأثیری که فقط متن است که بر زبان می‌گذارد.
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۷ ۱۱:۲۱
گئورگ زیمل؛
تقارن و سازمان اجتماعی
سازمان عقلانی جامعه، نسبتاً جدای از نتایج آن برای افراد، دارای کشش زیباشناختی بالایی است. هدف این سازمان عقلانی، تبدیل کردن تمامیت زندگی ها در کل سازمان به یک اثر هنری است که در لحظه به سختی می توان آن را برای زندگی یک فرد محقق نمود. هر چه بیشتر می آموزیم که برای اشکال مرکب ارزش قائل شویم، بی درنگ مقولات زیباشناختی را به اشکال جامعه به-مثابه یک کل بسط می دهیم.
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۷ ۰۹:۴۸
کارل گوستاو همپل؛
نقش قوانین کلی در تاریخ
در تاریخ نیز می‌توان به میزان هریک از شعب بررسی‌های تجربی، تبیین علمی برحسب فرضیه‌های عمومی مناسب یا نظریه‌ها که بخشی‌هایی از فرضیه‌های مربوط هستند به موفقیت دست یافت. این تز به روشنی در تضاد با این نظریه‌ی مأنوس در تاریخ است که بیان می‌دارد، تبیین واقعی و اصیل در تاریخ برحسب روشی انجام می‌گیرد که از نظر ویژگی‌هایش علوم اجتماعی را از علوم طبیعی متمایز می‌سازد که به روش فهم همدلانه معروف است.
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۵ ۰۹:۵۴
برایان بیکس؛
نظریۀ حقوق طبیعی
حقوق طبیعی، هرازگاهی و با درجات متغیر اهمیت، از حدود و ثغور نظریه گریخته است تا مستقیماً بر معیارهای خلق شده و به کار رفته از سوی مقامات تأثیر بگذارد. مثلاً، حقوق طبیعی (یا معیارها و استنباطی که مشابه با حقوق طبیعی به نظر می‌رسد، اما به عنوان «تشریفات اساسیِ قانونی»، «عدالت طبیعی»، یا صرفاً به عنوان «دلیل» مشخص شده‌اند) به عنوان سرچشمۀ معیارهای قانونی برای حقوق بین‌الملل، قرن‌ها توسعه در حقوق عرفی انگلیسی و جنبه‌های خاصی از قانون اساسی ایالات متحده عرضه شده است.
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۴ ۱۰:۱۰
جیانی واتیمو و سانتیاگو زبالا؛
نهیلیسمِ اروپا
گرچه نهیلیسم فلسفی ارتباطی به باریکی مو با دلالت‌های روزمرۀ این اصطلاح دارد، اما اتحادیۀ اروپا توانسته است این مفهوم فلسفی را با اعمال خود تجسم ببخشد! آن هم از طریق تدابیری که توسط متخصصین خود تحمیل می‌کند؛ تدابیری که به‌نحو مقتدرانه‌ای نسبت به خواست‌ها و اشتیاق‌های اروپاییان بی‌تفاوت‌اند. هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم؟ همان‌جا که نیچه در «خواست قدرت» چنین وصفش می‌کند: نقطه‌ای که «والاترین ارزش‌ها خود را بی‌ارزش می‌کنند؟»
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۲ ۱۲:۰۳
پائولا ماراتی؛
ژيل دلوز و سينما
مفهوم زمان – تصویر به دلوز این فرصت را داد تا به شرح موتاسیونی(جهش) بپردازد که در سینمای بعد از جنگ اتفاق افتاد و باعث جدایی سینمای کلاسیک از سینمای مدرن شد. بیان بین حرکت – تصویر و زمان -تصویر نه تنها به گفتمان داخلی در تاریخ سینما توجه دارد بلکه به بازگویی بین سینما و و دیگر هنرها می پردازد. طبقه‌بندی تصاویر دلوز، تاریخی از سینما را به عنوان تاریخی از اصول زیبا‌شناسی، علوم سیاسی و موضوعات فلسفی در قرن بیستم روشن می‌کند.
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۲ ۱۱:۰۳
به بهانه سالروز مرگ ریموند کارور؛
رئالیسم کثیف در آثار کارور
کارور نویسنده‌ای است که باور دارد که خواننده می‌تواند بو بکشد، ببیند و لمس کند؛ از آن گذشته، ما در داستان او با راوی‌ای مواجهیم که به منطق خاص خود، وقایع‌نگاری، طرح داستان، روان‌شناسی، خودبودگی معتقد است و این جهانی است که در آن محتوا بر فرم برتری دارد و زبان بی‌پرده و شفاف است.
-
۱۳۹۴-۰۵-۰۳ ۱۰:۵۱
نقد توماس پیکتی بر کتاب «نابرابری: چه می‌توان کرد؟»؛
دیدگاهی عملی برای جامعه‌ای برابر
ایدهٔ ساختاری مترقی‌تر برای اخذ مالیات نقش مهمی در برنامهٔ عملی اتکینسن دارد. این اقتصاددان بریتانیایی به صراحت می‌گوید: کاهش نرخ مالیات درآمدهای بالا، نقشی اساسی در افزایش نابرابری از دههٔ ۱۹۸۰ تا به حال داشته و منافع قابل توجهی نیز برای جامعه در بر نداشته است. به همین دلیل باید بی‌درنگ تابوی بالاتر نرفتن نرخ مالیات از ۵۰ درصد را بشکنیم. اتکینسن اصلاح جامعی برای نظام مالیات بر درآمد انگلستان پیشنهاد می‌دهد.
-
۱۳۹۴-۰۵-۰۳ ۱۰:۰۶
سایمون کریچلی؛
دریدا، خواننده (۲)
برخورد فیلسوف‌های در مسند با دریدا در جهان انگلیسی‌زبان شرم‌آور بود، کاملاً شرم‌آور. به او در مضحک‌ترین اشکال توسط استاد-فیلسوف‌ها افترا زده می‌شد، اما آن‌ها خود بهتر می‌دانستند که این ناشی از کینه‌توزیِ کوته‌بینانه‌ای که انعکاس ناچیز انزاوای فرهنگی‌شان، خودشیفتگی روشن‌فکرانه‌شان، نافرهیختگی و حسادت ساده‌شان به شهرت، کاریزما و فروش فوق‌العاده‌ی کتاب‌های دریدا بدون اشاره به ظاهر خوب و شیک‌پوشی‌اش بود.
-
۱۳۹۴/۰۴/۳۱
احمد تمیمداری در گفت‌وگو با «فرهنگ امروز»؛
«الهیات زبان»، مهمترین چالش ترجمه
یکی از ضعفهای ما در ترجمه مربوط به «الهیات زبان» است. در ترجمه باید هستیشناسی زبان (تئولوژی) مورد نظر را آموخت تا بتوان در ترجمه حق مطلب را ادا کرد. شیخالرئیس در مقدمهی کتاب «شفا» می‌گوید، شما هر دانشی که میخواهید بیاموزید باید در ابتدا فلسفهی آن دانش را بیاموزید.
-
۱۳۹۴-۰۴-۳۰ ۰۹:۳۵
سایمون کریچلی/ دریدا چگونه روش افرادی مثل من که فلسفه کار می‌کنند را دگرگون ساخت؟؛
دریدا، خواننده (۱)
دیکانستراکشن روال خوانش به‌مثابه‌ی ناراحتی از یک میراث است. فرضیه‌ی فلسفی‌ای که این روال را پیش می‌راند این است که اگر قرار است آغاز کنیم، بفهمیم که چه و کجا هستیم و آغاز کنیم تا تغییر دهیم که چه و کجاییم، آن‌وقت این موضوع توجهی پروسواس به میراثی که چه، که و جایی که هستیم را وضع کرده، طلب می‌کند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۲۹ ۱۰:۴۴
پل ریکور؛
عينيت و ذهنيت در تاريخ
ما هنوز هم از تاريخ انتظار داريم كه به غير از اين ذهنيت مورخ كه تاريخ می‌سازد، ذهنيت ديگری را آشكار كند؛ ذهنيتی كه حتی ذهنيت تاريخ و خود تاريخ است. اما اين امر ديگر از حرفه مورخ ناشی نمي‌شود بلكه از كار خواننده تاريخ منتج می‌شود، از دوستدار تاريخ كه همه ما هستيم و اين كه فيلسوف برای اين كه دوستدار تاريخ باشد دلايل خاص خود را دارد.
-
۱۳۹۴-۰۴-۲۵ ۱۰:۲۷
گفت‌وگو با هری هالپین؛
در باب «فلسفۀ شبکه»
هوشمندی ما تنها در مغزمان نیست، بلکه در میزان سرعت و راحتی استفاده ما از گوشی های هوشمند برای حصول فاکت‌های درست است آن هم تنها زمانی که به آن احتیاج داریم و این فاکت‌ها را در جهت حل مشکل بوجود آمده بکار می‌گیریم: یعنی نه «دانستن» چیز درست بلکه «جست‌وجو»ی آن. در نتیجه انبوهی از فاکت‌ها، درون پس زمینه‌ی وسیع و به لحاظ شناختی مبهمی باقی می‌ماند که متاثر از الگوریتم‌ها است. و این چالشی سترگ برای فلسفه معرفت‌شناسی است.
-
۱۳۹۴-۰۴-۲۵ ۰۹:۳۲
علوم انسانی، رقابت تسلیحاتی و آینده تمدن بشری؛
برنامه‌ریزی و چشم‌انداز رادیکال
همان‌گونه که جاناتان شل نوشته، «ما سعی می‌کنیم با یک سیاست نیوتونی در یک جهان انیشتینی سر کنیم.» آنچه بشریت بدان نیاز دارد، راهی است برای سامانِ نیرو‌های پیشرونده‌ای که به هزینه‌ی توسعه‌ی علوم اجتماعی و از این رو نهایتاً خود جامعه، ترقیات این چنین بهت‌آوری در علوم طبیعی حاصل کرده‌اند. دلیلی وجود ندارد که هوش بشر برای ساخت رایانه کفاف دهد ولی نتواند یاد بگیرد که جامعه‌اش را به شیوه‌ای سامان بخشد که اعضای آن از ابتکارشان برای حل معضلات اجتماعی و نه روانه کردن موشک به سمت یکدیگر استفاده کنند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۲۳ ۰۹:۴۵
اسلاوی ژیژک / چرا هایدگر در سال ۱۹۳۳ گام درست را برداشت؟
از هایدگر تا رانه
اگر شر ریشه در پیچیدگی‌های خود هستی داشته باشد، آیا این امر سرانجام انسان را از مسئولیت شر انضمامی معاف نمی‌کند؟ به‌عبارت‌دیگر، پرسش ازاین‌قرار است که «آیا هایدگر در نسبت دادن منشأ شر به یک منفی‌بودگی در خود هستی، صراحتاً شر را به‌عنوان یک انحراف ضروری انتولوژیک توجیه نمی‌کند؟»
-
۱۳۹۴-۰۴-۱۶ ۰۹:۳۷
آلن بدیو؛
انقلاب مهمانی شام نیست
من صراحتاً می‌گویم که برای انقلاب فرهنگی چین، ارزش زیادی قائلم. می‌دانم که کارگران و دانشجویانی که خود را به قلب انقلاب فرهنگی انداختند، هیچ شباهتی با مردانی که برای جنگ ۱۹۱۴ بسیج شده بودند، نداشتند. آن‌ها قربانیان دولت نبودند؛ قربانیانی که برای مرگ به زیر گلوله فرستاده شدند، نه! آن‌ها شیوه‌های جدیدی برای مشارکت خلق کردند و نحوه‌ای جدید از زندگی شبه‌نظامی (میلیشیایی) را به وجود آوردند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۱۵ ۱۰:۳۸
نقدی بر آخرین کتاب مارتا نوسبام؛
هدف از علوم انسانی پول نیست: چرا دموکراسی به علوم انسانی نیاز دارد؟
اگر معلوم شود چیزها کمتر از آنچه من باور دارم بد هستند، باز هم نباید نفسی به‌راحتی بکشیم، باید طوری رفتار کنیم که گویی شرایط به همان وخامت است. باید تعهد خود را به بخش‌هایی از آموزش که دموکراسی را زنده نگاه می‌دارند دوچندان کنیم، حتی اگر معلوم شود که این بخش‌ها آن‌قدر هم که من فکر می‌کنم تهدید نمی‌شوند، باز هم در عصر جهانی‌سازی اقتصاد آشکارا آسیب‌پذیر و زیر فشار هستند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۱۳ ۱۰:۵۰
به مناسبت زادروز فرانتس کافکا؛
کافکا و اگزیستانسیالیسم
گناه قهرمان‌های اگزیستانسیالیست، چنانچه در آثار کافکا می‌آید، در درماندگی آن‌ها در انتخاب و گرفتار ساختن خویشتن در رویارویی با امکانات بی‌شمار است، امکاناتی که هیچ‌یک به نظر درست‌تر و یا ارزشمندتر از آن‌های دیگر نمی‌آید، مانند سیزیف قهرمان یکی از کتاب‌های کامو، کسی که محکوم است سنگی را تا نوک تپه حمل کند تا سقوطش را به طرف دیگر آن تماشاگر باشد. قهرمان‌های اگزیستانسیالیست خود را رویاروی سرنوشتی می‌بینند که در آن تلاش می‌کنند تا اندازه‌ای از ارزش [انسانی خود] را در جهانی پوچ همچنان حفظ کنند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۱۰ ۰۹:۲۸
هایدن وایت / تأملی در نسبت میان تاریخ و فیلم تاریخی؛
تاریخنگاری و تاریخعکسی
شواهد تاریخی که در عصر ما تولید می‌شود اغلب به همان اندازه که شفاهی و نوشتاری است در سرشت خود دیداری نیز هست. همچنین، قراردادهای ارتباطی وضعشده در علوم انسانی به همان اندازه که در اشکال مسلط بازنمایی خود کلامی هستند به نحو فزایندهای تصویری نیز میشوند. مورخان عصر مدرن باید آگاه باشند که تحلیل تصاویر دیداری نیازمند شیوه‌ای برای «خوانش» است که کاملاً متفاوت از شیوه‌های توسعهیافته برای بررسی اسناد نوشتاری است.
-
۱۳۹۴-۰۴-۰۹ ۱۰:۲۳
مروری بر کتاب «جهان فراتر از ذهن: دربارۀ فردیت در عصر پریشانی» نوشتۀ متیو کرافورد؛
علیه کانت و مصرف‌گرایی
«متیو کرافورد» تعمیرکار موتورسیکلت است. او دارای مدرکی در فیزیک و دکتری فلسفۀ سیاسی است. در کتاب «طبقۀ خریدار و هنر روح» همگان را با ارایۀ نوعی جذاب از اخلاقِ حرفه‌ایِ غافلگیر کرد. اخلاقی که مدافع کارهای یدی و کارگری است و بنابراین مفهومی مخالف با نظر عامه دربارۀ «شغل خوب» ارایه می‌دهد. پیشینهٔ خاص‌اش، او را قادر می‌سازد تا فلسفۀ انتزاعی را با مباحث فنی درآمیزد.
-
۱۳۹۴-۰۴-۰۴ ۰۹:۵۸
نقدی از صالح نجفی بر ترجمه کتاب «فلسفه چیست» اثر ژیل دلوز و فلیکس گتاری؛
خانه سالمندان جوان
ایران سرزمین عجایب است: در ٢٥ سالگی نه‌تنها می‌توان پرسشی را مطرح کرد که «شاید فقط در سال‌های پایانی عمر بتوان آن را مطرح کرد»، بلکه می‌توان به این پرسش پاسخ گفت. از آن مهم‌تر اینکه می‌توان در ٢٥ سالگی در ٥ صفحه تمامی مقوله‌های کاذب تاریخ فلسفه را شناسایی و دست آدم‌هایی را رو کرد که «زیر نقاب اندیشه فلسفی» فلسفه را دچار انواع و اقسام «توهم‌ها، ادراک‌های کاذب و سفسطه‌ها» کرده‌اند.