-
۱۴۰۰-۱۲-۱۵ ۲۰:۱۵
مسلمانان و جنگ جهانی دوم: روایت فراموش شده| عدنان فلّاحی
در سالهای اخیر آثار متعددی به قلم تاریخنگاران دربارهی نقش مسلمانان در ارتش هیتلر، ارتباط شیخ امین الحسینی مفتی بیت المقدس با سران حزب نازی، و نیز حضور گردانهایی از مسلمانان منطقهی بالکان و کریمه در ارتش وافِناساس (Waffen SS) به فرماندهی هانریش هیملر، و نیز حضور پررنگ فرماندهان مسلمان در «لشکر مسلح کوهستانی سیزدهم اساس خنجر» منتشر شده است.
-
۱۴۰۰-۱۲-۱۳ ۲۰:۱۲
تأملاتی دربارۀ نسبت مفهوم رخداد در فلسفۀ بدیو و مقولۀ تروما در دستگاه روانکاوی لکان؛
فاعل اخلاق حقیقت و ترومای رخداد هنری
در این مقاله میخواهم دنبالهای از قضایا را درخصوص هنر و اخلاق و فاعلیت انسانی ترسیم کنم که از آرای رمانتیکها نشئت میگیرند و بدیو آنها را در قلب پروژه خویش جای میدهد. یکی از دلایلی که برای بدیو، مطالعات مربوط به هنر و اخلاق و فاعلیت اهمیت فراوانی دارد این است که کار او جدیترین کوششی است که فیلسوفی متعهد و پیگیر به عمل آورده تا فلسفهای منسجم و سازگار با بصیرتهای بنیادین روانکاوی لکانی بپروراند.
-
۱۴۰۰-۱۲-۱۱ ۱۱:۱۱
بقایی ماکان از ماهیت و چیستی فلسفه اسلامی میگوید:
فلسفه را نمیتوان در چارچوب معینی قرار داد
بقایی ماکان گفت: فلسفه مدام در حال پویایی است. شما در تاریخ وقتی جستجو میکنید میبینید که هر یک از فیلسوفها نظری ارایه کردهاند که با فیلسوف قبلی یا بعدی خود متفاوت است. در نتیجه فلسفه را نمیشود در چارچوب معین قرار داد.
-
۱۴۰۰-۱۲-۰۹ ۱۱:۰۶
تبعید شدگان از خود: نگاهی به کتاب تازه ترجمه شده هانا آرنت| عظیم محمودآبادی
شاید بسیاری از ما هانا آرنت را با آثار سیاسیاش و کتابهایی نظیر توتالیتاریسم، امپریالیسم، آیشمن در اورشلیم، بحرانهای جمهوری و یهودیستیزی بشناسیم. اما این فیلسوف سیاسی قرن بیستم از آثار فلسفیتری نظیر «وضع بشر»، «حیات ذهن» و حتی الهیاتی نظیر «محبت و آگوستین قدیس» نیز برخوردار بوده است.
-
۱۴۰۰-۱۲-۰۹ ۱۰:۵۰
فارابی بیشتر از ابن سینا حکمت نظری را مطرح می کند
ندری ابیانه گفت: اگر ارزیابی میان آرای فارابی و ابنسینا داشته باشیم، باید گفت که فارابی بیشتر حکمت نظری را مطرح میکند، در حالی که ابنسینا در آثارش مستقیم وارد ذکر مثالهای عینی و خارجی میشود و حکمت او کاملاً عملی است.
-
۱۴۰۰-۱۲-۰۸ ۱۵:۵۰
گفتوگو با هدایتالله بهبودی به مناسبت سالگرد کودتای سوم اسفند 1299
«رضانام تا رضاخان» روایت جامع و کاملی از کودتاست/ پرونده اسناد درباره کودتای سوم اسفند همچنان باز است
هدایتالله بهبودی میگوید: من تا اندازهای مدعی هستم در تحقیق و تالیف کتاب «رضانام تا رضاخان» توانستیم به بخش عمدهای از اسناد و مدارک دست پیدا کنیم. قصد ندارم بگویم حرف تازهای داریم اما حداقل خیالمان راحت است تا جایی که توان داشتیم اسناد و مدارک را دیدیم و روایتی که در کتاب از کودتای سوم اسفند آمده روایت نسبتا جامع و کاملی است
-
۱۴۰۰-۱۲-۰۸ ۱۳:۰۶
محمدعلی عسگری
گذشته چراغ راه آینده؟
با یورش اعراب مسلمان به ایران و فتح شهرها و روستاهای آن به طور کامل از جیحون تا فرات، دوران تازه ای در تاریخ کشور ما آغاز گشت.
-
۱۴۰۰-۱۲-۰۸ ۱۲:۰۲
گفتوگو با سید صادق حقیقت
فیرحی؛ احیاگر فقه سیاسی
دکتر فیرحی مشارکت بسیار زیادی در اندیشهی سیاسی معاصر داشتهاند و اندیشهی سیاسی اسلامی در ایران بدون نام فیرحی شناخته شده نیست. اگر ما اصلاحگرایی در دین را اصطلاح عامی در نظر بگیریم، تفکّر دکتر فیرحی در این راستا قرار میگیرد
-
۱۴۰۰-۱۱-۲۹ ۱۱:۱۳
سخنرانی پروفسور پل ریکور در اسفند ١٣٧٣ در پژوھشکده حکمت و ادیان ؛
تاریخ، خاطره، فراموشی
در اینجا منظور از تاریخ هم تاریخسازی است و هم تاریخنویسی، تاریخنویسی تا چه اندازه به ادامه تاریخ کمک میکند. به این دلیل که کسی که تاریخ را مینویسد، خود متعلق به موضوع علمی است که با آن سروکار دارد. به نظر من یک فیزیکدان به عنوان یک موضوع فیزیکی با علم فیزیک روبرو نیست، ولی تاریخنویس خود در درون تاریخ قرار گرفته است. به همین دلیل داشتن یک عملکرد انتقادی برای او کار مشکلی است.
-
۱۴۰۰-۱۱-۰۷ ۱۱:۵۲
رسول نمازی/ پاسخی به اظهارات سیاوش جمادی درباب لئو اشتراوس؛
سوار بر روحِ مغشوشِ تاریخ
اگر استفاده اشتراوس از ضمیر «ما» در آثارِ خود، که گویا جمادی نسبت به رواج آن در زبان انگلیسی آگاه نیست، از نظر جمادی « گویای ایدئالیسم وخیمی است»، استفاده جمادی از ضمیر «ما» وقتی که می گوید « زحمت ما را کم می کنند » گویایِ «فاجعه وخیمی» است که حوزه اندیشه در ایران دچار آن شده است: موضوعات پیچیده فلسفی که می بایست در قالب مقالات تحقیقی جدی با ارجاع و جزئیات فراوان مورد بحث قرار گیرند بصورت کلی و در قالب خطابه های احساسی و گزاره های کلی در فضای کشور نشر می شوند، آنهم توسط افرادی که آشکارا بر موضوعات مورد بحث تسلط ندارند و دست به قضاوتهای کلی و بی پایه می زنند.
-
۱۴۰۰/۰۹/۱۵
گفت و گو با بهروز فرنو در نسبت مشکلات سیاسی اقتصادی روز و مسائل زمانه به آشفتگی تفکر و کلام؛
ملالت علما هم ز علم بی عمل است
عمق مشکل را دیدن و تحقیق، تامل، عزم و اهتمامی متناسب با آن داشتن، یاس به دنبال نخواهد داشت؛ بلکه تغافل از عمق مسائل و نسنجیده عمل کردن است که دیر یا زود مایوس کننده خواهد بود.
-
۱۴۰۰-۰۷-۲۷ ۱۱:۲۸
رضا داوری اردکانی؛
حفظ صلح تا کی و کجا و چگونه ممکن است؟
کسانی هم گفته اند عنوان کتاب «صلح دائم» طنز است. ولی نمیدانیم چرا باید این عنوان را عنوانی طنزآمیز بدانیم. کانت هرگز از صلح، آرامش گورستان را مراد نمی کرده است. این هم معلوم است که فیلسوف به صلح جاودانی سنت اوگوستن در مدینه الهی فکر نمی کرده و بهشت زمینیش نباید با مدینه آسمانی اشتباه شود. صلح دائم بخشی از تفکر کانت و متمم طرح او در بیان شئون تجدد و قوام و تقدیر جهان جدید است. او می خواسته است راه رهایی مدرنیته از تعارض ها را بیابد و نشان دهد که مدرنیته دوران عقل و تحقق آنست.
-
۱۴۰۰-۰۷-۲۷ ۱۱:۲۲
واکنش گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران به ادعای پایهگذاری فیزیک کوآنتوم توسط محیالدین ابنعربی؛
استناد کوآنتوم به ابنعربی وهن معارف و دانش اسلامی است
اساسا تحمیل دین به تحولات تجربی، خروج از کارکرد، غایت و هدف دین است. چه اینکه مسئله اصلی دین کمک به حل بحرانهای معنوی و یافتن راهی برای معنایابی زندگی بشری است.
-
۱۴۰۰-۰۷-۱۱ ۱۳:۳۳
دو کامنت در باب تئولوژی سیاسی و فیلولوژی سیاسی؛
بال های فرشتگان و مرده ریگ نیچه
حقیقتا کردوکار ما می تواند بازنویسی تزهای بنیامین به زبان سنت فلسفه و الاهیات و جهانشناسی اسلامی با فیگور راهنما و هدایتگر سهروردی باشد که گونه ای سلوک دانته ای را به ذهن متبادر می کند.ما این تفحص را میان خطی/بین خطوط می نامیم که باز هم تداعی گر برزخ دانته و نگارش باطنی توامان است.
-
۱۴۰۰-۰۶-۰۱ ۱۴:۵۴
فکرهایی در عصر شتابهای بدخیم
وقتی نیچه برای نوشتن، یک ماشین تحریر اختیار کرد و از کارکرد معهود نوشتن با قلم بر کاغذ روی برگرداند سبک نوشته های او تغییر محسوسی کرد؛بقول فریدریش کیتلر رسانه شناس، نثر نیچه از استدلالها به کلمات قصار، از افکار به جناس و از لفاظی به سبک تلگرافی تغییر یافت.دوستی این تغییر در سبک نگارش را دریافت و به نیچه گفت که شاید با این وسیله حتی به اصطلاحات جدیدی دست پیدا کنی.
-
۱۴۰۰-۰۳-۲۵ ۱۳:۰۹
آیا شریعتی تکرارپذیر است؟
مقلدانِ شریعتی
او یک بار با تمام وجودش در جامعه ما به واقعیت عینی بدل گردید و از آن پس نه او تکرارپذیر است و نه آن حوالت تاریخی؛ نه شریعتی تکرارپذیر است و نه آن روح زمانه؛ نه شریعتی تکرارپذیر است و نه آن حدت و حرارت بالای روزگار برای جوشیدن و خروشیدن.
-
۱۴۰۰-۰۳-۱۱ ۱۰:۳۲
در باب فلسفه ورزی و شاعری اسماعیل خویی؛
شاعری که فلسفه می ورزید
شاعری دیگر است و فلسفه ورزی درباره شعر دیگر. شاعری می تواند از عهده دو کار مذکور برآید که سالهایی از عمر را با فلسفه زیسته باشد و فلسفه با جان وروانش عجین شده باشدو خویی از همین اندک شماران معاصر است .گاه در اشعار او نیز مضامین فلسفی نهفته است. اگرچه او وارد متن سیاست شد و اشعار و آثار کاملا سیاسی پدید آورد اما تا آخر عمر از فلسفه خسته نشد.
-
۱۴۰۰-۰۳-۰۸ ۲۳:۵۰
خودیابی فرهنگی در جهان دیجیتال
بی آنکه در طرد و تمجید فرهنگ «دیگری» در کلیت آن براییم باید اعتراف کرد که امروز،فرهنگی که ما در قلمرو جمعی خود تجربه می کنیم،پیوند تنگاتنگی با فرهنگ دیگر دارد زیرا نسل کنونی ما در یک جامعه جهانی، شبکه ای و در حال کنش زیست می کند. سوژه مدرن امروز با حافظه فرهنگی خود ،در جهان امروز زیست می کند.بسیاری از سیاستمداران و نخبگان جامعه،این سیالیت فرهنگ را تجربه می کنند و حتی بخشی از آنها، فرزندان خود را راهی غرب کرده اند تا در آنجا تحصیل، چه بسا برای همیشه زندگی کنند.
-
۱۴۰۰/۰۳/۰۴
گفت و گو با بهروز فرنو درخصوص نسبت میان مشکلات روز و مسائل زمانه با آشفتگی تفکر و کلام؛ (۳)
وَلایت میبایست باطن وِلایت باشد
در حرکت به سوی حاکمیت الهی به معنای حقیقی لفظ، برقراری روابط و مناسبات ظاهری حاکمیت، اعم از مراتب ولایت و قوانین و مقررات آن مبتنی است بر روابط و مناسبات باطنی و اعتقادی و ایمانی در طریق حاکمیت و معرفت الهی و نیز نسبت باطنی امامت و امت. آن چه از قبل پیروزی انقلاب و قبل تشکیل نظام و تدوین قانون اساسی، ما بین امام خمینی(ره) و امت انقلابی بر قرار شده بود. همان که مرحوم استاد فردید به «وَلایت» به عنوان باطن «وِلایت» یاد میکرد.
-
۱۴۰۰/۰۳/۰۱
گفت و گو با بهروز فرنو درخصوص نسبت میان مشکلات روز و مسائل زمانه با آشفتگی تفکر و کلام؛ (۲)
آیا فلسفه کانتی امکان حل بحران را دارد؟
اگر با ریاست کسی چون آقای سروش [بر نهادها] مخالفم، نه تنها به خاطر شخص ایشان یا اختلافات فی مابین است، بلکه اساساً فلسفههای علمی و مباحث شناخت شناسی حوزههای کانتی و نوکانتی مورد تاکید ایشان را با توجه به عدم امکان تامل حکمی و ماهوی، واجد صلاحیت برای تشخیص و درک مسائل کلّی و پرسش از ماهیت علم و تکنولوژی و نسبت آن با اصالت دنیا و سیطره عقل معاش، در عالم جدید و بحران آن، نمیدانم.
-
۱۴۰۰/۰۲/۲۸
گفت و گو با بهروز فرنو درخصوص نسبت میان مشکلات روز و مسائل زمانه با آشفتگی تفکر و کلام؛ (۱)
چه رازی، بیش از پیش، از پرده برون افتاده است؟
امروز در غلبه بیماری کرونا، بر خلاف تصور خودبنیاد چهارصد سال اخیر بشر، عجز او نسبت به حلّ و رفع مشکلات خودش، بیش از پیش آشکار شده است. یعنی برای بشر عصر جدید که در رویای چهارصد ساله حلّ همه مشکلات، تنها با عقل معاش و درایت خود، در عالم مدرن بود، این عجز کابوسی است که خواب غفلت خدایگانی او را پریشان میکند.
-
۱۴۰۰-۰۲-۲۱ ۱۲:۲۳
ملکیان از نقش فیلسوف گفت و سروش به اندیشه پست مدرن نزدیک شد
روشنفکر کجا رفت؟
شگفت زده شدم وقتی شنیدم که سروش از " جناب هیدگر" و نظر او درباب حقیقت گفت، از رورتی نقل قولی بسیار مهم کرد و غیره. سروش با آشنایی بسیار اولیه و اجمالی که اخیرا با مباحث پست مدرن پیدا کرده ، با تواضع از هرگونه تعریف جامع و مانع و قاطع از روشنفکری و حقیقت امتناع ورزید و صرفا به تعدد و تکثر دیدگاهها در این باب اشارت کرد.
-
۱۳۹۹-۱۲-۱۲ ۱۰:۲۵
رضا داوری اردکانی؛
برای مراسم روز جهانی آینده
آیندهنگری صرفاً کار پژوهشی نیست. آیندهنگرها و برنامه ریزهای اروپایی و آمریکایی و ژاپنی چون در کشورشان سیر امور کم و بیش نظم دارد میتوانند با مطالعه و درک شرایط و امکانات، آینده کشورشان را در قیاس با اکنون تا حدودی تصویر کنند. اما در جایی که سیر تحول نظمی ندارد و مقصد پیدا نیست و مسیر زیگزاگ و تیره و ناهموار است، چگونه و بر چه اساس میتوان وضع فردا را تصویرکرد؟
-
۱۳۹۹-۱۲-۱۲ ۱۰:۰۹
نشستی در خصوص برآمدن ژانر خلقیات ایرانی؛
واسازی سوژه بیرون از تاریخ
گفتمان مسلط در دهههای ۴۰ و ۵۰ در زمینههای مختلف، تغییر از بالا و دگرگونیخواهی ساختاری است. اکثریت آثار ادبی و روشنفکری و هنری دهههای ۴۰ و ۵۰ بر خلاف متون افرادی خاص و آکادمیک، نسبتی با خلقیاتنویسی جمالزاده یا بازرگان ندارد و همگان بازنمایانگر دیسکورس تحول خواه ساختاری و انقلابی هستند. بنابراین اگر موضوع را به صورت تحلیل گفتمان در نظر بگیریم، دو نوشته جمالزاده و بازرگان را نمیتوان پدیدآورنده ژانر به معنای مد نظر نویسندگان کتاب در نظر گرفت. به هیچوجه جمالزاده و بازرگان پاسخگوی زمینه اجتماعی دهههای ۴۰ و ۵۰ نیستند.
-
۱۳۹۹-۱۲-۱۱ ۱۱:۴۰
درنگی در کلام واتیمو، متفکر پست مدرن؛
پایان تاریخ؛ پایان مدرنیته
واتیمو راجع به پیشرفت خطی تاریخ و پایان تاریخ در لیبرالیسمِ فوکویاما می گوید که " من متاثر از نیچه به " غلبه بر غلبه " و عبور از نظریه خطی پیشرفت و پایان تاریخ لیبرالی قائلم و نظریه خود را پایان تاریخ نامیده ام؛ پایان تاریخ به منزله تاریخ خطی معین با هدف و غایت متعین. بنابراین سخت در برابر این مزدور یعنی فوکویاما قرار می گیرم که امروز باب میل رسانه های غربی سخن می گوید". میان " پایان تاریخ" او با "پایان تاریخ" فوکویاما فرقی است فارق ، یعنی تفاوت از زمین تا آسمان است . " پایان تاریخِ " واتیمو "پایان مدرنیته " و تمامیت یافتن متافیزیک است اما "پایان تاریخِ " فوکویاما تازه اوج سلطه و سیطره مدرنیته به واسطه حاکمیت مطلق و جهانی لیبرالیسم سرمایه داری است.
-
۱۳۹۹-۱۱-۲۵ ۱۳:۰۵
ترجمه مقالهای از نیلوفر گوله؛
مدرنیته غیرغربی
رابطه بین سنت و مدرنیته در کشورهای غیرغربی همچنان ما را شگفتزده خواهد کرد. زمانی که گمان می کنیم مدرنیته توانسته پروژه سنت زدایی را به اتمام برساند و جهانی شدن را در اشکال بومی بازآفرینی کند، درست در زمانی که انتظارش را نداریم علاقه جدیدی نسبت به گذشته و رنگ و بوی فراموش شده آن، سرراهمان سبز می شود. «آلاتورک بودن» که قبلاً تحقیر می شد، دوباره ارزشمند می شود. این بیش از آنکه بازگشت به گذشته باشد، جستجویی برای هارمونی محتملاً دست نیافتنی بین فردیت و مدرنیته است.
-
۱۳۹۹-۱۱-۱۳ ۱۲:۲۶
نگاهی به پیامدهای کرونا در ایران؛
ابعاد زبانشناختی «ایرانِ دوره کرونا»
«فاصله» با مفهوم سنتی و جغرافیایی-تاریخی آن در گذشته تفاوت دارد؛ ازاینرو، این مفهوم در تجربه جدید دوران کرونا با تغییرات معنایی روبهرو شده و تغییر در سبک زندگی و شیوه ارتباطات اجتماعی را تداعی میکند. فاصله اجتماعی در مفهوم کرونایی با هجرت زبانی از «دنیای واقعی ارتباط» به «دنیای مجازی ارتباط» نیز همراه میشود و گواهی بر ابزار نوین و زبان دیجیتالی در عرصه گفتوگو و تعامل است؛ به همین دلیل بازماندگان نسل گذشته را بیشتر دچار آسیبب و شوک میکند و «شکاف زبانی-نسلی» میان نسل گذشته و اکنون را عمیقتر کرده است.
-
۱۳۹۹/۱۱/۱۲
جایگاه ابنسینا در تاریخ فلسفه در گفتاری از حسین معصومی همدانی؛
بنیانگذار آکاد میای فلسفه اسلامی
بنسینا در بسیاری از موارد، در طرح برخی از مسائل طبیعی میگوید من از دوستان مشاییام یک کلمه حرف حساب در این زمینه نشنیدهام! یعنی در برخی مسائل تا این اندازه منتقد آرای فیلسوفان مشایی بوده است. او در بسیاری موارد در منطق و طبیعیات از دیدگاههای آنها تجاوز کرده است. در الهیات که دیگر بحث مفصل و جداگانهای است. اما به هر حال، این ایده که ابنسینا شارح ارسطو بوده، دیدگاه درستی نیست. ابنسینا فیلسوفی است که مثل همه فیلسوفان، متکی بر یک سنتی موجود است که در آن سنت تصرف کرده و مسائل جدید و راهحلهای جدید ارایه کرده است و از این حیث میتوان او را یک فیلسوف بزرگ و درخور توجهی دانست.
-
۱۳۹۹-۱۱-۰۵ ۱۰:۱۶
حسین مجتهدی؛
رویا و نقد ادبی
در فصل VII تعبیر رویا فروید تصریح میکند با رویا چون متن مقدّس رفتار میکنیم و از ابرازهای کلامی رویا سخن میگوید. رویا در ساحت تصویری است، که در هنگام بیان و تعبیر به ساحت نمادین در میآید و متن بیان رویابین در اینجا بسیار مهم و محوری است. امّا این ابزار تصویری نیز سناریوی نگاشته دارد، که حقیقت مندرج در ضمیر ناآگاه است، که تحریف شده از سانسور عبور کرده، به تصویری درآمده است که در تعبیر و نقل بازخوانی میشود.
-
۱۳۹۹-۱۱-۰۴ ۱۰:۴۹
خوانشی سلبی از نسبیانگاری؛
نسبیانگاری به مثابه اقتصاد خشونت
تفاوت میان نسبیانگاری به معنای ضدمطلقانگاری و نسبیانگاری به معنای اعتبار یکسان باورها، تفاوت میان تساهل موجه از دید عملگرایانه و بیمسئولیتی نابخردانه است. خوانشی سلبی از نسبیانگاری، به مثابهی یک فرم زندگی خشونت را کمینه میکند و بیش از مطلقانگاری «امکان» دیالوگ را برقرار میکند و پذیرای تنوع و تکثر و معرفت شبکهای است که در آن «دیگری» سرکوب نمیشود.