تاریخنگاری

کل اخبار:188

  • ۱۳۹۷-۱۲-۲۱ ۱۳:۲۰

    « تاریخ‌نگاری رانکه‌ای» مورد بحث و بررسی قرار گرفت

    نشست «رشته تاریخ در دوران مدرن: شکل‌گیری و جریان‌ها (تاریخ‌نگاری رانکه‌ای)» در سازمان سمت برگزار شد.

  • ۱۳۹۷-۱۰-۱۹ ۱۱:۰۰

    مختاری: تاریخ‌نگاری جنگ باید فارغ از تعلقات سیاسی و اجتماعی باشد

    مجید مختاری؛ نویسنده و کارشناس مسائل جنگ و از راویان دوران دفاع مقدس بر این عقیده است که به دلیل آمیختگی پدیده جنگ با انقلاب اسلامی و اینکه تصمیم‌گیرندگان جنگ هنوز در مسند قدرت هستند، حرف از تاریخ‌نگاری جنگ، کمی با تردید مواجه است. چراکه افرادی که هنوز بر مسند قدرت هستند، متناسب با وضعیت ‌کنونی‌شان گذشته را تحلیل می‌کنند. تاریخ‌نگاری باید فارغ از تعلقات سیاسی و اجتماعی باشد تا بتواند واقعیت‌ها را بیان کند.

  • باستانی پاریزی ۱۳۹۷-۰۹-۲۸ ۱۰:۱۳

    باستانی پاریزی و تاریخ‌نگاری عامه‌پسند(۱)؛

    از کُت و سُمبه‌های پاریز تا گذرهای پَت و پهن تاریخ

    او «خم‌وچم» جامعۀ ایرانی را خوب می‌شناخت و در بررسی تاریخ اجتماعی ایران هیچ‌گاه خود را اسیر نظریات جامعه‌شناسان ایران‌ندیده، نکرد و برای بررسی تاریخ اجتماعی ایران بر روایت‌های عامه‌پسند عوام تکیه می‌کرد نه خواص فرهیختۀ کالج‌ها و سیته‌های اروپایی.

  • ۱۳۹۷-۰۹-۱۸ ۰۹:۲۹

    آیا کتاب «روزگار فرخ» از پس ادعایش مبنی بر تاریخ‌نگاری شفاهی سینمای ایران برآمده است؟

    محمدحسین میربابا منتقد و کارگردان سینما و تئاتر در یادداشت اختصاصی که در اختیار ایبنا قرار داده است به کتاب «روزگار فرخ» نوشته سعید نوری پرداخته است، او می‌نویسد: نفس رفتن سراغ فرخ غفاری به عنوان یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین سینماگران تاریخ سینمای ایران و یادآوری جایگاه و اهمیت او برای نسل فعلی و نسل‌های آینده، کتاب «روزگار فرخ» را به منبع مهمی در ارتباط با سینمای ایران تبدیل کرده است.

  • ۱۳۹۷-۰۹-۱۷ ۱۰:۲۰

    تاریخ‌نگاری شاهنشاهی و بی‌علاقگی دانشجویان به تاریخ!/ ماجرای چلوکباب خوردن دانشجویان چه بود؟

    حرکت اعتراضی دانشجویان در ۱۶ آذر در جامعه آن روز ایران تاثیر به‌سزایی به جای گذاشت. در سطوری از کتاب «شریعتی و تاریخ معاصر ایران، جنبش دانشجویی و تفکرات شریعتی از منظر نقی لطفی» آمده است: «نیکسون که معاون رئیس‌جمهور آمریکا بود از ایران دیدن کرد و این دیدار مخالفت‌هایی را در پی داشت که به‌صورت ایده و نقطه عطفی در جنبش‌های دانشجویی نمودار شد.»

  • ۱۳۹۷-۰۹-۱۴ ۱۲:۲۰

    بحث انتقادی درباره ملی‌گرایی چوب کردن در لانه زنبور است

    ابراهیم موسی‌پور گفت: «نویسنده معتقد است در بروز ملی‌گرایی در تاریخ‌نگاری سده بیستم دو مسئله بیش از سایر مسائل نقش داشته است. یکی از این مسائل مهم رویکرد استعماری کشورهای غربی نسبت به ایران از طریق ایجاد جدایی میان کشورهای اسلامی از طریق رواج ملی‌گرایی و قوم‌پرستی است. این‌گونه از نگاه به تاریخ مبتنی بر توهم توطئه است. جدایی میان مسلمانان از همان صدر اسلام و پس از درگذشت پیامبر وجود داشته است و رواج قوم‌پرستی توسط استعمارگران برای ایجاد جدایی میان مسلمانان امر بیهوده‌ای بوده است.»

  • ۱۳۹۷-۰۸-۳۰ ۱۱:۴۰

    یک تاریخ‌نگار چطور می‌تواند به اطلاعات جدیدی از دل منابع قدیمی برسد؟

    بریان گفت: شخصیت داریوش حتی در منابع فارسی چندان درخشان نیست. در منابع فارسی هم دارا فردی است که شکست خورده و مسئولیت شکست بر شانه‌هایش سنگینی می‌کند. بر اساس همین منابع بود که من به این نتیجه رسیدم که چطور یک تاریخ‌نگار می‌تواند به اطلاعات جدیدی از دل منابع قدیمی برسد. به همین دلیل بخشی را به اختلافات امپراطوری فارس و مقدونیه اختصاص دادم و هدف این بود که داریوش را از زیر سایه اسکندر بیرون بکشم.

  • حسن حضرتی ۱۳۹۷/۰۸/۲۸

    گفت‌وگو با حسن حضرتی در خصوص کتاب دولت و جامعه در دورۀ عثمانی؛

    تلاش علمی دو جریان اسلام‌گرا در یک کتاب

    این کتاب دارای تحلیل‌های متفاوت نسبت به نگاه‌های ایرانی است. اینکه یک کتابی در عثمانی نوشته شده باشد و در ایران هم عیناً ترجمه شده باشد مشکلاتی را خودبه‌خود ایجاد می‌کند؛ مثلاً شما بخش چالدران آن را ببینید، قتل‌عام سلیم در آناتولی پیش از نبرد چالدران را بر پایۀ منابع رد می‌کند. حال اینکه این ادعا درست باشد یا نباشد مسئلۀ بحث من نیست، اما کمی با رویکردهای ما نسبت به نبرد چالدران متفاوت است. به استناد همان منابع ما معتقد هستیم که کشتار سلیم در بحث شکل‌گیری نبرد چالدران بسیار تأثیرگذار بود.

  • ۱۳۹۷-۰۸-۱۲ ۱۶:۴۰

    مورخی که رعیت در تاریخ او جایی نداشتند

    محمدبن خاوندشاه بن محمود معروف به «میرخواند»، تاریخ‌نگار، مورخ و نویسنده معروف عهد تیموری است. وی کتاب تاریخ ارزشمندی با نام «روضه الصفا» دارد، روضه الصفا کتابی هفت جلدی است و در واقع به مثابه یک تاریخ عمومی محسوب می‌شود. به مناسبت سالروز درگذشت این مورخ نگاهی به مهمترین اثر وی داشته‌ایم.

  • تاریخ ۱۳۹۷/۰۸/۰۵

    تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۷)؛

    صغیر ماندگی یا روشنگری عقیم شده

    مسئلۀ نسل ما بی تاریخی یا کمداشت حافظۀ تاریخی نیست. ما با ناخودآگاهی تاریخی زندگی می کنیم و آنچه کم داریم خودآگاهی تاریخی است ، از همین روست که همچنان حامل برخی از فراداده های خوگرفتۀ فرهنگ گذشته ایم ؛ آزادی اندیشه نیاز ناگزیرمان نشده و خودگردانی و خودسالاری در فکر و امورهمگانی مان را دشوارتر از سپردن امورمان به یک شاه چارساله می یابیم.از اندیشمندان چپ دربارۀ اتمیزه شدن انسان ها و فقدان خود آیینی در سرمایه داری پسین بسیار آموخته ایم اما تفاوتی عظیم است میان دگرسالاری پسمانده از فرهنگ قرون وسطی و خودآیینی خنثا شده در غرب پیشرفته.

  • احمد اشرف ۱۳۹۷-۰۷-۲۲ ۱۴:۰۲

    صوت/  بررسی انتقادی کارنامه علمی احمد اشرف (6)

  • جلال آل احمد ۱۳۹۷-۰۷-۰۷ ۱۰:۴۸

    نگین نبوی/ چگونه روشن‌فکران هویت خود را در تضاد با دولت تعریف کردند؟ (۲)

    ظهور «روشن‌فکر متعهد»

    روشن‌فکر بودن، بنا به تعریف، ضرورتاً برابر بود با کسی که اینجا و اکنون متعهد به جامعه است و نمی‌تواند «از زندگی روی برگرداند و در کلمات پناه بگیرد»، دانشور کلاسیکی که خودش را با پژوهش در گذشته قانع می‌کند، حتی ناشایسته‌تر شد. بنابراین تبدیل شد به یک مورخ یا دانشور که ‌گاه ابزاری برای فرار از مسئولیت در نظر گرفته می‌شد.

  • ۱۳۹۷-۰۷-۰۴ ۱۲:۰۰

    تحولات پارادایمی در تاریخ شفاهی

    در اواخر دهه ۱۹۷۰ مورخان شفاهی مطرح کردند که اصطلاح اطمینان ناپذیری حافظه خود بیانگر قدرت آنهاست و ذهنیت حافظه نه تنها سرنخ‌هایی در مورد معانی تجربه تاریخی فراهم می‌کند بلکه بین گذشته و حال، حافظه و هویت شخصی و خاطره فردی و جمعی ارتباط برقرار می‌کند.

  • بیلفلد ۱۳۹۷-۰۶-۲۵ ۱۰:۲۶

    تبیینی از نحوۀ تاریخ‌نگاری مکتب بیلفلد؛

    از تاریخ اجتماعی به تاریخ جامعه

    تاریخ عمومی در مکتب بیلفلد واجد دو معناست: معنای اول اینکه در مطالعۀ گذشته باید تمام ابعاد واقعیت همچون جامعه، سیاست و اقتصاد مورد مطالعه قرار گیرد، چون واقعیت تاریخی قابل تقلیل به یکی از اضلاعش نیست و ذواضلاع بودن جزء ذات پدیدۀ تاریخی است. معنای دوم اینکه این مکتب در ابتدا خواهان آن بود که آنچه در تاریخ باید مطالعه شود، بعد عینی یا آفاقی و تجربی پدیده‌های تاریخی است، نه بعد انفسی یا ذهنی و هنجاری. ‌گرچه بعدها این بعد به تاریخ‌نگاری مکتب مذکور افزوده می‌شود.

  • ۱۳۹۷-۰۶-۲۵ ۱۰:۰۰

    همواره در نقل تاریخ یک سلسله در دوران‌های بعد تعصب و غرض‌ورزی مشاهده می‌شود

    حسن افشار می‌گوید: همواره در نقل تاریخ یک سلسله در دوران‌های بعد تعصب و غرض‌ورزی مشاهده می‌شود. به همین دلیل است که سال‌ها بعدتر، نویسندگانی پیدا می‌شوند که تلاش می‌کنند تاریخ سلسله‌های پیشین را فارغ از تعصب و غرض‌ورزی ببینند و ادوار گذشته را با دید واقع‌گرایانه‌تری می‌کاوند.

  • کمبریج ۱۳۹۷/۰۶/۲۱

    پاسخ جرج کلوسکو به پرسش‌های «فرهنگ امروز» درباب رویکرد مکتب کمبریج در تاریخ‌نگاری اندیشه؛

    آن‌ها در اشتباه‌اند!

    من از ایدۀ مجموعه‌ای از روش‌ها در تاریخ اندیشه حمایت نمی‌کنم. آنچه باید انجام شود، سؤالات معین و شرایط مشخصی است که باید مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد. من با این ایده موافق نیستم که چارچوب‌های معینی وجود دارند که باید مورد استفاده قرار گیرند. به‌نظرم این مسئله بیش‌ازحد سخت‌گیرانه و انعطاف‌ناپذیر است. چنین چارچوب‌هایی بیش از آنکه سودمند باشند، به احتمال زیاد به خطا یا سردرگمی منتهی می‌شوند.

  • ۱۳۹۷-۰۶-۰۴ ۱۲:۴۰

    اعتضادالسلطنه در تاریخ نگاری نوین الگویی برای باقی مورخان شد

    زهرا امیری: اعتضادالسلطنه در شیوه تاریخ‌نویسی سنتی از اصل موضوع خارج می‌شد و بیشتر به فرعیات می‌پرداخت. این‌ها گرفتاری‌هایی است که در کتاب «اکسیرالتواریخ» دیده می‌شود که در بسیاری از موارد هم از جاده انصاف خارج می‌شوند. ولی وقتی تاریخ‌نگاری نوین در کنار سایر علوم از کشورهای اروپایی وارد ایران شد، تاریخ‌نگاری او خیلی متحول شد و اصلا او الگویی شد برای باقی مورخین که اغلب درباری بودند و شرح زندگی پادشاهان را می‌نوشتند.

  • داریوش رحمانیان ۱۳۹۷-۰۴-۳۰ ۱۱:۵۱

    صوت/  بررسی انتقادی کارنامه علمی احمد اشرف (۵)

  • مصطفی عبدی ۱۳۹۷-۰۴-۲۵ ۱۲:۵۶

    صوت/  بررسی انتقادی کارنامه علمی احمد اشرف (۴)

  • ۱۳۹۷-۰۳-۲۷ ۱۵:۰۰

    یادداشتی از استاد فلسفه دانشگاه کبلنر آلمان؛ راههای فرهنگ‌سازی تفکر/ گامهای عقلانی کردن جامعه و روابط اجتماعی

    باید تأکید داشت که اگر انسان جوهر تفکر در درونش نداشت و اندیشمند نبود، هیچ فرقی بین او با حیوانی که بر اساس جبر عمل می کند، وجود نداشت.

  • عبداللهیان ۱۳۹۷-۰۳-۱۹ ۱۲:۳۰

    صوت/  بررسی انتقادی کارنامه علمی احمد اشرف (۲)

  • ترابی ۱۳۹۷-۰۳-۱۲ ۰۱:۳۰

    صوت/  بررسی انتقادی کارنامه علمی احمد اشرف (1)

  • ۱۳۹۷-۰۲-۱۰ ۱۲:۲۰

    کتاب «درآمدی بر تاریخ نگاری ایرانی اسلامی» منتشر شد

    کتاب «درآمدی بر تاریخ نگاری ایرانی اسلامی» نوشته سیدابوالفضل رضوی به همت انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد.

  • ۱۳۹۷-۰۲-۰۴ ۱۰:۴۰

    تاریخ ایران بعد از اسلام به روایت تاریخ‌نگار نام‌آشنای ایران

    «تاریخ ایران بعد از اسلام» نوشته عبدالحسین زرین‌کوب از سوی موسسه انتشارات امیرکبیر به چاپ هجدهم رسید. این کتاب تلفیقی از تاریخ ترکیبی و تاریخ تحلیلی ایران در دوره اسلامی است.

  • عکاسی ۱۳۹۷-۰۱-۲۷ ۱۱:۰۵

    عکس چگونه می‌تواند در مقام یک داده و فکت تاریخی در اختیار مورخان قرار گیرد؟

    تاریخ‌نگاری با دوربین

    دو عنصر در عکس‌ها وجود دارد: استودیوم و پونکتوم. استودیوم بخشی از شناخت فرهنگی ماست که به ما در تفسیر معنای عکس کمک می‌کند. پونکتوم چیزیست که سخت بتوان تعریفش کرد؛ عنصری در عکس که بی‌درنگ موجد واکنش ما می‌گردد. بارت می‌گوید: من در جست‌وجوی پونکتوم در عکس نیستم بلکه این عنصر، خود از دل موضوع به چشم می‌خورد و برمی‌خیزد، مانند تیری مرا سوراخ می‌کند و بر من اثر می‌گذارد.

  • ۱۳۹۶-۱۲-۲۳ ۱۴:۴۰

    کتاب «مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری انگاره‌ای و اندیشه‌ای» منتشر شد

    کتاب «مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری انگاره‌ای و اندیشه‌ای» که شامل جستارهایی درباره تاریخ نگاری اندیشه در مطالعات اسلامی است از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) چاپ و روانه بازار نشر شد.

  • هابرماس/ نولته ۱۳۹۶-۱۲-۰۵ ۱۰:۰۶

    بهزاد جامه‌بزرگ/ نگاهی به کتاب آشوویتس یکتا؛

    آشوویتس: «زیاده‌روی در امر موجه»؟!

    هابرماس اصرار داشت عرق شرم آشوویتس می‌بایست برای همیشه بر پیشانی آلمانی‌ها باقی بماند. پرواضح است که سخن گفتن از این شرم ماندگار مدنظر هابرماس با مشی ملی‌گرایانه نولته و دیگر مورخان ملی‌گرا نمی‌توانست همخوانی داشته باشد. نولته بر این باور بود که «شرم» مدنظر هابرماس با «تقصیر» مورد بیان یاسپرس متفاوت بود.

  • ۱۳۹۶-۱۱-۲۱ ۱۶:۰۰

    وقایع‌نگاریِ فراموشی در عصر مدرن

    صیامیان با اشاره به رابطه وقایع‌نویسی در دوران پیشامدرن که در فرهنگ تاریخ‌نگاری ایرانی با آن آشنا هستیم، می‌افزاید: وقایع‌نویسی در آن دوران با سنت دیوان‌سالاری یا سنت‌هایی علمی داشت که در رابطه با حوزه قدرت که توسط دبیران، منشیان و وزیران تولید می‌شد. از سوی دیگر حوزه‌های قدرت و تاثیرشان بر وقایع‌نویسی اجتماعی و فرهنگی، به طور مثال حوزه‌های علمیه یا تولیدکنندگان دانش، حائز اهمیت هستند.

  • ۱۳۹۶-۱۱-۱۸ ۱۴:۲۰

    کرباسی زاده مطرح کرد؛ واژه شناسی «انقلاب علمی»/ کوهن، انقلاب و تاریخ نگاری علم

    امیر احسان کرباسی زاده گفت: کوهن معتقد است برای اینکه انقلاب رخ دهد باید حتما یک پارادایم رقیبی باشد که نوید بخش حل مسائلی باشد که پارادایم حاضر  از حل آن ناتوان است.

  • ۱۳۹۶-۱۱-۱۸ ۱۱:۴۱

    نقد و جستاری بر تاریخ‌نگاری تاریخ شفاهی معاصر ایران

    نخستین نشست نقد و جستاری بر تاریخ‌نگاری تاریخ شفاهی معاصر ایران با عنوان «تاریخ شفاهی هاروارد» در مرکز اسناد و آرشیو ملی برگزار می‌شود.