روشنفکر

کل اخبار:71

  • ۱۳۹۴-۱۰-۱۴ ۱۰:۱۵

    گفتن حقيقت به قدرت/ نگاهی به تلقی‌های روشنفكران از مفهوم روشنفكر

    تحولات دهه‌هاي واپسين سده بيستم، نقطه آغازي بر افول مفهوم روشنفكري و روشنفكران نيز بود. از دست رفتن آرمان‌هاي بزرگ و كلان روايت‌ها چنان كه ليوتار بر آن تاكيد كرده بر بي‌اعتمادي مردم به روشنفكران و نقش مايه آنها تاكيد گذاشته است. دلايل متعدد ديگري نيز در اين كم‌اقبالي به روشنفكران مي‌توان بر شمرد.

  • ۱۳۹۴-۱۰-۱۴ ۰۹:۱۵

    مقر روشنفكر؛ در حوزه عمومي نه در مقام قدرت

    موضع و مقر يك انديشمند در حوزه عمومي است نه در مقام قدرت، به محض اينكه انديشمندي در مقام قدرت قرار بگيرد به ناچار خادم و تابع اصول و دستوراتي قرار مي‌گيرد كه با آزادگي و آزاده‌جاني كه لازمه انديشه و تفكر است، منافات دارد؛ بنابراين روشنفكر كسي است كه موضع و محل او در فضاي عمومي باشد و آنگونه كه كانت مي‌گويد فضاي عمومي يا سپهر همگاني، جايي است كه در آن مراوده زباني و فكري بدون پشتوانه قدرت انجام مي‌گيرد.

  • ۱۳۹۴-۱۰-۱۳ ۱۲:۳۰

    عزلت گزينی يا در گود نشينی؟/ نگاهی ديگر به نسبت روشنفكران و قدرت

    حفظ استقلال روشنفكران از قدرت ضروري است اما نمي‌توان با اين قاعده كلي همه رفتارها و كنش‌هاي فعالان حوزه‌هاي فكري و هنري را داوري و براي آن حكمي واحد صادر كرد. در واقع مناسبات قدرت در ايران پيچيده‌تر از آن است كه بتوان با اين تعابير كليشه‌اي احكام كلي صادر و تكليف همه‌چيز و همه كس را يكجا مشخص كرد.

  • ۱۳۹۴-۰۹-۲۵ ۱۴:۰۰

    روشنفكری پژوهی

    روشنفكرنمايان كساني‌اند كه ظاهر روشنفكري دارند و خود را روشنفكر مي‌دانند بي‌آنكه به راستي روشنفكر باشند؛ آنان فاقد ويژگي‌هاي فكري و رفتاري لازم براي اين هستند كه به راستي روشنفكر تلقي شوند؛ اين گونه افراد به هر حال فاقد شايستگي نظري و اخلاقي لازم براي روشنفكري‌پژوهي هستند و قادر نيستند به پژوهش درخوري درباره روشنفكري دست زنند.

  • ۱۳۹۴-۰۹-۰۱ ۱۸:۱۰

    عقب ماندگی؛ مفهومی استعماری/روشنفکران دلایل شکست خودرا تحلیل کنند

    استاد انسان شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه مفهوم عقب افتادگی، مفهومی استعماری است، گفت: روشنفکران به جای آنکه به دیگران درس تمدن و فلسفه و تاریخ بدهند، بهتر است دلایل شکست تاریخی خود را تحلیل کنند.

  • ۱۳۹۴-۰۷-۲۷ ۱۱:۲۰

    «امید علیه امید» منتشر شد/ شرح مخالفت‌ها علیه لنین و استالین

    انتشارات ثالث به تازگی ترجمه کتاب «امید علیه امید» شامل شرح عقاید و نظرات روشنفکران و مخالفان خفقان استالینی در روسیه را منتشر و راهی بازار نشر کرده است.

  • ۱۳۹۴-۰۵-۱۷ ۱۰:۰۰

    سارتر، روشنفکران اروپایی و صهیونیسم

    چرا فلسطینی ها همدلی بسیار کمی از جانب روشنفکران چپ گرای برجسته مانند ژان پل سارتر و میشل فوکو دریافت کرده اند، یا فقط همدلی های تصادفی از جانب دیگر روشنفکران چپ گرا را دریافت کرده اند؟

  • ۱۳۹۴-۰۳-۲۳ ۱۵:۵۰

    روشنفکران، مانع معرفی واقعیت غرب در ایران شدند/ سازمان علیه دانش

    ابراهیم فیاض معتقد است؛ جریان روشنفکری برای سال‌های طولانی ایران را از نظر فکری عقب نگه داشته‌ است. جریان روشنفکری ایران هرگز اجازه نداده‌ است که غرب واقعی به اندیشمندان ایران معرفی گردد.

  • معلم ۱۳۹۴-۰۲-۳۱ ۱۲:۰۹

    هنری ژیرو؛

    معلم به‌مثابه روشن‌فکر

    در نظر گرفتن معلم به‌مثابه روشن‌فکر، یک نقد نظری قدرت‌مند نسبت به ایدئولوژی‌های تکنوکراتیک و ابزاری‌ای فراهم می‌آورد که این ایدئولوژی‌ها زیربنای نظریه‌ی آموزشی‌ای هستند که مفهوم‌سازی، برنامه‌ریزی و طراحی سرفصل‌های آموزشی را از به‌کارگیری و اجرای آن‌ها جدا می‌کند. ضروری است تأکید کنیم که معلمان باید مسؤلیت فعالانه‌ای برای برانگیختن سؤالات جدی نسبت به آن‌چه تدریس می‌کنند، چگونگی تدریس‌شان و چیستی اهداف بزرگ‌تری که برای آن می‌کوشند، را بر عهده گیرند.

  • ۱۳۹۴-۰۱-۳۱ ۱۲:۴۰

    بوردیو و روشنفکران/ یادداشتی از فکوهی

    بوردیو در یکی از معروف‌ترین آثارش یعنی "وارثان" (۱۹۶۴)، روشنفکران را در رده قشری اجتماعی قرار می‌دهد که عموما دارای سرمایه فرهنگی بالا هستند و این سرمایه را از یک موقعیت اجتماعی به ارث برده‌اند.

  • ۱۳۹۳-۱۲-۲۰ ۱۶:۵۰

    روشنفکران با قدرت مشکلی نداشته‌اند / گفت‌وگو با ناصر فکوهی

    امروز جامعه روشنفکری که هرچه بیشتر پاره‌پاره شده و به حباب‌هایی تبدیل شده که هرکدام درون خود، سازی برای خویش می‌زنند، این شیوه‌ها و روش‌های اسنوب و تازه به دوران رسیدگی را در عمل و تفکر خود به صورتی رایج و غالب درآورده است.

  • محمد رجبی ۱۳۹۳/۰۸/۰۶

    گفت‎وگو با محمد رجبی؛

    نگاهی به دو کتاب جلال آل احمد

    جلال آل احمد سرخوردگی‌های عمیقی از جامعه روشنفکری آن زمان پیدا کرده بود که ریشه در غفلت روشنفکران از مسائل مهم کشور، مثل استحاله فرهنگی روزافزون در جامعه داشت. جلال از کسانی که تصور می‌کرد باید مثل روشنفکران اروپایی پیشاهنگ آگاهی مردم باشند، ناامید شده بود. تفاوت آل احمد و شاملو این بود که شاملو صریحاً معتقد بود ما در ایران اصلاً روشنفکر نداریم و کسانی که به عنوان روشنفکر مطرح هستند، روشنفکرنما هستند؛ اما آل احمد آنها را روشنفکر می‌دانست ولی روشنفکر بی‌خاصیت.

  • روشنفکری ۱۳۹۳-۰۶-۲۳ ۱۰:۴۷

    الزامات روشن‎فکری در قرن بیست‌ویکم؛

    مرگ روشن‎فکری یا بحران مخاطب؟

    روشن‎فکرانی که قصد دارند دنیای جدید را به نقد بکشند، ایدئولوژی عصر اطلاعات را ترسیم و راهکار رهایی‌بخش صادر کنند، با بحران مخاطب در دهکده‌ی مجازی مواجه می‌شوند. کتاب، روزنامه و دایره‌المعارف‌های روشن‎فکرانه دیگر خواستار ندارد، برعکس بازیگران و فوتبالیست‌ها و هنرمندان تبدیل به مراجع فکری بسیاری شده‌اند که دارای قدرت جذابیت و ایجاد کشش‌های مختلف غریزی می‌باشند.

  • عبدالکریمی ۱۳۹۳-۰۵-۱۳ ۱۰:۳۴

    گفت‌وگو با بیژن عبدالکریمی؛

    پایان روشنفکری در جهان

    من تاریخ جریان روشنفکری را رو به پایان می‌‌بینم و به جریان روشنفکری هیچ امیدی ندارم و برای این جریان، درست همچون برای سنت‌‌گرایان خودمان‌‌ــ هیچ آینده و افق روشنی را نمی‌‌بینم. ممکن است به نظر برسد حرف‌هایم بسیار ناامیدکننده است. حقیقت امر این است که من خود گاه از تصویری که از واقعیت‌‌ها دارم بسیار در خویش می‌‌لرزم و از اظهار دیدگاه‌‌هایم برای جامعه احساس وحشت می‌‌کنم.

  • داوری ۱۳۹۳-۰۵-۱۱ ۱۰:۳۳

    رضا داوری اردکانی؛

    دانشمندی و روشنفکری(2)

    اگر گمشده روشنفکر همچنان آزادی و عدالت و حقیقت باشد و روشنفکر جهان توسعه‌‌نیافته بخواهد راهی به این نعمت‌‌های گمشده بیابد راهش از آبادی‌‌های توسعه می‌‌گذرد و ادامه می‌‌یابد. در جهانی که گرفتار مشکلات توسعه است و مسائل علم و تکنولوژی و برنامه‌‌ریزی توسعه ناگزیر باید بخش اصلی سیاست حکومت‌‌ها و دولت‌‌ها باشد تحقق عدالت و اجرای قانون و نیل به آزادی بی‌‌توجه به شرایط و امکان‌‌های توسعه بسیار دشوار است.

  • داوری اردکانی ۱۳۹۳-۰۵-۰۶ ۰۷:۴۷

    رضا داوری اردکانی؛

    دانشمندی و روشنفکری(1)

    می‌‌گویند میان علم ما و اقتصاد و تکنولوژی و مدیریتمان فاصله افتاده است و البته راست می‌‌گویند ولی کاش می‌‌‌‌دانستند که این جدایی ناشی از اشتباه و خطا در تصمیم‌‌گیری سیاسی نیست بلکه جدایی تاریخی است که به آسانی رفع نمی‌‌شود.

  • ناصر فکوهی ۱۳۹۳-۰۵-۰۱ ۱۰:۵۴

    گفتاری در باب فرهنگ و توسعه؛

    روشن‎فکران مانع جدی در مسیر توسعه‌

    برای اکثر روشن‎فکران کنونی ما، چه روشن‎فکران غیرآکادمیک و چه روشن‎فکرانی که به آن‎ها باید گفت کنشگران فکری آکادمیک، تجربه‌ی 100 سال توسعه در ایران خیلی سودمند نبوده است. هنوز یک روشن‎فکر متوسط خیلی تفاوتی نکرده با آن چیزی که در ابتدای قرن بوده است. هنوز مدل‎های او مدل‎های تقلیدی و مکانیکی است که همه‎ی آن‎ها به شکل‎گیری یک نظریه‎ی محلی توسعه، ضربه می‎زند.

  • روشنفکری ۱۳۹۳-۰۴-۲۲ ۱۱:۱۴

    حکایت روشن‌فکر و ایدئولوژی؛

    آیا روشن‌فکر ایدئولوگ است؟

    البته نباید روشن‌فکر را تنها منتقد خط‌مشی حکومت دانست، بلکه روشن‌فکر صاحب تخصصی است که خود را به‌طور مداوم هوشیار نگه می‌­دارد و اجازه نمی‌­دهد نیمی از حقایق و ایده‌­های قابل قبول راهنمایش باشد، حال می‌­خواهد ژان‌پل سارتر و یا ریمون آرون باشد که یکی به جبهه­‌ی چپ و دیگری به راست تعلق داشت.

  • علی شریعتی ۱۳۹۳-۰۴-۰۴ ۱۱:۱۹

    گزارشی از نشست بررسی و نقد اندیشۀ علی شریعتی؛

    شریعتی در پس اندیشۀ روشن‎فکری دین

    تغییرات جامعه‌ی ایرانی موجب شده که کسی میل به بازخوانی اندیشه‌های شریعتی نداشته باشد؛ چون اندیشه‌های او بیش‎تر جنبه‌ی تاریخی دارد و در پس اندیشه‌ی‌ روشن‎فکری دین قرار می‌گیرد و در مقابل آن، عده‎ای معتقدند با توجه به اقتضائات جهانی اتفاقاً اندیشه‎ی شریعتی منبع الهام‎بخش برای کل تفکر جهان می‎تواند باشد.

  • نجفی - فرهادپور ۱۳۹۳/۰۳/۱۱

    گفت‌وگو با مراد فرهادپور و صالح نجفی/ بخش دوم؛

    بحران روشنفکری دینی عمیق‌تر شده‌است

    سیر تاریخی روشنفکری دینی می‌گوید روشنفکری دینی از نوعی عرفان آمیخته به رادیکالیسم سیاسی شروع کرده است، اما به‌تدریج این جنبه‌ی رادیکال کم‌رنگ شده تا نهایتاً به معنویت رسیده است. حرکت از فانون به پوپر و از پوپر به رورتی یا ویتگنشتاین؛ به‌عبارتی‌دیگر، حرکت از رادیکالیسم به رفرمیسم و نهایتاً رسیدن به لیبرالیسم است.

  • نجفی - فرهادپور ۱۳۹۳/۰۳/۰۸

    گفت‌وگو با مراد فرهادپور و صالح نجفی/ بخش اول؛

    بیماریِ روشنفکری دینی

    روشن‎فکری دینی نهایتاً به سنتی تبدیل شد که فقط متون خود را می‌خواند. رابطه‌ی میانجی‌گرایانه به‌طور کامل حذف شده و هیچ مواجهه‌ای اتفاق نمی‌افتد. حال آنکه بنا بود روشن‎فکری، میدان مواجهه‌ای باشد که به نظر ناممکن می‌رسید.

  • روشنفکری ۱۳۹۳-۰۲-۳۱ ۰۶:۱۷

    دربارۀ یکسان انگاری دو مفهوم متفاوت؛

    از منورالفکری تا روشنفکری

    برخلاف منورالفکری که وظیفه‌ی اصلی‌اش درک، تفسیر و به زیر سؤال کشیدن دانش‌های گذشته، برای تغییر زمان حال بود، روشنفکرگرایی وظیفه‌ای مشکل‌تر، یعنی دخالت «آگاهانه» در تولید دانش که در واقع تولید آینده نیز می‌باشد، دارد.

  • عبدالکریمی ۱۳۹۳-۰۲-۲۲ ۰۹:۵۸

    بیژن عبدالکریمی؛

    سهم فردید و نصر در بی‌تفاوتی تاریخی ما نسبت به تکنولوژی

    متفکرانی همچون فردید، یا سید حسین نصر یا حامیان ایدۀ علوم جدید دینی و پیروان آنها و همۀ كسانی كه بصيرت­‎های هايدگری در باب تكنولوژی را به نحو نامتفکران‎ در ايران بازگو كرده‎­اند در شكل‎­گیری ناهم­زمانی تاریخی ما و بی‎­تفاوتی‎­مان نسبت به قدرت تكنولوژی یا عدم شکل­‎گیری عزمیت تاریخی ایرانیان در نیل به این مهم­ترین منبع قدرت مدرن و در نتیجه برعهده نگرفتن نقش خویش در تقدیر تاریخ کنونی خود سهيم هستند.

  • ۱۳۹۳-۰۲-۱۷ ۱۵:۳۶

    عماد افروغ: استاد مطهری روشنفکر بود

    نماینده سابق مجلس، استاد مطهری را روشنفکر خواند و اظهار کرد: جا انداخته‌اند که روشنفکر تحت تأثیر روشنگری غرب است؛ اما روشنفکر کسی است که در خدمت نیازهای مردم است و با شبکه اغوائی و القایی قدرت در می‌افتد و آگاهی‌بخشی می‌کند.

  • ۱۳۹۲-۱۲-۰۶ ۰۸:۴۳

    خسروپناه: جریان شناسی فکری تاریخ معاصر ایران با بهره از آثار مرحوم منذر تدوین شود

    حجت الاسلام خسروپناه با بیان اینکه مرحوم علی ابوالحسنی با پرداختن به زندگی و اندیشه شیخ فضل الله نوری، در عین معرفی جریان روشنفکری سکولار و سنتی حوزه به معرفی جریان« نواندیشی دینی» پرداخته است، تأکید کرد: مرحوم منذر پژوهشگری به مثابه یک پژوهشگاه بود، تأکید کرد: با آثار مرحوم منذر می توان جریان شناسی فکری تاریخ معاصر ایران را تدوین کرد.

  • ۱۳۹۲-۱۱-۲۷ ۰۸:۲۲

    تقابل روشنفکران غرب‌زده و روحانیت در طول تاریخ معاصر

    معاون پژوهشی موسسه مطالعات تاریخ ایران تقابل روشنفکران غرب‌زده و روحانیت در طول تاریخ معاصر را تشریح کرد.

  • تکنولوژی ۱۳۹۲-۱۱-۰۳ ۱۰:۱۵

    هنری فارل؛

    روشنفکران تکنولوژی

    آن‌ها شاید جدی‌تر به این فکر کنند که چگونه تکنولوژی در حال تغییر سیاست است. مناظرات جاری هنوز تحت سلطه‌ی مباحثات بیهوده بین هواخواهانی است که باور دارند اینترنت مدل بهتري برای دموکراسی ریشه‌ای است و شک‌گرایانی که ادعا می‌کنند اینترنت بهترین دوست دیکتاتور است.

  • روشنفکری ۱۳۹۲-۱۰-۲۶ ۱۱:۰۵

    بازخوانی یک متن/ محمود حکیمی؛

    خودروشن‎فکربینی؛ بیماری عصر ما

    معلومات روشن‎فکر قلابی ما سطحی و بی‌فایده است؛ مثلاً او خوب می‌داند که فلان نویسنده پرت‌وپلاگوی وطنی ساعت چند به رختخواب می‌رفته و لوله‌هنگ را با دست چپ می‌گرفته یا با دست راست و یا فلان نویسنده پرمدعای خارجی وقتی نوه‌اش را به گردش می‌برد او را سوار کالسکه می‌کند یا نه؟ ولی همین آدم روشن‎فکر نمی‌داند که فلسفه‌ی صدرالمتألهین بر چه پایه‌ای قرار داشته و یا جهان‌بینی ابن‌سینا چگونه بوده است.

  • روشنفکری دینی ۱۳۹۲-۱۰-۲۳ ۰۹:۱۰

    بررسی خاستگاه نظریه‎های نواندیشان دینی؛

    دلایل معرفتی یا علل غیرمعرفتی؟

    بر اساس مدل تأخر فرهنگی، هنگامی که دو تمدن در تماس با یکدیگر قرار می‌گیرند اولین عناصری که از آن‌ها به یکدیگر منتقل می‌شود عناصر فرهنگ مادی است و پس از آن عناصری از فرهنگ معنوی انتقال می‌یابد. آشنایی روشن‎فکران و نواندیشان با غرب و مدرنیته بر اساس همین الگوی تأخر فرهنگی است.

  • ۱۳۹۲-۱۰-۱۷ ۱۳:۱۹

    مصطفی فارویی: در جهان ما، ضدیت با آمریکا روشنفکرانه است

    فارویی در نشست سوژهای سینمایی جنایت‌های آمریکا گفت: آن قدر ایالات متحده سوژه برای کار دارد که هرچه ضربه می‌خوریم از مافیای بی‌عرضگی خودمان است، فکر می‌کنم واقعا یک نوع بی‌عرضگی در نسل ماست که سوژه‌ها را پیگیری نمی‌کنیم.