کل اخبار:204
-
۱۳۹۸-۰۲-۳۰ ۱۳:۰۱
پاسخهای علی پایا و حسین پایا به پرسشهایی در باب نقش روشنفکران در عرصه عمومی؛
هیچ جامعهای بینیاز از روشنفکران نیست
در تفسیر گرامشی، «روشنفکر سنتی» مدافع نظم پیشین است. «روشنفکر ارگانیک» نیز در تعبیر ایدئولوژیک و طبقاتی او، نقش خاصی را در خدمت یک ایدئولوژی خاص ایفا میکند. اما اگر بخواهیم مدل گرامشی را که نظیر هر مدل دیگر مواجه با محدودیتهای زمان و مکان خود بوده است، با شرایط کنونی منطبق سازیم، باید بگوئیم روشنفکر سنتی از دیدگاه او مدافع نظم مستقر است و با تحول و تغییر (بخصوص تحولات اساسی) موافق نیست.
-
۱۳۹۸-۰۲-۱۰ ۱۲:۳۰
محمدحسین دانایی: غربزدگی و روشنفکری دو روی یک سکه هستند/ نقد آل احمد به روشنفکران
محمدحسین دانایی گفت: گروهی که با جلال مخالفت کردند، روشنفکران وابسته ای بودند که جلال آنها را افشا کرد. او فرنگی مآبی و قرتی بازی و تظاهر به بی دینی را از ویژگی های جریان روشنفکری می دانست.
-
۱۳۹۸-۰۱-۲۴ ۱۳:۲۰
نشست «تقیزادههای جدید و وضع منورالفکری در ایران» برگزار میشود
نشست «تقیزادههای جدید و وضع منورالفکری در ایران» با حضور شخصیتهایی همچون آیت الله رشاد و حمید پارسانیا در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار میشود.
-
۱۳۹۷-۱۱-۰۷ ۱۴:۴۰
مصاحبه با منصوره اتحادیه درباره تاثیر اوضاع سیاسی جامعه عصر مشروطه بر روی کار آمدن رضاشاه:کدام دموکراسی؟کدام مردم؟
باید دید که نخبگان سیاسی خود چقدر به قانون و دموکراسی اعتقاد داشتند. به نظر من آنها چندان اعتقادی هم به دموکراسی نداشتند، چراکه در ایران سابقة دموکراسی پیش از این وجود نداشت و تجربة کوتاه مشروطه همچنان بی نظمی با خود آورده بود که جای سؤال ایجاد می کرد. هنگامی که محمدعلیشاه مجلس شورای ملی را به توپ بست، افرادی چون مشیر الدوله، عین الدوله، مستوفی الممالک، مخبر السلطنه و عدهای دیگر هیچ کدام از کار کنار نکشیدند، آن ها همچنان به کار ادامه دادند و هر روز صبح به دربار می رفتند.
-
۱۳۹۷-۱۱-۰۲ ۱۱:۴۰
نفوذ سلبریتیها در دنیای روشنفکرها؟
آیا روشنفکری نحیف ایرانی در حال نزدیک شدن به آن چیزی است که سالهاست پیشبینیاش میکنند:رسیدن به سلبریتیها. آیا سلبریتیها آنقدر قدرت پیدا کردهاند که تریبون روشنفکران را هم تسخیر کردهاند؟
-
۱۳۹۷-۱۰-۱۶ ۱۴:۲۰
گفتوگو با رضا داوری اردکانی؛
پرسشهای مغفول روشنفکری دینی
اگر کسانی اعتقادات دینی دارند و دوست دارند که این اعتقادات با همهی حقایق و خوبیهای جهانِ جدید سازگار باشد، من با آنها نزاعی ندارم. مانعی ندارد که به توجیه این سازگاری مثلاً نام روشنفکری دینی بدهند، اما این یک دلخوشی شخصی است.
-
۱۳۹۷/۱۰/۱۰
گفتوگو با موسی اکرمی در مورد احمد فردید(۲)؛
کاش پدیدۀ فردید در کشور ما اتفاق نمیافتاد
بنابراین من هنگامی که به گذشته مینگرم، همچنان که بعضاً به روزگار خودمان نگاه میکنم، به شدت غصه دار میشوم، برای دانشگاه، برای کشور، برای فلسفه، برای خودمان. فردید و امثال او روشنفکر نبودند که نبودند. فیلسوف نیز نبودند. آنان روشنفکرستیز یا پادروشنفکر و فلسفهستیز یا پادفیلسوف بودند که در روایتی کج و معوج از تاریخ فعالیت نظری و عملی انسان چیزی جز نفرت از این تاریخ، و سردرگمی در برابر حال و آینده نپراکندند.
-
۱۳۹۷-۱۰-۰۱ ۱۲:۰۰
آزاد ارمکی: پروژه نراقی در ایران ناتمام ماند/ تاکید محمدی بر تمایز روشنفکری و جامعهشناسی
آزاد ارمکی گفت: ما نراقی و صدیقی را پس زدیم و به سراغ گذشته رفتیم و پروژه نراقی در ایران ناتمام ماند و نتوانست جامعهشناسی ایرانی بسازد. امروز هم میبینیم که در همه عرصههای جامعهشناسی همه متفکران اعم از وبر، مارکس، زیمل و ... باید خوانده شوند و من نمیفهمم این چه دیوانگی است که در همه حوزهها باید همه متفکران حاضر باشند!
-
۱۳۹۷/۰۹/۲۷
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۱۱)؛
رنسانس وقتی رنسانس میشود که اجتماعی شود
رنسانس و روشنگری و پروژۀ پیشرفت و همۀ عناصر کانونی مدرنیته فرقشان با آنچه ما رنسانس ایرانی یا اسلامی مینامیم، در افکار مکتوبشده در کتابها نیست. فرقشان در عمومی شدن آنها و اجتماعی شدن و تبدیل شدن آنها به فرهنگ است. ...رنسانس وقتی رنسانس میشود که اجتماعی شود یا از آغاز هستی اجتماعی ایجادش کرده باشد. اگر درهمکنشی فرهنگپرور میان آثار نخبگان و اذهان و زندگی جمعی رخ ندهد، چرخشی عصری نیز که با غروب قدیم و طلوع جدید همراه باشد، رخ نخواهد داد. رنسانس در آثار اقلیتی از نخبگان محصور نمیماند.
-
۱۳۹۷/۰۹/۲۶
زمین از دریچه آسمان در گفتوگو با مصطفی ملکیان؛
نقد درون در میان روشنفکران و مردم ما مغفول است
من میتوانم بگویم فرزانگان همه جزو معنویان هستند، اما هستند معنویانی که با تعریفی که من از فرزانه دارم، فرزانه نیستند. بنابراین میتوان گفت هر فرزانهای (sage) معنوی است، اما چنین نیست که هر انسان معنوی (spiritual) فرزانه هم باشد. فرزانگی یک رتبه عمیقتر یا والاتر است. کسانی که در اوج قرار میگیرند را فرزانگان تاریخ میخوانیم. اما میتوان گفت نوعی همپوشانی مصداقی این دو مفهوم دارند. اگر چه مفهوم معنوی، اعم از مفهوم فرزانه است و دایره وسیعتری را در بر میگیرد.
-
۱۳۹۷-۰۸-۳۰ ۰۹:۵۹
بهزاد جامهبزرگ/ چرا آکادمیسینها و روشنفکران ایرانی از اندیشیدن در باب جنگ در هراسند؟
اندیشیدن جنگ را
در ایران سدههای اخیر و پس از شکلگیری نخستین مواجههها با غرب تاکنون که همواره سایۀ جنگ بر سر این سرزمین وجود داشته، کمتر تأمل نظری متناسب با شرایط جدیدی که به آن وارد شدهایم از سوی هواداران سنت قدمایی و یا منورالفکران و روشنفکران دربارۀ جنگ انجام شده است. پس از تأسیس دانشگاه در ایران نیز تا به امروز، دانشگاه بیش از اینکه علاقهمند باشد به مسائل تاریخی و مبتلابه جامعۀ ایرانی بیندیشد، بیشتر ترجیح داده است که در خلوت خود و بدون اینکه نسبتی با جامعۀ خود برقرار کند، از مُدهای فکری زمانه تبعیت کند.
-
۱۳۹۷-۰۸-۲۳ ۱۴:۰۰
رستاخیز فرهنگی دستیافتنی است/ روشنفکران کوتاهی کردهاند
سیدحسن امین گفت: این نیروی انسانی که ما داریم این قابلیت را دارد که یک رستاخیز فرهنگی و یک نوزایی تمدنی در تولید علم و ادب و هنر داشته باشیم.
-
۱۳۹۷/۰۸/۱۵
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۸)؛
در زنجیر مناسبات شاهی-بندگی
ما نه در خواص نه در عوام یا تودۀ مردم، هیچ اثری، هیچ اثری از اینکه جز مناسبات شاهی-بندگی ساختار دیگری نیز ممکن است نمیبینیم. در این صورت حتی ستمدیدگان و مدافعان ستمدیدگان راهی جز این نمیشناسند که با احکامی که روی کاغذ است، حاکمی را که متکی به زور عریان است وادارند تا از خشیتاش بکاهد و بر رحمتاش بیفزاید و اگر جان به لبشان رسید شاهی را ببرند و شاهی دیگر به جایش نشانند. نمونۀ اسطورهای آن داستان کاوه است و نمونۀ تاریخی آن فراوان.
-
۱۳۹۷/۰۸/۰۵
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۷)؛
صغیر ماندگی یا روشنگری عقیم شده
مسئلۀ نسل ما بی تاریخی یا کمداشت حافظۀ تاریخی نیست. ما با ناخودآگاهی تاریخی زندگی می کنیم و آنچه کم داریم خودآگاهی تاریخی است ، از همین روست که همچنان حامل برخی از فراداده های خوگرفتۀ فرهنگ گذشته ایم ؛ آزادی اندیشه نیاز ناگزیرمان نشده و خودگردانی و خودسالاری در فکر و امورهمگانی مان را دشوارتر از سپردن امورمان به یک شاه چارساله می یابیم.از اندیشمندان چپ دربارۀ اتمیزه شدن انسان ها و فقدان خود آیینی در سرمایه داری پسین بسیار آموخته ایم اما تفاوتی عظیم است میان دگرسالاری پسمانده از فرهنگ قرون وسطی و خودآیینی خنثا شده در غرب پیشرفته.
-
۱۳۹۷-۰۷-۱۸ ۱۲:۰۴
رضا داوری اردکانی؛
مدعیان و منتقدان علم دینی با هم قرابت دارند
روشنفکران و روشنفکرمآبان که گاهی در مبارزه قدرت وارد می شوند اگر شکست بخورند نمی پذیرند که شرایط برای تحقق شعارهایشان مساعد نبوده یا فهم سیاسی و استعداد رهبری نداشته و تاکتیک مبارزه را نمی دانسته اند. بعضی از آنها به جای اینکه شکست خود را ناشی از جهل و ناتوانی خود و برتری رقیب سیاسی بدانند چون جانشان هنوز با خرافات پیوسته است آن را به دخالت یک اندیشه شیطانی مخالف نسبت می دهند. البته این مشکل بیشتر مشکل روشنفکر دهه های اخیر در جهان توسعه نیافته است که هنوز خود را پاسدار آزادی و حقیقت می داند و اگر در مبارزه برای آزادی شکست بخورد، سپر حقیقت به دست می گیرد و حتی ممکن است از مخالفان خود به عنوان مخالف حقیقت انتقام بگیرد.
-
۱۳۹۷/۰۷/۱۸
نگاهی به کارنامۀ روشنفکری در ایران معاصر در گفتوگو با محمدتقی قزلسفلی؛
از ستیز تا تعامل
شوربختانه وقتی به کارنامۀ روشنفکران منتقد حکومت که مدام بر بیرق تعهد و مسئولیت تکیه میکردند، رجوع میکنیم، کمتر نشانی از تلاش برای تدوین و طرح بنیادین در باب دموکراسی و به همین نسبت، اندیشههای فلسفی زیربنایی، میبینیم. آن همه نشانههای برانداختن، تاختن و سوختن، کمتر به سیراب کردن اندیشههای کهنسال درخت ما منجر شده است.
-
۱۳۹۷-۰۷-۱۵ ۱۱:۰۰
پیروز ایزدی: رمون آرون در «افیون روشنفکران» با هواداران کمونیسم جدل میکند
پیروز ایزدی گفت: بعد از این فروپاشی شوروی بود که کتابهایی مانند «افیون روشنفکران» که تا پیش از این در کشورهایی مانند آمریکا و انگلستان مورد اقبال واقع میشدند، در فرانسه هم مورد توجه قرار گرفتند و بسیاری به این نتیجه رسیدند که در جدال فکریای که در فرانسه زمان جنگ سرد وجود داشته است، آرون و همفکران او در نهایت برنده شدهاند. همین باعث شد آثار آرون که پیشتر از سوی روشنفکران فرانسوی با القابی مثل نوکر بورژواها و سرمایهداران مورد نوازش قرار میگرفت بازخوانی شوند.
-
۱۳۹۷-۰۷-۰۷ ۱۰:۴۸
نگین نبوی/ چگونه روشنفکران هویت خود را در تضاد با دولت تعریف کردند؟ (۲)
ظهور «روشنفکر متعهد»
روشنفکر بودن، بنا به تعریف، ضرورتاً برابر بود با کسی که اینجا و اکنون متعهد به جامعه است و نمیتواند «از زندگی روی برگرداند و در کلمات پناه بگیرد»، دانشور کلاسیکی که خودش را با پژوهش در گذشته قانع میکند، حتی ناشایستهتر شد. بنابراین تبدیل شد به یک مورخ یا دانشور که گاه ابزاری برای فرار از مسئولیت در نظر گرفته میشد.
-
۱۳۹۷/۰۷/۰۴
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۴)؛
استبداد ذهنی ایرانیان
استبداد ذهنی البته خاص ما نیست. این فکر در حیطۀ همۀ مناسبات قدرتی که فقط از بالا اجرا میشود در همۀ سطوح گسترش مییابد. اگر دقت کنید تمامی طرحهای سیاسی حکمای ما و اصلاً خود ترجمۀ پولیتیکا به سیاست همواره در چرخهای افلاتونی و نوافلاتونی دور زدهاند. در ساختار مناسبات قدرت که هم مردم و هم حکومت و هم طبقات میانجی را در بر میگیرد، حقی برای مشارکت مردم در امور عامه در کار نبوده است. در تاریخهای قدیم ما مردم اصلاً غایباند.
-
۱۳۹۷-۰۷-۰۳ ۱۴:۱۷
نگین نبوی/ چگونه روشنفکران هویت خود را در تضاد با دولت تعریف کردند؟ (۱)
مفهوم متغیر روشنفکر در ایران دهۀ ۱۹۶۰ (۱۳۴۰ش)
روشنفکری یا روشنفکرگرایی جدید، سنت خود را در چارچوب ایدئولوژیک خصومت با وضعِ موجود مستقر کرده بود. روشنفکر بودن به معنای پذیرش موقعیت رویارویی است. مفهوم روشنفکر، در این معنا، آشکارا جنبۀ سیاسیتری یافت؛ روشنفکر دیگر به اصلاح محدود راضی نبود، بلکه مشتاق تغییر سیستم بود.
-
۱۳۹۷-۰۶-۱۹ ۱۱:۰۷
رضا داوری اردکانی/ ملاحظهای دربارۀ آلاحمد و غربزدگی؛
جلال؛ مثال روشنفکری ایران
آخرین بار که دیدمش قبل از سفر بیبازگشتش به شمال بود، با لحنی خداحافظی کرد که کمتر با آن لحن سخن میگفت، گویی مرگ را دیده بود. مرگ با ماست ولی ما سعی میکنیم از آن غافل شویم زیرا یاد مرگ کار دنیا را مختل میکند، ولی وقتی زمانش نزدیک میشود فراموش کردنش آسان نیست و چهبسا که آثار نزدیک شدنش در حرکات و سکنات آدمی نیز ظاهر شود. در هنگام خداحافظی به فردید گفت لااقل این (به من یعنی داوری اشاره کرد) و من میتوانستیم حرفهایت را بنویسیم اما خود نخواستی.
-
۱۳۹۷-۰۶-۱۲ ۱۷:۰۰
پشت اندیشههای انتقادی چه خبر بود؟/ ریمون آرون و افیون روشنفکران در گفتوگو با احمد نقیبزاده
آرون بیش از همه تحتتاثیر ماکس وبر قرار داشت. او کسی بود که فرانسویها را با ماکسوبر آشنا کرد و توانست این کشور را که در فضای بسته دورکیم قرار داشت، برهاند.
-
۱۳۹۷-۰۶-۱۲ ۱۶:۰۰
وکیل مدافع لیبرالیسم
با تامل بر کتاب افیون روشنفکران ریمون آرون این موضوع بر محصل حاصل میشود که در کتاب یاد شده، ریمون آرون مشغول به آموزش مدنیت و شهامت فکری فرد در برابر جماعتگرایی و تودهگرایی است.
-
۱۳۹۷-۰۶-۱۰ ۱۶:۰۰
برای رسیدن به وضعیت مطلوب در ایران چه باید کرد؟/ روشنفکران ایرانی پاسخ میدهند
گفتوگوهای مطبوعاتی علی صادقی با تنی چند از روشنفکرانی ایرانی تحت عنوان «گفتوگو با روشنفکران» کتاب شد.
-
۱۳۹۷-۰۵-۱۷ ۱۱:۰۰
روشنفکری باید متحول شود/ روشنفکران ما صدای مردم نبودند
هوشنگ ماهرویان گفت: روشنفکری ما مباحث اساسی ما را نفهمیده است. روشنفکری باید متحول شود، تحولش هم در اثر این تحولاتی است که در جامعه رخ میدهد.
-
۱۳۹۷/۰۴/۳۱
پاسخهای محمد آلمهدی به پرسشهای «فرهنگ امروز» دربارۀ جایگاه طه حسین در جریان روشنفکری جهان عرب؛
راهبر روشنفکریِ جهان عرب
عنصر اساسی اندیشۀ طه حسین، مدرنیته است. اما بنا به شرایط آن روزگار و تحتتأثیر روشنگری فرانسوی، تنها مدرنیتۀ اروپایی را میپذیرفت و چون تنها مدرنیتۀ اروپایی، مدرنیته است و پیشرفت مصر تنها در پیوستن به آن است و تنها کسانی که خردی از جنس خرد اروپایی داشته باشند، میتوانند به این مدرنیته برسند، پس بر هویت اروپایی مصر اصرار داشت و وابستگی آن را به شرق رد میکرد.
-
۱۳۹۷-۰۴-۲۷ ۱۶:۲۰
گیجی تمام؛ نه بلیطهای مجانی دولتی، نه نشستهای پرادعای روشنفکری
گسست و شکاف موجود میان زندگی روزمره و فرهنگ و هنر برج عاجنشین کنونی، نشان میدهد که کنشگران فرهنگی ما تا چه حد نسبت به مسائل اصلی مردم جامعهشان گیج و گنگ هستند.
-
۱۳۹۷-۰۴-۲۷ ۰۹:۲۸
کمبریج کتابی درباره تاریخ روشنفکری ایرانی منتشر میکند
انتشارات کمبریج کتابی تحلیلی با عنوان «هم شرقی، هم غربی» را درباره تاریخ روشنفکری ایران در سال جاری میلادی منتشر میکند که به ریشههای روشنفکری در ایران و ماهیت آن میپردازد.
-
۱۳۹۷-۰۴-۲۷ ۰۸:۵۹
مقصود فراستخواه: تعبیر خوابهای روشنفکران از سوی جامعه شکل میگیرد
مقصود فراستخواه در نشست «بررسی و نقد آثار و افکار و کوششهای علمی و اجتماعی دکتر احسان نراقی» با بیان اینکه جامعه ایران در دهههای آغازین قرن اخیر دچار حس جهانزدگی و لامکانی شده بود، گفت: طبیعی است که در این جامعه پیشامدرن، گفتارهای نراقی از سوی روسای طبقات سنتی تصاحب شود.
-
۱۳۹۷-۰۴-۰۲ ۱۶:۳۲
گفتوگوی روشنفکران ایرانی و لیبرالیسم سیاسی
کتاب «نظریه پسا اسلامگرایی: گفتوگوی روشنفکران ایرانی و لیبرالیسم سیاسی» نوشته میثم بادامچی به همت عباد روحی و آزاد حاجی آقایی ترجمه میشود.