نقدی بر ترجمه داریوش آشوری از کتاب شهریار ماکیاولی؛

شهریارِ آشوری

به نظر می‌رسد که در متن «شهریار ماکیاوللی» دقیقۀ معرفتی بسیار حائز اهمیتی وجود داشته است که در ترجمۀ آشوری «فوت» شده است، چنان‌که با دقت در آن می‌توان گفت که برگردان فارسی نه کتابی از ماکیاوللی بلکه برساخته‌ای از مترجم ایرانی است؛ از همین رو حتی می‌توان نسخۀ پارسی‌شدۀ اثر شهیر ماکیاوللی را -با عنایت به آن دقیقۀ معرفتی ازدست‌رفته- «شهریار آشوری» نامید.

بررسی نسبت دانش و قدرت و اخلاق با تکیه به مواجهه جواد طباطبایی و مراد فرهادپور؛

نبرد بر سر کرسی‌های ماشین سوژه‌منقادسازی

کافی است در حیاط آکادمی‌های موازی در فاصلۀ میان کلاس‌ها گوش تیز کنیم تا دریابیم نه‌فقط در رابطۀ استادـ‌شاگرد بلکه در رابطۀ شاگردـ‌شاگرد هم نسبتی از نابرابری هست میان آن‌ که بیش‌تر می‌داند و آن ‌که کم‌تر می‌داند و این نسبت صرفاً گفتمانی نیست بلکه در سطح امور غیرگفتمانی اعم از ژست‌های بدن و دوری و نزدیکی به استاد و غیره نیز محسوس است.

نی‌سواران؛ کِرونیست‌ها علیه نظریۀ ایران

جناح کرونیست‌ها با نگاهی مُثله و شکسته به پروژۀ فکری دکتر طباطبایی می‌خواهند علی‌الاصول از در پُشتی وارد ماجرا شوند. آن‌ها که یا نخواسته‌اند یا نتوانسته‌اند کلیت آثار دکتر طباطبایی را فهم و هضم کنند، تلاش می‌کنند تا با هجوم بر ویراست سوم تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران از این کتاب پاشنۀ آشیلی بسازند برای کوبیدن پروژه‌ای که انسجام منطقی خود را از یک کتاب اخذ نکرده است.

پاسخ به جوابیه شهرام ارشدنژاد به نقد طباطبایی بر ترجمه‌های «دومین رساله درباب حکومت» جان لاک؛

ترجمه در غیاب تخصص و نزاع مدعیان ترجمه

اسفناک است برای یک خوانندۀ فارسی‌زبان که بداند مترجم یک اثر سیاسی، تفاوت دو واژۀ مهم سیاسی State و Government را نمی‎داند و اقرار می‎کند نه معنای این دو واژه و نه علت تفکیک و نه علیت! تفکیک این دو واژه برایش روشن نیست.بی‌دلیل نیست که برخی از این‌گونه کالاهای بنجل از سوی خوانندگان و به تبع، بازار فروش کتاب جدی گرفته نمی‌شوند و هنوز پس از سال‌ها در انبار ناشر خاک می‎خورند.

پاسخی به نقد جواد طباطبایی بر ترجمه‌های «دومین رساله درباب حکومت» جان لاک؛

نزاع بر سر ترجمۀ فلسفۀ سیاسی تاریخی

جواد طباطبایی نوشته است ترجمۀ من «از نظر نفهمیدن و بی‌معنانویسی آیتی است». خب من کنجکاو می‌شوم ببینم کجا را نفهمیده‌ام. ایراد نخست وی به انتخاب من برای واژۀ «دولت» است و نیز «دولت مدنی» را او نپسندیده و گفته چنین ترکیبی معنا ندارد؛ اما از پیشنهاد واژۀ فنی مناسب از سوی وی هیچ خبری نیست که بگوید معادل درست این واژگان چیست. سپس او به یک اصطلاح کلیدی لاک اشاره می‌کند و می‌گوید من آن را نفهمیده‌ام و غلط نوشته‌ام.

ایران به عنوان ایرانشهر در سخنرانی جواد طباطبایی؛

تاریخ جهان با ایران آغاز می‌شود

از زمانی که در اروپا مفهوم دولت در معنای جدید درست شد، شروع کردند به توضیح اینکه دولت در کجاها بوده و به طور تاریخی ظاهر شده است. یک مورد حرف هگل در حدود ١٨٢٠ در درس‌هایش است که می‌گوید تاریخ جهانی با ایران آغاز می‌شود. زیرا ایرانیان نخستین دولت (der Staat) را درست کرده‌اند. از نظر هگل چین و هند به این معنا دولت نبودند. هگل می‌گوید دولت یعنی دولت جدید که ما در اروپا می‌فهمیم، نطفه‌اش در ایران بسته شده است. هگل می‌گوید چین و هند نظام‌های استبدادی مبتنی بر اقتدار یک شخص بودند، یعنی وحدت شان کثرت را نمی‌پذیرفت.

داریوش شایگان، ژاله آموزگار و جواد طباطبایی در نکوداشت بزرگ نادرزاد؛

به درد ایران مبتلا بود

نادرزاد به درد ایران مبتلا بود. دغدغه دایمی فکری‌اش سرنوشت سرزمینش بود و تصور اینکه ایران دیگر برخوردار از آن منزلت والایی نیست که طی قرون و اعصار از آن بهره‌مند بوده، به سختی رنجش می‌داد و همواره در این فکر بود که شکوفایی ایران و عظمت فرهنگ کهنسالش را از نو احیا کرد. آنچه مرا به حیرت وا می‌داشت، برخی فضایل اخلاقی او بود. از هرگونه خودنمایی بیزار بود. گویی نفس اماره‌اش را در انقیاد تواضع ذاتی‌اش کاملا مهار کرده بود.

به بهانه انتشار نقد جدید جواد طباطبایی بر آرامش دوستدار در شماره هجدهم فرهنگ امروز؛

طباطبایی - دوستدار در چهار پرده

نقد طباطبایی از جنس مساله‌مندی است اینکه مساله درست فهم نمی‌شود چه از سوی دوستدار و چه از سوی منتقدان او. او اگرچه یک بار غیر مستقیم در پاسخ به اتهام دوستدار او را مورد نقد قرار داد اما اخیرا با نگارش مقاله‌ای مفصل در فرهنگ امروز با عنوان شرایط امتناع به نقد تز امتناع تفکر آرامش دوستدار پرداخته است.

گزارشی از همایش «وضعیت فکر سیاسی در ایران معاصر»سید جواد طباطبایی/(۷)؛

اندیشۀ سیاسی چیست و به چه دردی می‌خورد؟

 ایراد اساسی ما این است که یک زبان می‌دانیم (فرض بر دانستن)، اما هیچ‌یک از زبان‌هایی که این منابع اصلی را تولید کردند، یعنی فرانسه، آلمانی، ایتالیایی (در اندیشۀ سیاسی جدید)، یونانی (در اندیشۀ سیاسی قدیم) را نمی‌دانیم. تا زمانی که این‌ها را ندانیم هرگز نخواهیم توانست اندیشیدن درست را یاد بگیریم، چون اساس و پایه‌ها در آنجاست.

سخنرانی سیدجواد طباطبایی در نشست «دولت، نظریه و سیاست»؛

رفع یک ابهام حقوقی

در کشور ما نظام سیاسی به نوعی است که من به‌شخصه درست متوجه نمی‌شوم که دولت را به چه می‌توانیم بگوییم؛ دولت آیا رهبری است؟ رهبر نمایندۀ دولت ایران به‌حساب می‌آید؟ خب اصل بر این است که این‌طور است؛ اما می‌دانیم که رهبری در ایران به این معنا دولت نیست؛ یعنی حکومت هست که در آخرین لحظه بسیاری از تصمیمات را می‌گیرد. بنابراین اینکه تاکنون نتوانسته‌ایم این را روشن کنیم علتش این است که دولت در ایران در واقع محل دولت یا بهتر بگویم حاکمیت ملی هنوز از نظر من جایش روشن نیست که در کجاست.