در گفت‌وگو با هاشم آقاجری بررسی شد؛ شریعتی به چه کار امروز می‌آید

اینکه شما می‌بینید بنیادگراها در ایران نتوانستند مسلط بشوند و ما با پدیده‌هایی مثل داعش و الشباب و جبهة‌النصره و اینها روبه‌رو نیستیم،‌ این مرهون خدمتی است که دکتر شریعتی و روشنفکران دینی‌ای مثل او، مثل مهندس بازرگان و مثل دکتر سحابی و مانند محمد نخشب و مثل تمام این کاروان بزرگ روشنفکری دینی در حداقل صد سال اخیر ایران کردند.

نردبان دانشگاه چگونه در ایران به زمین افتاد؟

کتاب «دانشگاه، از نردبان تا سایبان» نوشته عباس کاظمی یکی از مجموعه تأملاتی است که طی یک دهه گذشته اینجاوآنجا به‌عنوان بخشی از مداخلات روشنفکرانه عرضه شده است و اینک در کتابی منسجم برای مخاطبان علاقه‌مند ارائه شده است.

فلسفه، توسعه و روشنفکری در گفت‌وگو با رضا داوری اردکانی

در وضع سیاسی موجود دیگر به روشنفکر نیازی نیست و مگر نمی‌بینیم که در اروپا و امریکا دیگر روشنفکران جایی ندارند نه فقط پایان ایدئولوژی بلکه پایان علم جامعه‌شناسی هم اعلام شده است مع‌هذا سخنان بعضی دانشمندان علوم اجتماعی و اهل فلسفه هنوز هم متضمن تذکر به حکومت‌هاست.

تفکر چیست، متفکر کیست؟ / بیژن عبدالکریمی

آثار، شخصیت و سلوک داوری شما را، برخلاف خیل انبوه اصحاب نظر در جامعه ما، همواره به امری فراتر از خویشتن دعوت می‌کند. این «امر فراتر از خویشتن» همان ساحتی است که چشم اکثر قریب به اتفاق تجددخواهان و به اصطلاح سنت‌گرایان ما بدان کور است و به دلیل بیگانگی با همین ساحت است، که وجودشان، برخلاف رضا داوری، تهی از لطف و وداد و دوستی نسبت به دیگری است.

فلسفه، تکرار سخن گذشتگان نیست/ روشنفکر به مفهوم واقعی نداریم

یثربی، نویسنده کتاب «ماجرای غم انگیز روشنفکری در ایران» با بیان اینکه برخی به اشتباه فکر می‌کنند روشنفکری یعنی ضدیت با حاکمیت، گفت: روشنفکر باید فکر ارائه بدهد، فکری که زندگی را تغییر دهد.

فلسفه ما نمی تواند مسائل اجتماعی ما را به ساحت مفهوم بیاورد

محمدعلی مرادی با بیان اینکه اندیشه، طرح پرسش مداوم است، گفت: فلسفه ما در حال حاضر توان این را ندارد که مشکلات و تجارب اجتماعی ما را به ساحت مفهوم بیاورد.

یحیی یثربی: نه روشنفکری داریم نه فلسفه

اصل مساله رابطه روشنفکری و فلسفه در جامعه ما یک سوال جدی نیست، زیرا ما نه روشنفکری به معنای دقیق کلمه داریم و نه فلسفه.

احسان شریعتی: زبان زرگری روشنفکران

فلسفه‎ورزی ما نوعی «مدگرایی» است و حاصلش روشنفکرانی که زبانی زرگری دارند و نمی‌توانند با مردم ارتباط فعالانه داشته باشند. به نظر او استبداد تاریخی ما مانع رونق اندیشه فلسفی بوده و اندیشمندان را به جای تامل در مسائل سیاسی و اجتماعی، به سمت عزلت‌گزینی و فردگرایی سوق داده است.

«روشنفکری» مفهومی برآمده از جوامع مدرن است

خسرو ناقد در کتاب «خردکشی: روشنفکران و انقلاب اکتبر» نوشته است: اگر عصر روشنگری را آغاز پی‌ریزی دوران مدرن در نظر بگیریم که در آن جهان‌نگری و نظام ارزشی و شیوه تفکر اروپائیان یکسره از نو شکل گرفت، شاید بتوان مفهوم «روشنفکری» را زائیده روح جنبش روشنگری دانست.

چگونه دیکتاتوری و روشنفکری هم‌آغوش می‌شوند؟

وقتی متفکر در دامی می‌افتد که از آن دامن برچیده بود

ناتوانی جریان روشنفکری در ایران از ارائه فلسفه سیاسی منسجم

جریان روشنفکری در ایران که تبلیغ فلسفه سیاسی مدرن را برعهده دارد، نه فقط ناموفق بوده است که با بحران مرجعیت سیاسی مواجه است. این بحران ریشه در مشکله عمیق تری با عنوان بحران فلسفه سیاسی دارد.

رضا مختاری: کشف حجاب؛ سیاست تجددخواهی غربی یا پُز روشنفکری

رضا مختاری اصفهانی، پژوهشگر تاریخ به مناسبت هفدهم دی‌ماه برابر با سالروز واقعه کشف حجاب گفت: «محمدعلی فروغی» هم از جمله مخالفان کشف حجاب به شیوه اجباری بود. گویا یکی از دلایل کنار گذاشتن او اختلاف سلیقه در این موضوع بود.

روشنفکری نتیجه ناخواسته دانشگاه/ نسبت تفکر ایرانی با دانشگاه در گفت‌وگو با تقی آزادارمکی

در ایران دانشگاه تابعی از نهاد سیاست یا دولت است. چون تابع است، متاثر از دستورالعمل‌ها و سیاست‌های نظام دانشگاه است؛ اما چگونه عمل می‌کند؟ به‌واسطه نیروهایی که در دانشگاه وجود دارد. به‌واسطه بوروکرات‌هایش، به تعبیری بوروکرات‌هایش عامل نظارت بر دانشگاه و دانشگاهی‌اند، تا دیگرانی یا نیروی بیرونی از دانشگاه.

شـبه‌آگاهی روشنــفکرانه

جریان روشنفکری چه نسبتی با پیوستار جامعه ایران دارد

غایت علم مدرن تسلط است/ تاریخچه شکل گیری رویکرد علم مدرن در غرب

شهریار زرشناس گفت: علم مدرن چون غایتش تسلط بود این شد که به طور ذاتی به اصالت تکنیک معتقد شدند. چون علم تکنیک محور می تواند سلطه را محقق کند

شماره نوزدهم نشریه فرهنگ امروز منتشر شد؛

شماره نوزدهم نشریه فرهنگ امروز منتشر شد

شماره نوزدهم فرهنگ امروز به مناسبت صدمین سالگرد این انقلاب پرونده اندیشه خود را به بررسی تاثیر این انقلاب بر روشنفکری ایران اختصاص داده است. طرح روی جلد و همچنین عنوان «پدرخوانده» گویای این مطلب است که فرهنگ امروز در این شماره میراث انقلاب اکتبر و چپ انقلابی را برای جامعه روشنفکری ایران و تاثیرات آن در حوزه اندیشه، ادبیات، تاریخ نگاری، فلسفه علم و ... با قوام یافتن اندیشه چپ در ایران رخ داده را مورد بررسی قرار داده است.

روشنفکری دینی ما کپی برداری است/ نواندیشی دینی یا احیاگری دینی؟

محمد محمدرضایی با بیان اینکه روشنفکران دینی ما کپی برداری صرف از متفکران مغرب زمین می کنند، گفت: هیچکدام از مبانی مطرح شده توسط روشنفکران دینی سکولار از اتقان لازم برخوردار نیست.

دیالکتیک روشنفکران غرب مدرن با علمای شرق شیعی

رساله‌های فقهی- سیاسی و اعلامیه‌های علمای شیعه درخصوص غرب به راحتی گویای این واقعیت است که شناخت فلسفی و اندیشه‌ای غرب متأخر از شناخت حسی آن بوده است.

روشنفکر در میدان

 تاملی بر نگاه ژان پل سارتر به سیاست در صد و دوازدهمین سالگرد تولد او

نابرابری: مسئله دیروز، امروز و فردای جامعه/ پاسخ‌های سعید مدنی به ٢ پرسش درباره نسبت شریعتی با وضع کنونی

مدنی در ادامه اقتراح از روشنفکران درباره شریعتی به دو پرسش پاسخ می‌دهد: ١) بحران امروز ما و ‏پرسمان اصلی این دوران را چه می‌دانید؟ ۲) با توجه به میراث شریعتی و پیشینه و پشتوانه هم‌اندیشی و هم‌سخنی در ‏سرمشق گفتمانی و صورت‌بندی معرفتی دوران او، اکنون چه راه‌حل، خروج و برون‌رفتی ارائه می‌دهید؟

شهریار زرشناس: روشنفکری در تضاد با دین متولد شد/ تطور روشنفکری در ایران

شهریار زرشناس گفت: روشنفکر، در بدو تولد در تضاد با دین متولد شده، پس مفهوم روشنفکر دینی، مفهومی پارادوکسیکال و نا صحیح است.

سیر تکون علوم انسانی مدرن در بستر تمدن جدید غرب/ مواجهه ما با غرب

 محمدرضا قائمی ‏نیک گفت: منازعه‌ای که بین روشنفکران و اسلام‏گرایان مطرح است این است که آیا ما خودمان را به عنوان یک کشور جهان سومی و توسعه‏ نیافته تلقی کنیم که باید مسیر توسعه را طی کنیم؟

ستاره جرگه روشنفکری/ بررسی و نقد آثار همایون کاتوزیان

 بررسی و نقد آثار همایون کاتوزیان در کنفرانس جامعه شناسی تاریخی ایران با سخنرانی ساعی، قانعی‌راد، خانیکی، مالجو، آقاجری،جلایی‌پور، کاشی، ملایی‌توانی، توفیق و کاتوزیان برگزار شد.