بررسی مفهوم عشق از دیدگاه علی شریعتی در گفت‌وگو با مصطفی ملکیان؛

این پروژۀ شریعتی نیست

در این مرحله شریعتی وسیله‌ها را در اختیار نگذاشته است. آرمانش این است كه دست نزنید تا آرمان عشق باقی بماند. پس در مرحله ایده حرف زده است. اما برای اینكه هم عشق از دست نرود و هم به معشوق دست پیدا كنیم باید بگویم كه این اصلا پروژه شریعتی نبوده است پس نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم كه برای چنین وضعیتی پیشنهادی داشته باشد.

گزارشی از جلسه نقد و بررسی «دانش‎نامه فلسفه اخلاق»؛

ترجمه و برون رفت از تک‎آگاهی فرهنگی

بزرگ‎ترین فایده‎ی کار ترجمه این است که جامعه را از تک‎آگاهی فرهنگی نجات می‎دهد، زیرا هیچ تمدنی از هیچ چیز به اندازه تک‎آگاهی فرهنگی لطمه نمی‎خورد. ترجمه، افق‎های تازه‎ای به روی کشور و جامعه‎ نسبت به فرهنگ‎های دیگر باز می‎کند؛ و فرآورده‎های ترجمه هر یک، آوایی جدید در حل یک مساله و یا پاسخی برای یک سوال خواهند بود.

گفتاری از مصطفی ملکیان دربارۀ مرگ/ بخش دوم؛

چرا از مرگ می‌هراسیم؟

آنچه که مرگ را این‌قدر برای ما ترس‎انگیز کرده به این جهت است که در دوران مدرن سخن گفتن درباره‌ی مرگ بایکوت و تحریم شده است. می‌‌گویند که بچه‌‌ها در مراسم مرگ نروند، خبر مرگ خویشان را به بچه‌‌ها ندهید، لباس سیاه به کودکان نپوشانید؛ یعنی از اول از دوران مهد کودک و کودکی، ما آدم‌ها را از مرگ دور نگه می‌‌داریم، هرچه بیشتر دور نگه می‌‌داریم ترس از مرگ افزایش پیدا می‌کند.

گفتاری از مصطفی ملکیان دربارۀ مرگ/ بخش اول؛

مرگ پایان بخش یا ارزش بخش؟

گاهی وقتی درباره‌ی مرگ سخن به میان می‌‌آید نه پس از مرگ مراد است و نه خود مرگ مراد است، بلکه چیزی مراد است که از آن‌‌ به حالات نزدیک به مرگ ترجمه می‌‌کنیم یا گاهی از آن‌‌ به نزع یا گاهی به سکرات مرگ تعبیر می‌کنیم؛ به این معنا که از زمانی که منِ مصطفی پی می‌‌برم که از این بستر دیگر زنده بیرون نخواهم آمد از آن لحظه این ماجرا شروع می‌‌شود.

گزارشی از سخنرانی مصطفی ملکیان در دانشگاه اصفهان؛

اخلاق متجددانه

من سال‌ها منطق درس می‌دهم و شما نمی‌توانید با مطرح کردن این سؤال ها مرا به تله بیاندازید. در پاسخ باید گفت مراد از الله چیست؟ منظور شما این است که آنهایی که مسلمانند معنوی‌تر هستند؟ من در جواب می‌گویم خیر. بعضی غیر مسلمانان از مسلمانان معنوی‌ترند و عکس این قضیه هم وجود دارد.

گزارشی از نشست «روش‎شناسی علوم انسانی»/ (بخش سوم)

کمیابی تفکر نقادانه در علوم انسانی

در جوامع غربی به جای سرفصل‌های درسی که ما داریم، آن‌ها به دانشجویان خود تفکر نقادانه آموزش می‌دهند تا هنگامی که فرد با آرا و نظرات علم خود مواجه می‌شود، بتواند تعیین و تکلیف خود را انجام دهد. تفکر نقادانه یعنی تفکری که با آن تفکر فراورده‌های علم و دانش را نقد می‌کنیم، نقاط قوت و ضعف آن را روشن می‌کنیم، موضع خود را در مقابل هریک از این آرا و نظرات روشن می‌کنیم.

گزارشی از نشست «روش‎شناسی علوم انسانی»/ (بخش دوم)

با چشمان بسته وارد علوم‌انسانی می‌شویم

ما در علوم انسانی چه در مقطع لیسانس و ارشد و دکتری، هنگامی که وارد می‌شویم، با چشم بسته در وسط یک هالی چشم ما را باز می‌کنند و شروع می‌کنند به گفتن آنکه در ترم اول ۱۲ واحد باید بگذرانید. ما نمی‌دانیم این واحدها در کجا با هم ربط و نسبتی دارند.خواه علوم انسانی تجربی مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد، سیاست و چه علوم انسانی غیرتجربی مانند اخلاق، حقوق و فلسفه‌ی ذهن، معرفت‌شناسی و فلسفه‌ی زبان و همه‌ی دانش‌هایی که به آن‌ها می‌گوییم دانش‌های علوم انسانی.

گزارشی از نشست «روش‎شناسی علوم انسانی»/(بخش اول)

علم بدون پشتیبانی قدرت ساخته نمی‌شود

فرانکفورتی‎ها که هابرماس نماینده‌ی آنان است می‎گویند: علمی که در جهان ساخته شده است بدون پشتیبانی قدرت ساخته نمی‎شد؛ یعنی در واقع این علم محافظه‌کار، قدرت‌طلب و در کنارشان از آنان استفاده می‎کند و هیچ زمانی از خود نمی‎گذرد.

بهزاد جامه بزرگ؛

چه کسی متهم می‌کند؟

با گذشت قریب به یک ماه از انتشار مصاحبۀ مصطفی ملکیان با فرهنگ امروز تحت عنوان «با پارادوکس خود چه می‌کنید؟» واکنش‌ها همچنان به این مصاحبه ادامه دارد. پس از واکنش محمد مجتهد شبستری، عبدالکریم سروش، محمود صدری، عبدالعلی بازرگان و حسن یوسفی اشکوری، به فن این مصاحبه و پاسخ به مدعیات مصطفی ملکیان، اینک گسترۀ واکنش‌ها به مصاحبه‌کننده رسیده است.

بهزاد جامه‌بزرگ/ به بهانۀ مصاحبه با مصطفی ملکیان؛

در فضیلت شجاعت

مصطفی ملکیان با پشتوانه‌ای از دقت نظر و اندیشه، به ایشان درس متانت و اخلاق و از همه مهمتر شجاعت و شهامت می‎دهد. شجاعت در بیان حفره‌های عمیقِ گفتمانی که او خود سال‌ها در آن تنفس می‌کرد. ملکیان به همراهان سابق خود می‌آموزد که بر طبل تو خالی روشنفکری دینی کوفتن که اینک بیش از پیش اسیر تناقضات گردیده است، دردی از چالش‌های نظری ایران معاصر درمان نمی‌کند.

«روشنفکری دینی» در گفت‌و گوی مشروح بهزاد جامه بزرگ با مصطفی ملکیان؛

با پارادوکس خود چه می‌کنید؟

چگونه یک متدین می‌تواند بگوید من به این قرآن و دین ملتزم هستم ولی از فقهش صرف‌نظر کرده‌ام؟چطور می‌توانیم بگوییم که از فقه بگذریم؟ اسلام قرآن است به‌اضافه‌ی روایت نبوی، آن زمان ما در روایت‌های نبوی هم فقه داریم، بعد چطور می‌شود از بخش‌های چشمگیری از دین بگذرد و بگوید من هنوز متدینم!

ملکیان: اختلاف‌ها را با قواعد اخلاقی رفع کنیم

مصطفی ملکیان گفت: بزرگ­‎ترین مشکل جامعه­‎ی ما و علت­ العلل مشکلات جامعه‎ی ما مشکلات فرهنگی است. ام­ الفساد مشکلات ما، مشکلات فرهنگی است.