نمایش همه
  • کرونا ۱۳۹۹-۰۱-۰۸ ۱۳:۳۴

    تاملی درباره عصر پساکرونا؛

    زنده باد سیاست در عصر پساکرونا!

    به نظر می‌رسد ویروس کرونا مجدداً تقدم و اولویت امر سیاسی را اعاده کرده است. ... جهانی‌سازی، به ویژه در چهره نولیبرالیسم، به نفع سود بیشتر روزبه‌روز از اهمیت امر سیاسی در سپهر عمومی کاست. چنان به نظر می‌رسید که زورق حیات به ساحل امن پساتاریخ رسیده است و دیگر نیاز چندانی به هیاهوی سیاست نیست. اما کرونا بار دیگر نشان داد هیچ ساحل امنی وجود ندارد. رؤیای عصر بی‌سیاست به پایان رسیده است و سیاست دیگر نمی‌تواند مسئولیتش را به دیگری واگذارد.

  • اگزیستانس ۱۳۹۸-۱۲-۲۸ ۱۰:۱۰

    اگزیستانس و کنش خلاق

    کنش خلاق، کنشی است در جهت متجلی ساختن صورت‌های مختلف معنا در قالب شکل و ماده و رفتار که منجر به دگرگونی در «اکنون» و «وضعیت کنونی» دازاین می‌شود و قیام ظهوری برای برون‌جستن از این وضعیت، دگرگون کردن سطح معمول زندگی و ممکن‌کردن «امکان‌های دیگر» را ممکن می‌سازد.

  • کرونا ۱۳۹۸-۱۲-۲۵ ۱۰:۳۴

    نقدر بر عملکرد دولت در مقابله با ویروس کرونا؛

    دولت کجا است؟!

    یک دولت مقتدر توسعه گرا اگر حمایت طبقات و سایر بخش های عمومی را داشته باشد می تواند در عرض ده سال کشور را به وضع مطلوب برساند، اما راه برون رفت از همه مشکلات سیاست داخلی و خارجی ابتدا فهم تازه ای از دولتداری و حکمرانی است. در فهم کنونی از دولتمداری،نه توسعه ممکن است نه خود دولت به اندازه کافی اقتدار دارد. ایران برای توسعه و پیشرفت به دولتی مقتدر و نظمی تازه نیاز دارد.

  • 28 ۱۳۹۸-۱۲-۲۰ ۱۶:۰۶

    شمارۀ بیست‌وهشتم نشریۀ فرهنگ امروز منتشر شد؛

    دشمن و نیاز به بازتعریف آن

    فرهنگ امروز در پرونده اندیشه شماره بیست‌وهشتم خود با عنوان دشمن سیاست تاملی داشته بر مفهوم دشمن در اندیشه سیاسی و این پرسش را مطرح کرده است که ایا ذات امر سیاسی با دوگانه دوست/دشمن پیوند خورده است؟

  • دبیرمقدم ۱۳۹۸/۱۲/۱۸

    گفت‌وگو با  محمد دبیرمقدم در خصوص مخالفت او با تغییر در خط فارسی؛

    فرهنگستان چشمش را بر حقایق نمی‌بندد

    در کشورهای آسیایی که بالاترین میزان سطح سواد را دارند، مانند ژاپن، کره‌ی جنوبی و تایلند خط‌هایشان براساس معیارهای جهانی و غربی کارآمدی یا سادگی بالا ندارد. در این کشورها، کارآمدی و سادگی خط که خواندن را تسهیل می‌کند، امتیاز چندان بالایی نمی‌گیرد. می‌خواهم نتیجه بگیرم که تناسبی بین سطح سواد و خط تغییریافته گزارش نشده است.

  • رضا داوری اردکانی ۱۳۹۸-۱۲-۱۷ ۱۱:۴۳

    رضا داوری اردکانی؛

    درباره ترس از ویروس کرونا و آثار پیدا و پنهان آن

    فیلسوفان اگزیستانس آدمی را موحودی ترس آگاه می دانند. ترس آگاهی با ترس تفاوت دارد. ترس از بیرون و از شیی معین است ولی ترس آگاهی احساس ترس توام با درد است و دردمند نمی داند ترس و دردش از کجاست. این ترس، ترس از نیستی است.

  • ژیژک ۱۳۹۸-۱۲-۱۷ ۱۱:۲۱

    مقاله جدید اسلاوی ژیژک درباره کرونا و تحشیه ای بر آن؛

    مشتِ فیلم «بیل را بکش» به سرمایه‌داری

    اِپیدمی ویروسِ کرونا پیوسته منتشر شده و اپیدمی‌های وسیعی از ویروس‌هایی ایدئولوژیک را به راه انداخته است. ویروس‌هایی در جوامعِ ما که در سکوت به فعالیت مشغول بودند: اخبار جعلی (fake news)، تئوری‌های توطئه پارانوئیک، هیاهوهای نژادپرستانه و غیره. نیازِ پزشکی موجه برای قرنطینه‌ تحتِ فشار ایدئولوژیک پژواکی برای تاسیس مرزهای روشن به راه می‌اندازد؛ پژواکی برای قرنطینه دشمنانی که تهدیدی برای هویت ما به حساب می‌آیند.

  • ژیژک ۱۳۹۸-۱۲-۱۴ ۱۲:۱۲

    تحلیل اسلاوی ژیژک درباره کرونا؛

    ویروس ایدئولوژی

    برای مردم ووهان زمان، زمانِ احساس شرم و ننگ نیست، بلکه زمان جمع آوردنِ شجاعت و دوام آوردن صبورانه در مبارزه شان است. در چین افراد شایسته تحقیر، تنها آن کسانی اند که در عین حال که از خود به شدت محافظت می‌کنند، به شکل رسمی و اداری این اپیدمی را کم اهمیت و ناچیز نشان دادند... اما کسانی که باید واقعاً شرمنده باشند، همه ما در سرتاسر جهان هستیم که به قرنطینه کردن چینی‌ها می‌اندیشیم.

  • جعفریان ۱۳۹۸-۱۲-۰۴ ۱۱:۳۸

    گفتاری از رسول جعفریان؛

    نهضت بازشناسی هویت شیعه با فهرست نویسی آثار امامیه

    شیخ آقابزرگ طهرانی به همراه جمعی نهضت فهرست نگاری آثار امامیه را بر اساس سنت فهرست نویسی در میان مسلمانان و با هدف نشان دادن جایگاه شیعه در میراث مکتوب اسلامی پدید آوردند.

  • داریوش شایگان ۱۳۹۸-۱۱-۲۹ ۰۹:۵۴

    به یاد داریوش شایگان؛

    " انسان مدرن شرقی ایرانی سنت گرا "

    شایگان با طرح نظریه افسون زدگی جدید و ارائه نظریاتی مانند مهاجر سیار و انسان جهش یافته ، شاید تجربه زیست فردی و جمعی خود را بازگو می کند.  چرا که از همان دوران رشد در خانواده ای با فرهنگ و زبان چند گانه  تحت نظارت و آموزش پدری شیعی و مادری سنی مذهب خویش در درک متفاوت از محیط زندگی قرار گرفت.

  • سروش دباغ ۱۳۹۸-۱۱-۲۶ ۱۱:۴۳

    نگاهی انتقادی به یادداشت سروش دباغ در پاسخ به مقاله «جلال؛ روشنفکر بی‌دکان»؛

    با میراث روشنفکری خود بر سر مهر بیاییم

    نویسنده یادداشت «دلبسته میراث روشنگری‌ام» در متن اشاره شده که به اعتبار آثار این روشنفکران، چنین گزاره‌ای قابل استنتاج است، اما در ادامه ادله و رفرنسی برای اثبات آن ارایه نشده و درستی آن بدیهی در نظر گرفته شده است. در حالی که با ارجاع به مباحث آل‌احمد و شریعتی در آثارشان می‌توان نشان داد آنان یکسره میراث روشنگری را نفی نکرده‌اند و به ستیز با آن برنخاسته‌اند. جدای از این مساله باید توجه داشت فهم دقیق ماهیت اندیشه‌ها و ایده‌ها مستلزم این است که آنها را در کانتکس تاریخی-اجتماعی‌شان قرار دهیم در غیر این صورت در دام نظرورزی‌های انتزاعی می‌افتیم.

  • هانری کوربن ۱۳۹۸-۱۱-۲۳ ۱۳:۵۵

    بحثی درباره زمان و تاریخ به مناسبت اتمام ترجمه فارسی مجموعه اسلام ایرانی هانری کربن؛

    دم مسیحایی امام در الهیات شیعه

    یکی از اساسی­ترین مسائلی که روبه‌روی کربن قرار دارد، حلّ این معماست که آیا تاریخ همان چیزی است که مردم را شکل می‌دهد و یا آن‌که انسان‌ها تاریخ را می‌سازند؟ آن­چه مسلم است، انسان تنها زمانی به حل این معما نائل می‌شود که به تولّد روحانی جدیدی دست یابد. هنگامی که این تولد رخ دهد، دیگر سنّت با تاریخ در تضاد نخواهد بود.

  • 32 ۱۳۹۸-۱۱-۲۰ ۱۲:۴۴

    منورالفکران ایرانی و جهان مدرن در گفتارهایی از احسان شریعتی و حسین مصباحیان؛

    خودت جسارت کن و بیندیش!

    هابرماس می‌گوید با آنکه تحول فلسفی از دکارت شروع می‌شود و در کانت توسعه می‌یابد اما هیچ‌کدام از اینها قادر نبودند تشخیص دهند که ما وارد دوره(epoch) جدیدی شده‌ایم که از دوره‌های پیشین جدا می‌شود. از آنجا که هگل معتقد است، فیلسوف فرزند زمانه خودش است و آن را صورت‌بندی می‌کند با این دیدگاه قادر است تشخیص دهد که ما وارد جهان مدرن شده‌ایم.

  • فردوسی ۱۳۹۸-۱۱-۱۹ ۱۱:۵۱

    ایران زمین ؛ در روایت حکیم ابوالقاسم فردوسی؛

    بیشه شیران

    سراسر شاهنامه اگر جنگ میان ایرانی ها و تورانی ها ( که هر دو از نژاد آریایی ها هستند) رخ داده ، این نزاع ، جنگ نژادی و زبانی نیست ؛ بلکه تخاصم میان اندیشه نیک و بد است ، میان آزمندی با فروتنی ، جنگ آزادگان با دشمنان آزادی است ، جنگ میان خردمندی با کینه ورزی است . نه برتری نژاد آریایی مهم است و نه زبان پارسی ، بلکه این اندیشه و پندار نیک است که خردمندی را پیشه خود می کند ، چرا که خرد افسر شهریاران است و زیور نامداران...

  • داریوش رحمانیان ۱۳۹۸-۱۱-۱۴ ۱۰:۳۲

    مردمی نامه‌نویسی، چیستی و چرایی در گفتاری از داریوش رحمانیان؛

    سیاست پوپولیستی روی دیگر تاریخ مبتذل

    از منظر آسیب‌شناختی، تاریخ‌نویسی معاصر ایران چند آفت مهم دارد. نخست اینکه قدرت‌زده است یعنی اینکه تاریخ ابزاری در دست ارباب قدرت است، دوم ایدئولوژی‌زدگی است مثلا بسیاری از اصحاب تاریخ معاصر ما به شکل ایدئولوژیک با تاریخ برخورد کردند.... در ربط دو ویژگی فوق باید آفت سوم را سیاست‌زدگی خواند. آفت چهارم عوام‌زدگی است. در این میان آنچه غافل مانده، تاریخ روش‌مندی است که باید ذهن مردم را برای کنش صحیح و سالم در عرصه سیاست تقویت و آماده کند.

  • کتابسوزی ۱۳۹۸-۱۱-۱۳ ۱۰:۴۷

    به بهانه آتش زدن کتاب طب هاریسون؛

    پس‌لرزه‌های یک کتاب سوزی

    داستان طب سنتی یا طب اسلامی هر روز صورت پیچیده تری به خود می‌گیرد. چند هفته پیش بود که آیت‌الله جوادی آملی به صراحت گفت که مجموعه احادیث متفن و معتبری نداریم که بتوان از آن طب اسلامی مستخرج کرد. با این وجود بخش هایی از حوزه علمیه به این تصورات دامن می‌زنند و ظاهرا عدد آنهایی که به توصیه های این طبیبان سنتی و اسلامی عمل می‌کنند هم قابل توجه است.

  • اسلامی ۱۳۹۸-۱۱-۰۷ ۰۹:۱۱

    معرفی کتاب «شکوه و زوال سیاست در اندیشه ایرانشهری»؛

    اندیشۀ سیاسی‌تداومی ایران

    کتاب  داستان اندیشۀ سیاسی ایران از منظر رساله‌هایی است که درمورد حکومت اندیشیده‌اند. متفکران، مکاتب و رساله‌هایی موردتأکید قرار گرفته‌اند که درمورد تکنیک‌های قدرت نوشته داشته‌اند. سعی شده است علاوه‌بر وجوه مبنایی و فلسفی، بر کاربردها و شیوۀ عملیاتی‌کردن اندیشۀ ایرانشهری نیز تمرکز شود. کتاب در پی کشف قاعدۀ شکوه و زوال سیاست در رساله‌هایی است که هنر حکومت را تبلور بخشی ده‌اند.

  • زرگر ۱۳۹۸/۱۱/۰۲

    گفت‌وگو با غلامحسین زرگری‌نژاد؛

    بر خرابه فرمانروایی کردن، هنر نیست

    دوره قاجار از زمان آقامحمدخان تا احمدشاه تاریخ‌نگاری بسیار غنی دارد و در مقابل دوره پهلوی در حوزه تاریخ‌نگاری حرف چندانی برای گفتن ندارد./به فرموده عباس‌میرزا حرکت به سمت تغییر را آغاز کردیم نه بدنه جامعه. طبیعی بود تا زمانی که جامعه زمامداران آگاهی دارد، همراهی می‌کند، اما وقتی زمامداران مستبد و منحطی بر سر کار آمدند، حرکت به سمت تغییر و فرار از عقب‌ماندگی متوقف شد.

  • کوروش صفوی ۱۳۹۸/۱۱/۰۱

    گفت‌وگو با کوروش صفوی درباره‌ ایده تغییر خط فارسی؛

    از صحبت من سوءبرداشت شد

    مسئله‌ خط فارسی  باید مسئول داشته باشد. بهترین جایی که می‌تواند این کار را کند مگر فرهنگستان زبان نیست؟ چرا به این دست نمی‌زنند. بهترین متخصصان همین الآن اعضای فرهنگستان‌اند. از دکتر دبیرمقدم، دکتر ثمره، دکتر صادقی و... همه‌ این‌ها غول‌های زبان‌شناسی‌اند. خود آن‌ها متوجه‌اند که نمی‌شود به این دست زد که دست نمی‌زنند و برای آن قانون نمی‌گذارند.

  • امیری ۱۳۹۸/۱۱/۰۱

    مصاحبه با امیر امیری کارگردان نمایش «مجلس قتل رییس جمهور»؛

    می ترسم دور روزگار، برای من هم نقابی بسازد!

    در نمایش اخیر نگاهی نزدیک و شاید روانشناسانه به پدیده نقاب داشته ام و سعی کرده ام نه از وجه امنیتی بلکه از زاویه انسانی به این پدیده نگاه کنم. اینکه آیا یک انسان نقابدار می تواند عاشق بشود؟

  • بازرگان ۱۳۹۸-۱۰-۳۰ ۱۱:۳۵

    نگاهی به زندگی سیاسی و همکاری اولین نخست‌وزیر انقلاب با روحانیت؛

    راه طی‌نشده مهندس بازرگان

    مهندس بازرگان بعد از شهریور ۱۳۲۰ که امکان فعالیت اجتماعی- سیاسی تا حدی به وجود آمد، رویکردی را در پیش گرفت که بر مبنای آن با نوشتن و گفتن تلاش می‌کرد به جامعه آگاهی و خودباوری بدهد. از دیانتی سخن گفت که با اجتماع، سیاست و مردم بیگانه نیست و صرفا به بعضی اعمال فردی و زندگی پس از مرگ بسنده نمی‌کند. علاوه بر کار فکری، مهندس از همان زمان به تشکل و نهادسازی همت وافر داشت.

  • رسول جعفریان ۱۳۹۸-۱۰-۲۸ ۱۰:۱۶

    مروری بر جایگاه روزنامه پرچم، ماهنامۀ همایون و نشریۀ پیمان در عرصه جریان اصلاح دینی؛

    از اسلام‌گرایی تا اسلام‌ستیزی

    اصلاح‌طلبی کسروی، در مقایسه با آنچه در همایون منتشر می‌شد، جنس متفاوتی داشت، ضمن آنکه شامل جنبه‌های شیعی نیز می‌شد. وی زمانی که از همۀ خط قرمزها عبور کرده و حس کرد صحبت‌کردن‌ها و اشارت گذشتۀ او به صورت کلی در حوزۀ اصلاح مذهب منتج به نتیجه‌ای مشخص نشده، در سال ۱۳۲۲ شیعی‌گری را نوشت. سابقاً هم جسته‌گریخته در لابه‌لای آثارش انتقادهای گزنده‌ای از تشیع کرده بود، اما به این روشنی مطلب را ننوشته بود.

  • مجتبایی ۱۳۹۸-۱۰-۲۴ ۱۱:۰۴

    فتح‌الله مجتبایی؛

    سهروردی و فرهنگ ایران باستان

    در دورۀ اسلامی دو مکتب عمدۀ فکری در ایران بوده است: یکی مکتب یا فلسفۀ مشّاء، و دیگری حکمت یا فلسفۀ اشراق. اولی یک میراث یونانی اسلامی‌شده است که به زبان عربی بیان شده و اصل یونانی و بیشتر ارسطویی دارد، با اضافات و عناصری که در مغرب‌زمین و از زمان ارسطو به بعد از آثار نوافلاطونیان و رواقیان با آن درآمیخته است. این مجموعه در دوران اسلامی به نام «حکمت مشّاء» به عالم اسلامی وارد شده و رواج گرفته است. یکی دیگر جریان حکمت اشراق بوده است که به «حکمت فَهلویون» و «حکمت خسروانی» معروف شده و آشکارا اصل ایرانی دارد.

  • بتهوون ۱۳۹۸-۱۰-۲۳ ۱۰:۵۶

    تاملی در نسبت بتهوون و انقلاب فرانسه؛

    انقلاب در گوش‌ها

    ویژگی‌های شنیداری و ریتوریقایی انقلاب فرانسه در بسیاری از آثار بتهوون نقشی مطلقاً مرکزی ایفا می‌کنند. اگرچه برخی گمان می‌کنند که اندیشه‌ی انقلابی بتهوون با غلبه‌ی رویکرد رمانتیک در قرن نوزدهم رو به تباهی رفت و بتهوون در این دوره وارد قلمروی ناشناخته شد که کاملاً جدا از جهان محسوس پیرامون او بود و تلاش کرد تا آن اشتیاق بیان‌ناپذیر را در آغوش بکشد، اما به هیچ وجه نمی‌توان ترس‌های سیاسی بتهوون در این دوره را نادیده انگاشت.

  • تئاتر ۱۳۹۸-۱۰-۲۱ ۱۱:۱۶

    نقدی روان شناختی بر نمایش «آقای اشمیت کیه؟» نوشته سباستین تیری، به کارگردانی؛ سهراب سلیمی

    «پذیرش این همانی جامعه» یا «مرگ هویت» در کف رودخانه زندگی!

    این نمایش با فرم منسجم و دائماً در حرکت بین فضای درون و بیرون، کاملاً در خدمت محتواست و به خوبی بستر مناسب و متعادل برای پیشرفت مسیر قصه فراهم می کند که یکی از مهم ترین عوامل در ایجاد این روند، صرفه نظر از متن فوق العاده سباستین تیری، ترجمه ی مطلوب و متعاقباً فهم کارگردان از دنیای متن است. لذا فهم درست از مسئله، به طور مثبت به سایر عوامل و عناصر صحنه و اجرا سرایت نموده است.

  • یعقوب لیث ۱۳۹۸-۱۰-۱۷ ۱۰:۴۶

    گزارشی از همایش بزرگداشت یعقوب لیث صفاری و آغاز رستاخیز زبان پارسی؛

    خروش سیستان؛ خروش زبان فارسی

    خالقی مطلق: یکی از کسانی که برای زبان فارسی کوشش کردند، یعقوب لیث صفار است. آن‌گونه که بایدوشاید اهمیت جمله (آنچه من اندر نیابم، چرا باید گفت؟) در ظرف زمان خودش بیش از آن چیزی است که ما می­گوییم. درزمانی که شاعران و دانشمندان بر عربی تسلط داشتند، قطعاً یعقوب هم بر عربی تسلط داشت، اما این سخن او معنای دیگری دارد و نشان از علاقه او به میهنش است.

  • استنلی ۱۳۹۸-۱۰-۱۵ ۰۹:۲۷

    معرفی و بررسی کتاب «سازوکار فاشیسم»؛

    نقد ناواقعیت فاشیسم

    استنلی در این اثر با پررنگ کردن خطر ترامپ، تمایز لیبرالیسم و فاشیسم را به آمریکایی‌ها یادآوری می‌کند. او نحوه حکمرانی ترامپ، پوتین و اردوغان و احتمالا بوریس جانسون را ذیل راست افراطی و ملی‌گرایی خطرساز دسته‌بندی می‌کند. البته خود او احتمالا از هر کسی می‌داند که شاید بر او خرده بگیرند که بیش از اندازه در استدلال خود تندی به خرج داده و یا اعتراض کنند که نمونه‌های معاصر آن‌قدرها افراطی نیستند که همسنگ فجایع تاریخی قرار بگیرند.

  • برسون ۱۳۹۸-۱۰-۱۴ ۱۰:۲۲

    یادداشتی دربارۀ فیلم «خاطرات کشیش روستا» روبر برسون؛

    آیا قوت من قوت سنگ‌هاست؟*

    اگر عیسی در آغاز به ارادۀ خدا معجزه می‌کند و در پایان زندگی احساس تنهایی وانهادگی دارد و پس از مرگ نیز به ارادۀ خدا عروج می‌کند و اگر ایوب آن‌قدر رنج‌ها و سکوت خدا را تحمل می‌کند تا سرانجام خدا با او سخن گفته و پرسش‌هایش را پاسخ گوید، کشیش روستا ظاهراً نه در آغاز و نه در پایان پاسخی از خدا نمی‌گیرد. از آخرین کلمات او («چه فرق می‌کند؟ همه فیض اوست») تنها می‌توان دریافت که او ایمان خویش را تا پایان حفظ کرده است.

  • رضاشاه ۱۳۹۸-۱۰-۱۲ ۱۵:۱۵

    تاملی در باب نوسازی جامعه ایران در عصر پهلوی اول؛

    چرا قضاوت درباره‌ی نوسازی پهلوی اول مناقشه‌آمیز است؟

    مهم‌ترین مسئله‌ای که نوسازی عصر پهلوی اول را مناقشه‌آمیز کرده است، «سیاست حذف» است. مناقشه‌ی طرفداران و مخالفان نوسازی عصر پهلوی نیز با تأکید و یا عدم توجه به این مهم است. رضاشاه در دو سطح، سیاست حذف را دنبال نمود. در سطح اول، اقدام به حذف مخالفان و گروه اپوزیسیون کرد.

  • بینای مطلق ۱۳۹۸/۱۰/۱۱

    گفت‌وگوی فرهنگ امروز با سعید بینای مطلق؛

    تراژدی تناقض‌ها را هموار می‌کند

    افلاطون تراژدی را کنار می‌گذارد و می‌گوید ما نمی‌توانیم بپذیریم حکیم زاری بکند. وقتی با رویداد ناخوشایندی روبه‌رو می‌شود، ناراحت می‌شود، ولی عنان اختیار از دست نمی‌دهد. برای همین من گفته‌ام اگر افلاطون و ارسطو می‌آمدند ایران، اگر مثلاً شاهنامه‌خوانی بود، جنگ سهراب و رستم بود، افلاطون اعتراض می‌کرد و می‌گفت یک قدیس هیچ‌وقت زاری نمی‌کند.