-
۱۳۹۲-۱۱-۲۶ ۱۲:۵۵
نگاهی به پیوند سیاست و زبان؛
مدل‌های سیاست‌گذاری زبان
بسیار کوته‌فکری است که دولتی اندیشه کند می‌تواند برای شهروندانش واژه‌گزینی و واژه‌آفرینی کند و برای آن‌ها الگوهای حرف زدن و نوشتن به‌صورت استاندارد، تعریف کند. زبان در تاریخ ریشه دارد، تاریخی که سرگذشتی دارد که مدام در روایت‌های مختلف بیان می‌شود، روایت‌هایی که پایان‌ناپذیرند.
-
۱۳۹۲-۱۱-۲۱ ۰۸:۳۶
مایکل فریدمن؛
بازنگری پوزیتیویسم منطقی
طبق تصوير رايج پوزيتيويسم منطقی، اين جنبش نه تنها نوعی از مبناگرايی معرفت‌شناختی شمرده می‌شود، بلكه نسخه‌اي از معرفت‌شناسی «تجربه‌گرا»، در امتداد سنت لاك، باركلی، هيوم، ماخ و «برنامه‌ی جهان خارج» راسل تلقی می‌شود.
-
۱۳۹۲-۱۱-۱۹ ۰۸:۵۶
بررسی انتقادی کتاب «غرب‌زدگی» جلال آل‌احمد؛
بومی‌گرایی در مقابل غرب‌گرایی؛ بار دیگر آل‌احمد
تقلیل مدرنیته به تنها عوارض جانبی و عدم فهم معرفت‌شناختی از این پدیده، تلاش آل‌احمد را در «بومی کردن» مدرنیزاسیون ناکام گذاشته و رویکرد او به ارزش‌های سنتی را به مثابه‌ی جایگزین مناسب به قید تضاد ریشه‌ای سنت و تجدد سوق داده است.
-
۱۳۹۲-۱۱-۱۳ ۰۷:۳۵
نگاهی به چگونگی برآمدن تاریخنگاری آکادمیک (1)
سایه سنگین سیاست بر تاریخ نگاری ایران
تاریخ نویسی سنتی که یک هزاره پارادایمی مسلط در تاریخنگاری خوانده می شد، بعد از ضربه های مهلکی که از جانب تجدد طی یک قرن متحمل شد، چون جسمی بی‌جان، رمقی برای تداوم سلطه خود نداشت، اما به همان نسبت رقیبی براي عرض اندام در عرصه تاریخ نگاری وجود نداشت. چنین پیچیدگی هایی در تاریخنگاری متاخر عصر قاجار حاکی از آن است که تاریخنگاری در مرحله بی هنجاری پس از فراگیر شدن بحران در پارادایمی مسلط به سر می برد.
-
۱۳۹۲-۱۱-۰۹ ۰۹:۴۴
درآمدی بر مسئله‌ی آموزش فلسفه به کودکان؛
تربیت تفکرمحور کودکان
مسائل رياضی و هندسه پيشنهادهای خوبی برای تمرين‌اند که هم انسان را درگير و هم ذهن او را ورزيده و ساخت‌يافته می‌کنند. اتفاقاً در همين تمرين‌ها معلوم می‌شود که چرا بعضی کودکان دل به مسائل پيچيده‌تر نمی‌دهند و سعی می‌کنند منتظر پاسخ دیگران باشند؛ چون هم فکر کردن را نياموخته‌اند و هم ذهن تنبلی دارند که اندک فشاری را تاب نمی‌آورند.
-
۱۳۹۲-۱۱-۰۶ ۰۹:۵۲
گفتاری در آسیب‌شناسی آموزش فلسفه‌ی اسلامی در ایران؛
غار افلاطون یا کوچه پس‌کوچه‌های شهر
برخلاف غرب که در مورد هر فیلسوف قرائت‌های مختلف وجود داشته و تدریس می‌شود، در کشور ما به سبب فقر مطالعات روش‌شناسی هنوز قرائت‌های مختلف از یک فیلسوف یا مکتب فلسفی جا باز نکرده است و اساتید و دانشگاه‌های مشهور ایران اختلاف‌نظر چندانی با هم ندارند و این‌گونه نیست که مثلاً گروه دانشگاه تهران یک قرائت، گروه تربیت مدرس یک قرائت و گروه دانشگاه فردوسی یا قم یک قرائت از ابن‌سینا یا ملاصدرا داشته باشند.
-
۱۳۹۲-۱۱-۰۳ ۰۹:۴۱
حسین سوزنچی/علم دینی در ایران(بخش پایانی)؛
بسترسازی تحقق علم دينی
جدی گرفتن آموزه‌های دين در عرصه‌ی دانش و پسوند «دينی» براي علم، افزودن قيدی بر دوش علم و مانعی برای پيشرفت علم نيست، بلكه صرفاً به‌منزله‌ی گشودن دريچه‌ای جديد برای علم است كه بتواند حقايق بيشتری در عالم را فراچنگ خود آورد و بسياری از واقعيات عالم را كه مدت‌ها مورد غفلت قرار داده بود، جدی بگيرد.
-
۱۳۹۲-۱۱-۰۲ ۱۱:۳۰
نگاهی به نظریه‌ی چرخه‌ی تجاری حقیقی (RBC)؛
ضربۀ مهلک به کینز
اقتصاد کلان کینزی این دوگانگی کلاسیکی را به وسیله‌ی کنار گذاردن فرض تعدیل سریع قیمت و دستمزدها برای تصفیه‌ی بازارها از بین می‌برد. طرفداری از این مورد به وسیله‌ی این مشاهده که بسیاری دستمزدهای اسمی به‌وسیله‌ی قراردادهای کاری بلندمدت تثبیت شده و قیمت بسیاری از محصولات برای دورههای طولانی بدون تغییر باقی می‌ماند، صورت می‌گیرد.
-
۱۳۹۲-۱۱-۰۱ ۱۰:۱۵
مهدی جمشیدی/ گام اولیه در تولید علوم انسانی اسلامی؛
رجوع به سرمایه‌ی معرفتیِ بومی
در مسیر استخراج و تصفیه‌ی منابع فرهنگی، ما با یک معضل جدی و اساسی نیز روبه‌رو هستیم و آن عبارت از این است که نسبت به میراث و منبع فرهنگیمان، تصویری «مسخ‌شده» و «حقارت‌آمیز» در ذهنیت جمعی ما نقش بسته است. این نوع برداشت و تلقی، انگیزه‌ی «بازگشت به خویشتن» را از جامعه‌ی ما می‌ستاند.
-
۱۳۹۲-۱۰-۳۰ ۱۰:۰۱
بررسی اهمیت شناخت ایران در شرق‌شناسی؛
چرا غربی‌ها به ایران‌شناسی علاقه‌مندند؟
امروزه در ژاپن، چين، آمريكا و اروپا در كنار شرق‌شناسی، رشته‌ی ايران‌شناسی نمود بسيار بارزی پيدا كرده كه به شاخه‌هاي متعددی از پژوهش‌های ايران‌شناختی همچون تاريخ، اسطوره، ادبيات، فرهنگ، دين و مذهب و زبان‌های ايرانی می‌پردازد.
-
۱۳۹۲-۱۰-۲۶ ۱۰:۰۱
حسین سوزنچی/ علم دینی در ایران (5)
مبانی دین‌شناختی علم دینی
پس اگرچه طبق مباحث قبل در مقام ذات علم (امكان اتصاف علم)، همه‌ی دستاوردهای معتبر معرفت بشری به اندازه‌ی اعتبارشان می‌توانند نامزد دريافت عنوان علم دينی شوند؛ اما در مقام فعليت و تحقق خارجی، از آنجا كه هر علمی با يك سمت‌وسويی تدوين می‌شود و حل مشكلات نظری يا عملی خاص را مدنظر دارد، اگر جهت‌گيری اين علم در راستای جهت‌گيری‌های مطلوب دين برای انسان نباشد، آن علم را نمی‌توان متصف به دينی بودن كرد.
-
۱۳۹۲-۱۰-۲۴ ۰۸:۴۰
نگاهی به حجم بالای ترجمه‌های متون علوم انسانی و اجتماعی و پیامدهای آن؛
رهاورد ترجمه
برخوردهای گزینشی مترجمان با متون معرفتی غرب، باعث شده است تا کمتر اثری با محتوای انتقادی نسبت به غرب و ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و نیز معرفت‌شناختی آن مورد توجه و ترجمه‌ی این عده قرار گیرد و به فضای دانشگاهی و عمومی جامعه عرضه شود.
-
۱۳۹۲-۱۰-۲۳ ۰۹:۱۰
بررسی خاستگاه نظریههای نواندیشان دینی؛
دلایل معرفتی یا علل غیرمعرفتی؟
بر اساس مدل تأخر فرهنگی، هنگامی که دو تمدن در تماس با یکدیگر قرار می‌گیرند اولین عناصری که از آن‌ها به یکدیگر منتقل می‌شود عناصر فرهنگ مادی است و پس از آن عناصری از فرهنگ معنوی انتقال می‌یابد. آشنایی روشنفکران و نواندیشان با غرب و مدرنیته بر اساس همین الگوی تأخر فرهنگی است.
-
۱۳۹۲-۱۰-۲۲ ۱۰:۴۵
مسیرهای معرفتیِ میان‌بر در تولید علوم‌انسانی اسلامی؛
نقدی بر موانع پیش‌روی تولید علم دینی
متأسفانه در میان محققان علوم انسانی در کشور ما، انگیزه‌های معنوی به شدت رنگ باخته و پژوهش به ابزاری برای گذراندن معیشت، تحصیل مدارج و مدارک علمی و... تبدیل شده است. دور از انتظار نخواهد بود که این قبیل پژوهش‌ها، صوری و بی‌فایده‌اند و نمی‌توانند به تولید و پیشرفت علوم انسانی یاری رسانند.
-
۱۳۹۲-۱۰-۲۱ ۰۹:۴۲
نقد لئو اشتراوس بر الهیات سیاسی کارل اشمیت؛
اشتراوس علیه اشمیت
وضع طبیعی هابز از نظر اشتراوس، اولاً جنگ «فرد» علیه فرد بود، ولی برای اشمیت جنگ «کلیت‌ها» علیه کلیت‌ها با گرایش دوست و دشمن است. در ثانی، وضع طبیعی هابز به وسیله‌ی قرارداد پایان می‌پذیرد، در حالی که اشمیت خواهان حفظ چنین وضعی، یعنی حفظ امر سیاسی، می‌شود.
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۹ ۰۹:۳۸
حسین سوزنچی/ علم دینی در ایران (4)
تصويری معقول از علم دينی
استقراگرايان از زمان بيكن، سودای خام توليد ماشينی علم را در سر می‌پروراندند و يكی از ميراث‌های ناصواب تلقی پوزيتيويستی از علم كه در اغلب «فلسفه‌های علم» پساپوزيتیويستی نيز رسوب كرده اين است كه گويی می‌توان علم را کاملاً جدای از عالمان مورد بررسی قرار داد و اگر به بحث عالمان پرداخته می‌شود، صرفاً از يك منظر بيرونی (حداكثر از منظر جامعه‌شناختی معرفت) است.
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۹ ۰۹:۱۵
مریلین گای‌پیتی؛
اندیشه‌ی کییر کگور درباره‌ی عقلانیت
یکی از دریافت‌های اساسی ما این است که -حداقل گاهی اوقات- میان تفاسیر رقیب از هستی انسانی دست به انتخاب می‌زنیم و این انتخاب‌ها به خاطر دلایلی است که به باور ما دلایل محکم و حتی قاطع هستند. این جستار طرحی کلی برای نظریه‌ی عقلانیتی فراهم می‌کند که به کمک آن می‌توان به این برداشت اساسی معنا بخشید.
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۵ ۱۲:۰۶
علی پایا؛
آینده‌ی علوم انسانی در ایران
آینده‌ای که در این مقاله مورد نظر است، آینده‌ی علوم انسانی است. علوم‌انسانی در دنیای کنونی از اهمیت زیادی برخوردار است. در کشور ما نیز بسیاری از افراد به این دسته از علوم که حائز اهمیت است، توجه کرده‌اند. هرچند که احیاناً برای بسیاری از ایشان هنوز به درستی روشن نیست که چرا و به کدام علل یا دلایل علوم انسانی دارای اهمیت می‌باشند.
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۵ ۱۰:۲۰
نگاهی به چیستی الهیات سیاسی و پیشینه‌ی آن؛
الهیات سیاسی چه می‌گوید؟
فرآیند فکری که اشمیت در الهیات سیاسی طی می‌کند موجب می‌شود تا نظم مورد نظر وی در میان واژگویی‌های وی نتواند رابطه‌ی جامعه‌شناسانه‌ای را که بر آن تأکید دارد، بر مسائل حقوقی مورد نظرش، از جمله حاکمیت، اعمال نماید.
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۵ ۰۹:۳۵
سیدحسین سیدحسینی؛
کدام علوم انسانی!؟
وضعیت جامعه چه رابطه ای با علوم انسانی دارد؟ علوم انسانی در تعیین مسیر جامعه چه نقشی را ایفا می‌کند؟ آیا علوم انسانی شرح وقایعی است که در جوامع رخ داده است؟
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۴ ۱۰:۲۶
بازخوانی انتقادی آراء «حسینعلی نوذری»؛
برای مدرن بودن، ابتدا باید پست‌مدرن بود!؟
نوذری با تعریف پست‌مدرنیته به‌عنوان یک مکتب یا جریانی در مقابل و تضاد با مدرنیته و نپذیرفتن دیدگاه‌های دیگر، به مفهومی به نام «صورت‌بندی» می‌رسد و بر اساس آن اظهار می‌دارد که مدرنیته تنها زمانی می‌تواند شرط ورود به پست‌مدرنیته باشد که در یک جامعه صورت گرفته باشد، پس از آنجا که جامعه‌ی ایران هنوز به صورت‌بندی مدرنیته نرسیده است، فقدان مدرنیته، مانعی برای امکان پست‌مدرنیته نخواهد بود
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۲ ۱۶:۵۹
مرتضی منشادی/کتاب «ساختار انقلاب‌های علمی» تا کنون سه مرتبه به فارسی ترجمه شده است؛
پارادایم‌های علمی چگونه شکل می‌گیرند؟
به باور کوهن، تشخیص علم از غیرعلم، از طریق پارادایم ممکن است. پارادایم، سنت‌های پژوهشی و فعالیت‌های دانشمندان را در یک حوزه (میدان) علم سامان‌دهی می‌کند. به عبارت دیگر، نتیجه‌ي فعالیت در خارج از پارادایم، چیزی کمتر از علم است، چون فاقد یک مجموعه از معتقدات مورد قبول است.
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۲ ۱۱:۵۰
حسین سوزنچی/ علم دینی در ایران (3)
نگاهی به استدلال موافقان علم دینی
مهم‌ترین مسئله‌ای كه در مقابل اين طيف فكری مطرح است، سنخ نقدهای نيكلاس ماكسول بر تلقی رايج از علم نزد فيلسوفان تحليلی است. ماكسول، طيفی از ديدگاه‌ها را از پوزيتيويست‌ها گرفته تا امثال كوهن و فايرابند، تحت عنوان «تجربه‌گرايی استاندارد» مورد انتقاد قرار می‌دهد و بر اين باور است كه تلقی خاصی كه از جايگاه روش تجربی در اين طيف وجود دارد مانع از ارائه تحليل واقع‌بينانه‌ای از علم می‌شود.
-
۱۳۹۲-۱۰-۱۰ ۱۲:۰۸
گونار میردال؛
توسعه چیست؟
از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون، کتاب‌های مربوط به مسئله‌ی توسعهی کشورهاي توسعه‌نیافته، شامل بخش‌هایی مقدماتی می‌شده‌اند که درباره‌ی آنچه می‌بایست از توسعه‌نیافته، درحال‌توسعه یا سایر تعابیر سیاست‌مدارانه فهمیده شود و اساسی‌تر از آن، آنچه «توسعهی» چنان کشوري معنا می‌دهد، بحث می‌کرده‌اند. که اغلب نتیجه گرفته می‌شد که تعریفی کاملاً رضایت‌بخش قابل ارائه نیست
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۹ ۱۰:۰۱
حسین کچویان، محسن صبوریان/ بررسی تفسیر «طه حسین»، «محسن مهدی» و «سیدجواد طباطبایی» از ابن‌خلدون؛
ابن‌خلدون و مفسران(3): سیدجواد طباطبایی
در سراسر کتابِ «ابن‌خلدون و علوم اجتماعی»، نویسندگان معاصر به‌دلیل عدم توجه به تفاوت ماهوی دو مفهوم مدینه (polis) و اجتماع (society) و جامعه‌شناس خواندن ابن‌خلدون سرزنش می‌شوند، اما طباطبایی خود مشخصاً هیچگاه تفاوت این دو را در مقایسه‌ی با هم توضیح نمی‌دهد.
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۸ ۰۹:۵۶
الهیات نواندیشانه، نواندیشی دینی و روشنفکری دینی؛
چرا روشنفکری دینی یک پارادایم نیست؟
نه می‌توان با دست یازیدن به پوزیتیویسم، یک حکم کلی و جهان‌شمول درباره‌ی مقولات صادر کرد و نه می‌توان با مینیمالیسم دو چیز را که روش‌های متفاوتی می‌طلبند، در یک خیمه کنار هم قرار داد. ازهمین‌روی، باید اقرار کرد که روشنفکری دینی در ایران هیچگاه به یک «پارادایم» تبدیل نخواهد شد...
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۷ ۱۲:۰۶
حسین سوزنچی؛
چگونگی بازتولید فلسفه‌های علوم انسانی با تکیه بر فلسفه‌های اسلامی(2)
در فلسفه‌ی صدرایی، با اثبات اصالت وجود و به تبع آن وحدت تشکیکی وجود، تمامی اجزای عالم به هم مرتبط هستند و این ارتباط یک ارتباط حقیقی در مقام وجود و هویت حقیقی اشیاست، نه فقط در حد روابط خارجی و بیرونی اشیا.
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۷ ۱۰:۱۰
لطف‌الله آجدانی؛
تأملی بر استبداد سیاسی در تاریخ معاصر ایران
جنبش مشروطه‌خواهی خواهان محدود کردن سلطنت در چارچوب قانون بود تا بدین وسیله از قدرت مطلقه‌ی سلطنت و ظلم و فساد برآمده از آن در جامعه جلوگیری شود. این جنبش بر آن بود تا نمایندگان انتخابی ملت، کارگزاران اجرایی را منصوب کرده و بر فعالیت‌های آنان نظارت داشته باشند، تفکیک قوا به رسمیت شناخته شود و قوه‌ی قضائیه بر اساس اصول تفکیک قوا به صورت نهادی مستقل در چارچوب قوانین جزایی و مدنی عمل کند.
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۷ ۰۹:۵۲
حسین کچویان، محسن صبوریان/ بررسی تفسیر «طه حسین»، «محسن مهدی» و «سیدجواد طباطبایی» از ابن‌خلدون؛
ابن‌خلدون و مفسران(2): محسن مهدی
خوانش محسن مهدی در این کتاب به‌شدت مناقشه‌برانگیز و تأثیر لئو اشتراوس بر او – همچنانکه طباطبایی هم متذکر شده انکار ناپذیر است.ناصیف نصّارف مهدی را نخستین کسی می‌داند که اقدام به تبیین کلی اندیشه‌ی ابن‌خلدون به‌عنوان یک نظام کرده است. با وجود این، باید توجه داشت که تمجید نصّار از اثر مهدی، متوجه وجه فلسفی و سیستماتیک خوانش اوست و نه محتوای آن.
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۵ ۰۹:۳۳
افول کینزین‌ها و تجدید حیات کلاسیک‌ها؛
پایه و اساس کلاسیک‌های جدید
با آغاز دهه‌ی 70، کم‌کم تسلط تمام‌عیار دیدگاه رایج کینزی در محافل آکادمیک و سیاست‌گذاری در هم شکست، ستاره‌ی اقبال کینزی‌ها به خاموشی گرایید و جریانات جدید فکری سر برآوردند. دو جریان عملی و نظری در شکست سلطه‌ی کینزی مؤثر واقع شدند.