-
۱۳۹۲-۱۰-۰۴ ۰۹:۳۰
حسین کچویان، محسن صبوریان/ بررسی تفسیر «طه حسین»، «محسن مهدی» و «سیدجواد طباطبایی» از ابن‌خلدون؛
ابن‌خلدون و مفسران(1): طه حسین
طه حسین به عنوان پیشگام مفسرین ابن‌خلدون در عالم اسلام، می‌کوشد تا فهمی انتقادی از چیزی که از نظر او نه جامعه‌شناسی است و نه تاریخ ارائه دهد. او می‌کوشد تا با ارائه‌ی تفسیری از ابن‌خلدون و نقد برخی دیدگاه‌های مستشرقین، روح عربی را حفظ کند.
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۴ ۰۸:۱۴
حسین سوزنچی؛
چگونگی بازتولید فلسفه‌های علوم انسانی با تکیه بر فلسفه‌های اسلامی(1)
تبیین‌های مناسب از وجودشناسی انسان در هر یک از رشته‌های علوم انسانی، توان عظیمی در نقد و هضم تحلیل‌هایی که در علوم انسانی مدرن رایج است، می‌دهد و تدوین این چنینی فلسفه‌های علوم انسانی، می‌تواند طلیعه‌ی تحولی جدی در عرصه‌ی علوم انسانی شود.
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۳ ۰۹:۱۸
حسین سوزنچی/ علم دینی در ایران (2)
نگاهی به استدلال مخالفان علم دینی
در كشور ما، ديدگاه ابزارانگارانه به علم و حتي سراسر ضلالت شمردن آن را شايد بتوان به پيروان «فرهنگستان علوم اسلامي» نسبت داد، هرچند با توجه به ابهاماتي كه در مباحث منتشرشده از ايشان وجود دارد، از نگاه ابزارانگارانه‌ي آنها به علوم تجربي، نمي‌توان باور آنها به عدم امكان هرگونه تعامل بين دستاوردهاي تجربي بشر با آموزه‌هاي وحياني را نتيجه گرفت.
-
۱۳۹۲-۱۰-۰۱ ۱۱:۵۷
مایکل راث؛
روسو و منشأ نابرابری
این مسئله بسیار مهم است که برای روسو، ترحم مقدم بر تفکر است. ما به دلیل فکر کردن به رنجهای دیگران نیست که به آنها اهمیت می دهیم، ما بر اثر یک واکنش غریزی و طبیعی به رنجهای دیگران اهمیت میدهیم. پس احساس ترحم و دل‌سوزی وابسته به ارزیابی ما از وضعیت فردی که رنج می کشد، نیست. این واقعیت که دیگران رنج می کشند همهی آن چیزی است که ما نیاز داریم بدانیم تا احساس طبیعی و غریزی ترحم فعال شود.
-
۱۳۹۲-۰۹-۲۶ ۱۱:۲۷
نگاهی به منشأ و خاستگاه روشنفکری در ایران؛
جریان روشنفکری در ایران؛ پدیده‌ای بومی یا طفلی نامشروع
اینکه انتظار داشته باشیم روشنفکران موج اول و دوم می‌بایست از مباحث سطحی عبور کرده و پی به مبانی مدرنیته ببرند و با توجه به ظرفیت‌های بومی و دینی دست به گزینش بزنند، مثل این می‌ماند که ما از اندیشمندان، مترجمان و فیلسوفان قرن سوم و چهارم این انتظار را داشته باشیم که با نگاه انتقادی به تمدن یونان بنگرند و سعی کنند آگاهانه دست به گزینش بزنند.
-
۱۳۹۲-۰۹-۲۱ ۰۹:۱۷
حسین سوزنچی/علم ديني در ايران (1)
چرایی طرح بحث علم دینی در ایران
اگر سياست‌زدگيِ افراطي‌اي كه بر محيط اجتماعي و حتي محيط‌هاي علمي جامعه‌ی ما سايه افكنده هم در نظر آوريم، متوجه مي‌شويم كه چرا اين بحث اين اندازه جنجالي شده و بسياري از افرادي كه نه در علوم جديد تخصص دارند و نه در معارف اسلامي، عمق پيدا كرده‌اند، وارد اين عرصه شده و با اظهارنظرهاي خود بر ابهامات ناظران مي‌افزايند، تلقي‌هاي ناصواب را ترويج مي‌كنند و شناسايي معناي قابل دفاع از اين اصطلاح را با چالش‌هاي بيشتري مواجه مي‌سازند.
-
۱۳۹۲-۰۹-۲۰ ۰۹:۲۶
نعمت‌الله فاضلی/ تکثیر یا بازتولید مکانیکی دانش؛
نگاهی انتقادی به محتوا و کارکرد مقاله‌های علوم اجتماعی
97 درصد مقالات ارائه‌شده به مجلات علمی، پژوهشی فاقد ارزش هستند. معنای این حرف این است که 97 درصد تولیدات رشته‌های علوم اجتماعی کشور یا «ضایعات علمی» است یا اینکه این تولیدات را باید نوعی «کالای عمومی» بدانیم نه نوعی «اثر خلاقه‌ی» منحصربه‌فرد.
-
۱۳۹۲-۰۹-۱۸ ۰۸:۳۲
گفتاری از منوچهر آشتیانی در هایدلبرگ آلمان؛
موضوع و مسئلۀ ترجمه
معايب ترجمه در زمان ما كم نيستند و هر چه به دوران معاصر تعاطی‌های ادبی نزديك می‌شويم، اين معايب بيشتر می‌شوند: اولاً به شدت روزافزون ترجمه‌ها و كثرت آنها عموماً تعقل عالمانه و اديبانه‌ی همراه آنها را تضعيف می‌كند و ترجمه را به ابتذال می‌كشد. اين نقش مخرب را به ويژه انتشاراتی ايفا می‌نمايند كه به سازمان‌های غيرعلمی و غيرادبی و به نهادهای دولتی، شبه‌دولتی و شركت‌های تجاری تعلق دارند.
-
۱۳۹۲-۰۹-۱۷ ۰۹:۳۴
آسیب‌شناسی قواعد تنظیم کننده تعاملات دانشگاهی در ایران؛
رشد مقالات استاد-دانشجویی؛ علت یا معلول رکود علمی
نقدهایی که متوجه افت کیفیت در علوم انسانی و اجتماعی و به‌طورکلی نظام دانشگاهی است، ریشه‌ی این بحران را بیشتر در فضای جامعه و قواعد تنظیم‌کننده‌ی کنش در نهاد علم جست‌وجو کند، نه اینکه با حمله به الگوی تعامل و همکاری استاد و دانشجو که یک الگوی نهادی‌شده و معتبر در نظام دانشگاهی کشورهای مختلف است، فضایی از بدبینی و سوءتفاهم ایجاد کند.
-
۱۳۹۲-۰۹-۱۳ ۰۸:۳۰
تاملی نظری بر «نرخ بیکاری»؛
فرضیه‌ی نرخ طبیعی بیکاری از مفهوم تا مبنا
بسیاری از اقتصاددانان نگران این مورد بودند که منحنی فیلیپس دارای پایه‌های نظری کمی است و یا اصلاً پایه‌های تئوریکی ندارد. منتقدان این تحلیل‌ها (از جمله فریدمن و فلپس) بیان کردند که منحنی فیلیپس نمی‌تواند یکی از ویژگی‌های اساسی تعادل عمومی اقتصادی را داشته باشد و هم‌بستگی منفی میان متغیر حقیقی اقتصاد (نرخ بیکاری) و متغیر اسمی اقتصاد (نرخ تورم) را نشان دهد.
-
۱۳۹۲-۰۹-۱۱ ۱۰:۴۲
چالشی بر اخلاق پژوهشی در ایران؛
درنگی بر برخی بی‌اخلاقی‌های رایج در نگارش پایان‌نامه‌ها و مقالات علمی
در یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های کشور، دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشدی متوجه می‌شود استاد راهنمایش پایان‌نامه‌ی وی را به مثابه‌ی طرح پژوهشی با یکی از نهادهای دولتی، قرارداد بسته است. هنگام پیگیری، وی متوجه می‌شود قرارداد مزبور با احتساب مبلغی بالا به نام استاد و فرزندش ثبت شده است و ...
-
۱۳۹۲-۰۹-۰۵ ۰۸:۱۰
وحی و فهم متون دینی در کانون توجهات روشنفکری دینی؛
چرایی اقبال نواندیشان معاصر به وحی‌شناسی و قرآن‌پژوهی
چرا نواندیشان معاصر مطالعات وحی‌پژوهی و قرآن‌پژوهی را سرلوحه‌ی فعالیت‌های تحقیقاتی خود قرار داده‌اند؟ ایشان در این مباحث چه مطلوبی را دنبال می‌کنند؟ آیا نهضت وحی‌پژوهی ناشی از مطالعات و تمایلات شخصی اشخاص است یا بیانگر نگاهی جدید در جریان نواندیشی و اصلاح‌گری است؟
-
۱۳۹۲-۰۸-۲۸ ۰۹:۰۷
مایکل راث؛
روسو و نقد زودهنگام روشنگری
هنگامی‌که شما روشنگری و هنرها و علوم را دارید که منجر به، به‌اصطلاح پیشرفت می‌شود، آنگاه با گروهی از مردم مواجه‌اید که واقعاً باهوش هستند و دست‌های دیگر که آن‌قدرها باهوش نیستند. به همین خاطر با افرادی مواجه می‌شوید که به نویسنده، فیلسوف و دانشمند نگاه می‌کنند و می‌گویند: «کاش من می‌توانستم مثل او باشم».
-
۱۳۹۲-۰۸-۲۶ ۱۰:۰۰
حل معضله‌ی «جهان شمولیت» در علوم انسانی اسلامی (2)؛
تقابل ایده‌ی تاریخیت و ایده‌ی فطرت
اشکال اصلی تلقی تاریخی از علوم انسانی آن است که انسان را در زیر سیطره‌ی تاریخ و جامعه و فرهنگ، «اسیر» و «مقهور» تصویر می‌کند، به گونه‌ای که انسان هیچگاه نمی‌تواند آزاد از تحمیلها و اقتضائات بیرونی، اندیشه کند و این ساختارهای محدودیت‌زا را بشکند.
-
۱۳۹۲-۰۸-۲۶ ۰۸:۰۲
خوانشی انتقادی بر آراء مراد فرهادپور؛
تفکر سانتریفیوژی
مراد فرهادپور با تأسی از عامل بیرونی پسامدرنیته، «خصیصه‌ی سانتریفیوژی» برای خود دست‌وپا کرده است؛ بدین معنی که وی یک هویت فکری گریز از مرکز و بی‌ثبات دارد و ذرات بی‌شماری از هویت‌های «پاره‌پاره» در فرهادپور گرد آمده است که در چند حوزه‌ی گوناگون به فعالیت می‌پردازد. چنین خصیصه‌ای البته نه تنها نکوهیده نیست، بلکه جذاب و کارگشا نیز هست، اما نکته‌ی مهم...
-
۱۳۹۲-۰۸-۲۵ ۰۹:۵۲
فردریش فون هایک؛
نیاکان‌گراییِ عدالت اجتماعی
پوچی تمام‌عیارِ عبارت «عدالت اجتماعی» در این واقعیت ظهور پیدا کرده است که هیچ توافقی راجع به آنچه مستلزم عدالت اجتماعی در موارد خاص می‌باشد، وجود ندارد، همچنین، هیچ‌گونه آزمون شناخته‌شده‌ای وجود ندارد که بر مبنای آن، بتوان راجع به درستکار بودن افراد در صورت متفاوت بودنشان از یکدیگر، تصمیم‌گیری کرد.
-
۱۳۹۲-۰۸-۲۰ ۱۱:۰۶
حل معضله‌ی «جهان شمولیت» در علوم انسانیِ اسلامی (1)
ماهیت ایدئولوژیک علوم انسانی غربی
اساساً آیا می‌توان علوم انسانی را از فرهنگ جدا کرد درحالی‌که با یکدیگر تداخل دارند و علوم انسانی، ناگزیر باید بر یک سلسله ارزش‌ها مبتنی باشند؟ همچنین باید از پست‌مدرن‌ها پرسید که آیا تعدد و تکثری که آنها از آن دفاع می‌کنند، دیگر جایی برای داوری درباره‌ی صحت و سقم قضایای مندرج در علوم انسانی باقی می‌گذارد!؟ اگر در ورطه‌ی این نوع نسبی‌گرایی قرار بگیریم، آیا دیگر می‌توانیم معیاری برای «علم» و «علمی بودن» معرفی کنیم!؟
-
۱۳۹۲-۰۸-۱۹ ۰۸:۳۳
«میلتون فریدمن» و بازآفرینی اقتصاد کلاسیک؛
پول‌گرایی؛ احیای دوباره‌ی مکتب کلاسیک
در اواسط و اواخر دهه‌ی 1960 به‌تدریج مشکلاتی در کشورهای صنعتی پس از آن دوره‌ی طلايی اقتصاد کينزی به وجود آمد که برخلاف پيش‌بينی‌های گذشته به نظر نمی‌رسيد با همان راه‌حل‌های کينزی حل شود. اين موضوع هم‌زمان با دوره‌ای شد که فريدمن يک چارچوب و رويکرد جديدی را پايه‌گذاری کرد که تحت عنوان مکتب پولی عنوان شد و بعدها با کمی نوآوری به‌عنوان مکتب کلاسيک جديد تبديل شد.
-
۱۳۹۲-۰۸-۱۶ ۱۰:۰۵
تأملی در امکان و ضرورت تعریف علوم اجتماعی اسلامی (6)
ضرورت و ضروریات علوم اجتماعی اسلامی
با توجه به عمق تعارض نظام اجتماعی مدرن و نظام اجتماعی مطلوب اسلام، افق حرکتی جامعه‌ی اسلامی نمی‌تواند چندان شباهتی با وضعیت امروزی و حتی صورت ایده‌آل ادعایی غرب داشته باشد. از سوی دیگر نگرش تفکیکی به غرب و خوب و بد کردن آن و سعی در بهره‌گیری از علم و تکنولوژی غرب مدرن مسئله‌ای چالش‌برانگیز و بحران‌زاست و عملاً محکوم به شکست.
-
۱۳۹۲-۰۸-۱۶ ۰۷:۵۲
ابراهیم فیاض؛
علوم انسانی و سیاست‌گذاری کلان
دولت‌های ایرانی که خود ضعف ساختاری دارند، نمی‌توانند حوزه و دانشگاه را به صورت ساختاری مرتب کنند. حرکت‌های فردی نیز برای وحدت حوزه و دانشگاه به شکست انجامیده است؛ مانند حرکت استاد شهید مطهری و تلاش‌های دکتر سید حسین نصر.
-
۱۳۹۲-۰۸-۱۴ ۰۹:۲۲
نگاهی به سبک امروزی علم‌آموزی در ایران؛
از علوم انسانی چه نفعی می‌بریم؟
در علوم انسانی، افرادی که از راه علم‌ورزی کسب درآمد می‌کنند، آن رشته و علم فقط وسیله‌ی کسب درآمد ایشان نبوده و برای آنها صرفاً یک شغل محسوب نمی‌شود، بلکه به تدریج تمام فکر ایشان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و وقت آزادی برای ایشان باقی نمی‌گذارد...
-
۱۳۹۲-۰۸-۱۴ ۰۸:۴۸
نقد «سید جواد طباطبایی» بر ترجمه‌ی «خشایار دیهیمی»(3)؛
بی‌اعتنایی کامل به تاریخ مفاهیم
مترجم کلوسکو، در مصاحبه‌ای در پاسخ به ایراد من بر ترجمه‌ی بی‌رویه‌ی «civil society» به «جامعه‌ی مدنی» به درستی گفته است که مترجم باید تاریخ مفاهیم را بداند. تردیدی در درستی این ادعا نیست! اما اگر بخواهم مهم‌ترین ایراد ترجمه‌ی دیهیمی را در یک مورد خلاصه کنم، به نظر من، این است که مترجم در بی‌اعتنایی کامل به تاریخ مفاهیم ترجمه می‌کند.
-
۱۳۹۲-۰۸-۱۱ ۱۰:۴۶
نقد «سیدجوادطباطبایی» بر ترجمه «خشایار دیهیمی»(2)؛
چه کسی درست ترجمه می‌کند؟
در برخی از صفحات کتاب، بی‌دقتی‌های مترجم فارسی صورتی اسفناک و در عین حال خنده‌دار به خود می‌گیرد و چنین می‌نماید که مترجم حتی آنچه چند سطر پیش نوشته است به خاطر نمی‌آورد.
-
۱۳۹۲-۰۸-۱۱ ۰۸:۰۹
نگاهی به آخرین ساخته «مجتبی راعی»؛
طعمِ «ترنجِ» مرگآگاهی
فیلم ترنج اگرچه فیلمی ساده و بی‌پیرایه و از جهت جلوه‌های بصری، بدوی و بی‌طمطراق است، لکن اثری از کارگردانی مؤلف است که قصد دارد فارغ از روشنفکربازی‌های مرسوم بیندیشد و فیلم بسازد.
-
۱۳۹۲-۰۸-۰۹ ۱۰:۲۶
محمد آقابیگی کلاکی/ تأملی در امکان و ضرورت تعریف علوم اجتماعی اسلامی (5)؛
بنیادها و آرمان‌های علوم اجتماعی اسلامی
نگاه دين به جهان و در ذيل آن به انسان در پرتو معرفت‌شناسی عقلانی و وحيانی نگاهي مادی گرايانه و دنيوی نيست. در نگاه دنيوی همهی حقيقت در طبيعت و زندگی دنيوی كه از ديدگاه ديني، مرتبه‌ی نازل هستي است، خلاصه شده و به عبارت بهتر، طبيعت و زندگی دنيوی همهی حقيقت است.
-
۱۳۹۲-۰۸-۰۹ ۰۸:۵۴
عباس قدیمی قیداری/ نادیده‌های تاریخی در روایت داستان رویارویی سنت و تجدد؛
آنچه در رساله‌های اخیر درباره‌ی غرب مورد بی‌توجهی قرار گرفت
توجه به روند تاریخی، نشان خواهد داد که ما در جدال سنت و تجدد، از کجا به کجا رسیده‌ایم. در نهایت شاید بتوان پاسخی به این سؤال یافت که ریشه‌ي تاریخی و چرايی بلاتکلیفی در برابر غرب و تجدد را، که هنوز هم تداوم دارد، در کجا باید جست.
-
۱۳۹۲-۰۸-۰۸ ۱۱:۱۹
آدرین لی آدربری؛
فهم شرق‌شناسی؛ ساخت «دیگری»
مباحث ادوارد سعيد پس از 31 سال در زمينه‌ی اينكه چهگونه كشورهاي غربي تصورشان از «ديگري» شرقي را می‌سازند؛ با پيدايش جهان چندقطبي كه اشاره به ظهور كشورهای شرقي (نظير هند و چين) دارد، مستلزم بازنگري كاربردي مفاهيم وي دارد.
-
۱۳۹۲-۰۸-۰۷ ۰۸:۴۴
نقد «سید جواد طباطبایی» بر ترجمه‌ی «خشایار دیهیمی»(1)؛
ترجمه و تفنن!
اگر مترجم تا این حد متفنّن نمی‌بود، ترجمه‌ی کتاب کلوسکو در زبان فارسی می‌توانست مغتنم باشد و پس از سه دهه فرمانروایی بلامنازع «خداوندان اندیشه‌ی سیاسی» و اتلاف وقت دانشجوی ایرانی، جانشین مناسبی (البته در حدِ دانشگاه‌های ایرانی) برای آن باشد.
-
۱۳۹۲-۰۸-۰۶ ۰۸:۲۲
سید محمدتقی طباطبایی؛
مترجم فلسفه و بایدهای نادیده
برای بسیاری از ما فارسی‌زبانان بدیهی است که فارسی بلدیم و برای ترجمه از زبانی دیگر به این زبان، نیازی به آشنایی دوباره با فارسی نداریم. این هم از آن سهل‌انگاری‌های ماست که بهای سنگینی دارد.
-
۱۳۹۲-۰۸-۰۵ ۰۸:۳۴
آرای سعید زیباکلام در ترازوی نقد روش‌شناختی؛
اثبات در برابر انکار
شواهد تاریخی ارائه‌شده برای نفی حکم دکتر زیباکلام با این واکنش روبه‌رو خواهند شد که این شخصیت‌ها (برای مثال نیوتن، اینشتین، مارکس، دورکیم، وبر، بوردیو، هابرماس، گیدنز، کینز، هایک، فریدمن و...) مطابق تعریف و برخلاف دیدگاه رایج در علوم مربوطه، اصولاً نظریه‌پرداز نیستند.