نمایش همه
  • حضرتی ۱۳۹۸-۰۴-۲۶ ۱۰:۰۵

    به بهانه انتشار ویراست جدید روش پژوهش در تاریخ‌شناسی اثر حسن حضرتی؛

    در گیر و دارِ فرم

    روش پژوهش در تاریخ‌شناسی حسن حضرتی اثر آموزشی حائز اهمیتی در روش تحقیق دانش تاریخ آکادمیک ایرانی است که در قوام‌بخشی به فرمالیسم پژوهش‌های این رشته نقش مهمی ایفا می‌کند. اما این فرمالیسم روشی برداشتی از رویکرد معرفت‌شناختی پوزیتیویستی است که براساس اسطوره علم وجه هژمونیک یافته؛ ارزش‌ها و مبانی این رویکرد غالب در دانشگاه ایرانی چنان در ذهن و زبان دانشجویان و پژوهشگران نهادینه شده که طرح روش‌ها و رویکردهای متفاوت در رشته تاریخ آکادمیک، آب در هاون کوفتن را ماند.

  • ملاصالحی ۱۳۹۸/۰۴/۲۵

    گفت‌وگو با حکمت‌الله ملاصالحی به بهانۀ انتشار کتاب «انسان تاریخی و تاریخ متعالی»؛

    تاریخ، خدای انسانِ عالمِ مدرن است

    تصادفی نیست که تنها انسان عالم مدرن روی آوار معابد گذشته، موزه به مفهوم مدرن آن بنیاد می‌نهد؛ و تنها انسان دورۀ جدید وجب به وجب و لایه به لایه تا آن‌سوی مرزهای تاریخ و جغرافیای طبیعی ارض، تاریخ و عقبۀ تاریخی انسان را زیر جراحی‌های بی‌امان خود گرفته است. انسان عالم مدرن دیگر انسان زائر معبد عالم غیب و قدس نیست، در آسمان و در فراتاریخ و در پیشگاه و حضور امر متعال حضور خویش را در جهان نمی‌بیند و نمی‌فهمد و نمی‌جوید.

  • عابد الجابری ۱۳۹۸-۰۴-۲۴ ۱۱:۲۶

    نقد کتاب عقلانیت اخلاقیِ عربی و تأثیر سنت خسروانی؛

    سایۀ سنگین میراث خسروانی بر شانه‌های عابد الجابری

     جابری منابع را خوب شناخت، اهمیت ایران را به نیکی درک کرد، به‌خوبی میان ادب و اخلاق تمایز قائل شد، جایگاه ابن‌مقفع و آثار او را خوب تحلیل می‏کند و بر نفوذ و اثرگذاری فرهنگ ایرانی و ادب خسروانی به‌درستی تأکید دارد؛ اما اشتباهات او فراوان است، اشتباهات او خوانش میراث با عقل معاصر است و حتی در این زمینه نیز گزینشی برخورد می‏کند.

  • نگری ۱۳۹۸-۰۴-۲۳ ۱۱:۱۵

    فقرا: یک دشمن تهدیدگر و اجتناب‏ناپذیر/ آنتونیو نگری؛

    از طبقات خطرناک تا انبوه‌‏خلق

    ظرفیت کاری فقرا اینک امری است بالفعل، زیرا امروزه کل مجموعه روابط اجتماعی مولد است. باوجود این، کماکان فقرا به معنای واقعی کلمه دشمن به شمار می‏ روند یا یک بار دیگر به دشمن بدل شده ‏اند، زیرا برای تولید ضروری هستند، موجوداتی غنی از حیث ظرفیت تولیدی و گنجانده‏ شده در تولید اجتماعی. همه این موارد، دقیقا ذیل نام نیاز به اندراج [آنها در تولید]، فقرا را به امری خطرناک و خصومت‏برانگیز بدل می ‏سازد.

  • نجفی ۱۳۹۸-۰۴-۲۳ ۱۱:۰۰

    ملاحظاتی انتقادی درباره ترجمه صالح نجفی از کتاب «مفهوم آیرونی» سورن کرکگور؛

    فقدان وحدت در ترجمه

    در این مقاله کوشیدم ذیل شش عنوانِ «ترجمه غیردقیق یا ترجمه نادرست یا ترجمه غیردقیق و نادرست»، «واژه یا عبارات یا جملات ترجمه‌نشده»، «فقدان وحدت در ترجمه»، «فقدان پانویس و واژه‌نامه برای واژه‌های ترجمه‌شده، مخصوصاً واژه‌های فنی»، «مشکلات ویرایشی یا زبان فارسی نارسا» و «عدم ترجمه بسیاری از یادداشت‌های مفید مترجمان انگلیسی» شواهد متعدد و متنوعی ارائه دهم و ادعا کنم که ترجمه صالح نجفی از کتاب کرکگور تحت عنوان «مفهوم آیرونی» ترجمه‌ای قابل‌قبول نیست

  • مصطفی ملکیان ۱۳۹۸-۰۴-۲۲ ۱۱:۲۹

    تاملی بر برخی خطاهای جدی روشی در آثار و گفتار مصطفی ملکیان؛

    وعظ او واجد مجموع پریشانی شد

    انسان بیرون از جامعه مفهومی است پیش از علوم اجتماعی جدید؛ و به همین دلیل است که جایگاه سخنان ملکیان منبر وعظ معنویت می‌شود؛ یعنی گرچه واژگان نو هستند، اما شیوۀ برخورد وی با انسان همان است که پیش از تولد مفهوم انسان در علوم انسانی جدید بود. در برخی نظریه‌های واپسین که به پساساخت‌گرایی موسوم شدند، سخن از مرگ انسان به معنای جدید نیز رفته است؛ اما بحث ملکیان ربطی به این موارد ندارد و به‌کلی پیش از مفهوم جدید انسان و فرد بودن اوست.

  • اسپات ۱۳۹۸-۰۴-۱۹ ۱۱:۰۸

    معرفی و نقد فیلم افشاگر از منظر اخلاق رسانه‌ای؛

    چگونه روزنامه‌نگاری تحقیقی می‌تواند جلوی فساد، جرایم سازمان‌یافته و پنهان‌کاری سیستماتیک را بگیرد؟

    اسپات‌لایت فیلمی دربارۀ جایگاه ارزشمند روزنامه‌نگاری تحقیقی است و خدمتی است که ‌این‌گونه روزنامه‌نگاری می‌تواند برای آگاهی‌بخشی و جلوگیری از فساد، جرایم سازمان‌یافته و پنهان‌کاری سیستماتیک داشته باشد. تحقیقات بلنددامنۀ روزنامه‌نگاری تحقیقی ‌این امکان را فراهم می‌کند که یک ماجرای غیراخلاقی را به یک حادثه و فرد خاطی تقلیل ندهد و ریشه و سازمان فساد را کشف کند.

  • شریعتی ۱۳۹۸/۰۴/۱۸

    گفت‌وگو با دکتر موسی اکرمی در بارۀ دکتر علی شریعتی؛

    ضرورت نقد همدلانۀ دکتر شریعتی

    بی گمان نمی‌توان گفت که دکتر شریعتی در روی آوری به جنبش انقلابی یک آدم غیرانقلابی یا ضد انقلابی یا مرتجع است. او بالاخره دارد همۀ تحولات و رویدادهای سیاسی را دنبال می‌‍کند. ولی اگر می‌توان او را انقلابی به معنای کنشگر حرفه‌ئی سیاسی در راه براندازی حکومت موجود و ایجاد حکومت مطلوب دانست، من می‌‍‌گویم ایشان انقلابی نبوده. نه نقد جدی حاکمیت سیاسی موجود را دارد نه طرحی جدی برای حکومت بدیل جایگزین.

  • مارکس ۱۳۹۸-۰۴-۱۷ ۱۴:۵۰

    شخصیت انگلس در پس دوستی با مارکس؛

    انگلس و مارکس: روایت یک دوستی

    دوستی انگلس با مرگ مارکس قطع نمی‌شود. منظور ما اشاره به کمک‌های مادی انگلس به دختران مارکس نیست، همان‌طور که به پدرشان کمک کرده بود، بلکه به تلاش‌هایی نظر داریم که او برای شناساندن آثار مارکس به جهان مبذول می‌دارد. مشارکت در ترجمه‌ی این آثار به زبان‌های مختلف (به‌ویژه به انگلیسی و فرانسه)، نظم و ترتیب دادن به این نوشته‌ها و شرح و توضیح آن‌ها به لحاظ تاریخی، نوشتن مقدمه‌های روشنگرانه بر نوشته‌های مارکس به‌منظور تأکید بر فایده‌ی آن‌ها برای کشورها و مبارزاتی که این آثار به آن‌ها اختصاص یافته‌اند.

  • خرافات ۱۳۹۸-۰۴-۱۶ ۱۱:۰۸

    بررسی ساختار خرافه؛

    وقتی ساحر سنگی به شکم خود می‌بندد

    رازها جهان را قابل تحمل می‌سازند؛ اما واقعیت‌های پیشاپیش رمزگذاری‌شده باید از طریق روش‌ها و ابزارها به صورت معقول مورد رمزگشایی و کشف قاعده قرار گیرند. فیسک معتقد است که واقعیت‌ها (امر واقع) در نظامی قانونمند از نشانه پیش‌تر رمزگذاری شده‌اند که آحاد یک فرهنگ به آن پایبندند. در هر فرهنگی آنچه واقعیت خوانده می‌شود محصول رمزگان همان فرهنگ است و ممکن است واقعیتی عینی و یا تجربی باشد؛ اما اگر هیچ شیوۀ جهان‌شمول یا عینی برای ادراک و فهم آن وجود نداشته باشد آن واقعیتِ از قبل رمزنگاری‌شده بنا به قابلیت‌ها و ظرفیت‌های فرهنگ آن قوم کشف نمی‌شوند.

  • زیمل ۱۳۹۸-۰۴-۱۵ ۱۰:۴۲

    آیا «فلسفۀ پول» ارزش اتخاذ رویکرد فلسفی به علوم اقتصادی را ثابت می‎کند؛

    پول؛ ارزش ذاتی یا نمادین؟

    اقتصادها تلاش می‎کنند تا به مرحله رشدی برسند که در آن اشیا به‌وسیله یک مکانیزم خودکار، میزان ارزش خود را تعیین می‎کنند؛ به‌عبارت‌دیگر، پول باید تنها سمبلی از رابطه بین یک کالا و کل کالاهای موجود در یک جامعه اقتصادی باشد؛ بنابراین هرگونه ارزیابی پولی صرفاً بیانگر این است که میزان پول پرداخت‌شده برای یک کالا قسمتی از ثروت جامعه است.

  • داوری ۱۳۹۸-۰۴-۱۲ ۱۰:۰۷

    رضا داوری اردکانی؛

    شرایط اخلاقی و تاریخی پیشرفت علم

    آیا راهی جز راه طی شده جهان توسعه‌یافته می‌شناسند؟ اگر افق تازه و راه دیگری گشوده و پیدا شود دیگر پیمودن راه توسعه وظیفه نیست و باید از آن منصرف شد اما تا زمانی که راه دیگر پیدا نشده است بیش از دو انتخاب پیش روی آن‌ها نیست. یکی ماندن در وضع توسعه‌نیافتگی و دیگر رفتن به سوی توسعه. انتخاب دوم رفتن به سوی ایده‌آل نیست اما انتخاب اول ماندن در رخوت و بیهودگی و ملال و ناتوانی و پرحرفی و بیهوده‌کاری و فقر و پریشانی و بیماری و فساد است. از این وضع باید رهایی یافت. سیاستمداران و دانشمندان وظیفه دارند که در تمهید مقدمات و فراهم آوردن شرایط گذشت از این وضع بکوشند.

  • فوتبال ۱۳۹۸-۰۴-۱۱ ۱۲:۵۸

    نگاهی به مقوله فوتبال و جنسیت؛

    فراخوان فوتبال برای زنان

    فوتبال در ایران گفتمانی می‌سازد، گفتمانی که بدن زنان در آن حائز دلالت‌های فرهنگی خاصی می‌شود و فرهنگ جنسیتی غالب دچار چالش می‌شود، چالشی که عبارت است از کشیده شدن زنان از سویۀ طبیعی خود به قطب فرهنگی مردانه.

  • مراد ثقفی ۱۳۹۸/۰۴/۱۰

    «نه طبقه، نه متوسط» در گفت ‌و گو با مراد ثقفی؛

    در دفاع از طبقه متوسط

    در ادبیات چپ‌گرایان نوعی تحقیر و تفرعن طبقه متوسط وجود دارد. مثلا بوردیو جایی آنقدر بد می‌گوید که خودش هم متوجه می‌شود و می‌گوید من منظورم این قدر هم بد نیست اما کاملا معلوم است، منظورش تحقیر است به خصوص جایی که می‌گوید، افراد این طبقه یک بچه بیشتر ندارند و تولیدشان کم است!

  • فاضلی ۱۳۹۸-۰۴-۱۰ ۱۱:۵۷

    نقد و بررسی کتاب «دغدغه ایران»؛

    جامعه‌شناسی در تلگرام

    ما دو الگوی روشنفکری در جامعه ایرانی داریم؛ نخست الگوی سیدجمال است که گفت‌وگو با رهبران سیاسی را هدف خودش قرار داده بود و الگوی دیگر شریعتی است که گفت‌وگو با مردم را مخاطب خودش قرار داد. تصور می‌کنم، محمد فاضلی به جای الگوی شریعتی، الگوی سیدجمال یعنی گفت‌وگو با رهبران سیاسی را برگزیده است.

  • صادقی ۱۳۹۸-۰۴-۰۹ ۲۱:۲۲

    به‌بهانه کلیپ حمله به دکتر سهیلا صادقی، دانشیار دانشگاه تهران؛

    واهمه وابستگان دولتی از شفافیت در دانشگاه

    ماجرای هجمه به دکترصادقی یا شائبه‌های پروژه‌های دولتی به دانشکده علوم اجتماعی منحصربه‌فرد نیست و ریشه‌های بنیادین در وضعیت فعلی دانشگاه و نسبتش با تاریخ، جامعه و دولت دارد. پیش‌ازاین، نوشته بودیم پروژه‌بازی‌های دانشگاه با دولت باعث شکل‌گیری فساد، قدرت‌یابی بوروکرات‌ها و تشکیل باندهای هیأت‌علمی برای پروژه‌گیری شده و خواهد شد ... قطعا دکترصادقی آخرین سوژه چنین حملاتی نیست و در آینده، گسترش چنین وضعیتی را شاهد خواهیم بود

  • منصوری ۱۳۹۸/۰۴/۰۴

    گفت‌وگو با اسماعیل جمشیدی در باب تاریخ‌نگاری ذبیح‌الله منصوری؛

    مدافع او نیستم

    منصوری هیچ‌وقت سراغ آثار آکادمیک نرفت! همچنین سراغ ادبیات کلاسیک نرفت. شما در کارنامۀ ایشان ترجمه‌ای از داستایفسکی و هوگو و دیکنت و کافکا نمی‌بینید، او سراغ آثاری می‌رفت که بتواند انبوه مخاطب را حفظ کند. همچنین ما باید روی منصوری به‌عنوان مترجم قلم بکشیم. او در جامعۀ ما یک پدیده‌ بود؛ جامعه‌ای که اهل کتاب نیست و عادت کرده که شفاهی باشد و هرگاه آمده کتبی شود، دولت مشکلاتی ایجاد کرد.

  • شریعتی ۱۳۹۸-۰۴-۰۳ ۱۱:۱۲

    گزارشس از چهل‌ودومین سالگرد علی شریعتی در کانون توحید؛

    دکتر، ما و بحران‌های تو درتو

    همه تنازع شریعتی با روحانیت سنتی در همین جاست. روحانیت سنتی شریعتی را نمی‌فهمد، چون این روحانیت مدام مرز می‌کشد و شریعتی مدام مرزها را می‌شکند و درکی از دین ارایه می‌کند که به تعبیر خودش گاه بی‌دین‌ها با او همدلی بیشتری می‌کنند. بنابراین از دین قرائتی همساز با آن درک جهانی ارایه می‌کند. شریعتی شیعه را در پرتو زیست اسلامی و زیست اسلامی را در پرتو زیست شرقی می‌خواند و آنگاه از کل این فرهنگ شرقی می‌پرسد که تو چه سهمی در بازسازی یک زیست مسالمت آمیز جهانی داری؟

  • بورجیا ۱۳۹۸-۰۴-۰۱ ۱۲:۵۰

    شهریارِ ماکیاوللی: علوم سیاسی یا هجویۀ سیاسی؟(۳)؛

    یک هجویه: انتخاب چزاره بورجا به‌مثابه شهریار نمونه

    شاید امروزه هیچ‎کس نباید این‎قدر عجول باشد که به‌رغم تمام دیدگاه‎های عالمانه‎ای که مخالف هجویه نامیدن شهریار هستند همچنان شهریار را هجویه بخواند؛ اما وقتی که کسی شروع به تفکر دربارۀ این دیدگاه می‎کند، آن را فوق‎العاده منطقی می‎یابد! شما هر تعریفی که از «هجویه» داشته باشید این تعریف می‎بایست شامل قصد محکوم ‎کردن، افشاگری یا تمسخر فرد یا چیزی باشد، نیز باید از صِرف محکوم‎ کردن موعظه‎آمیز و ناسزاگوییِ با توسل به ترفندهایی مثل آیرونی، پوزخند و استهزاء متمایز باشد.

  • کارگران ۱۳۹۸-۰۳-۲۹ ۱۱:۳۳

    سینما چه تصویری از پرولتاریا به دست می‌دهد؟

    کارگران کارخانه را ترک می‌کنند

    اگر شمایل‌نگاری سینما را با نقاشی مسیحی مقایسه کنیم، کارگر مخلوقی نادر همچون یک قدیس است. سینما کارگران را در صورت‌های دیگری نیز نشان می‌دهد؛ یعنی به عنصر کارگری حاضر در دیگر صور زندگی متوسل می‌شود. وقتی فیلم‌های آمریکایی از قدرت یا وابستگی اقتصادی حرف می‌زنند، اغلب این را با توسل به نمونۀ گنگسترهای خرد و کلان ترسیم می‌کنند و در واقع آن‌ها را به سناریوی کارگران و کارفرمایان ترجیح می‌دهند.

  • ادبیات ۱۳۹۸-۰۳-۲۸ ۱۱:۴۲

    دربارۀ طفل یتیم جامعه‌شناسی ادبیات در ایران؛

    «جامعه‌شناسی ادبیات» یا «اجتماعیات در ادبیات»

    جامعه‌شناسی ادبیات در ایران تا مدت‌ها به‌صورت «اجتماعیات در ادبیات» تدریس می‌شد. چنان‌که می‌دانیم، کانون توجه جامعه‌شناسی ادبیات، رابطۀ میان اثر هنری، مخاطبانش و ساختار اجتماعی‌ای است که اثر در آن تولید و درک می‌شود و می‌خواهد ببیند یک اثر ادبی چگونه در شرایطی خاص به وجود می‌آید و سنت‌های فرهنگی و ترتیبات اجتماعی چه تأثیری بر تخیل نویسنده می‌گذارند. اما در «اجتماعیات در ادبیات» کوشش بر این است که ببینیم نویسنده یا شاعر چگونه مفاهیم جامعه‌شناسی را به زبان ادبی بیان کرده‌اند.

  • ایران شناسی ۱۳۹۸/۰۳/۲۷

    ناهید غنی/ تاریخ یک ملت تا چه اندازه در ساختار هویت فرهنگی او دخیل است؟

    انکار فرهنگ ایرانی، انکار خرده‌فرهنگ‌های ایرانی است

    نیروی آموزش‌گر تنها نباید یک گویشور با تحصیلات تربیت معلم باشد، باید از ساختار دستوری و واژگانی و نحوه تدریس آن گویش و ارتباط آن با گویش‌های دیگر و با زبان فارسی مطلع باشد. این در حالی است که بهترین گزینه می‌توانند گویشوران فارغ‌التحصیل فرهنگ و زبان‌های باستان باشند اما چند نفر از آنها جذب شده‌اند، فعالان زبان مادری استان‌های مختلف آیا زمینه‌های لازم را فراهم کرده‌اند یا فراهم می‌بینند؟ به صرف مطرح کردن یک خواسته ولی در عین حال بی‌برنامه بودن و انکار هویت خود به اسم قوم‌گرایی، متاسفانه نمی‌توان به مطلوب رسید.

  • ماکیاوللی ۱۳۹۸-۰۳-۲۶ ۱۱:۲۹

    شهریارِ ماکیاوللی: علوم سیاسی یا هجویۀ سیاسی؟(۲)؛

    ماکیاوللی به‌مثابه یاور حاکمان جائر؟!

    اگر دوستان ماکیاوللی در صدد خواندن دست‎نوشتۀ شهریار بوده‎اند و اگر آن‌ها همان معنای ظاهری‎اش را پذیرفته‎اند -یعنی درسی عینی دربارۀ اینکه چگونه می‎توان یک حاکم جائر موفق بود که این درس در قالب پند و اندرز به یکی از همین‎گونه حاکمان ارائه شده است- به‌سختی توانسته‎اند که جلوی بُهت‎زدگی عمیق خود را بگیرند. و اگر این دست‎نوشته فقط به قصد جلب نظر جولیانو مدیچی جوان بوده است، مدیچی به سختی می‎توانسته از این قضیه خوشحال باشد که کتاب شهریار با خونسردی تمام وی را جزء یکی از همان افرادی قرار داده که معلمِ پدرش [= لندینو] دربارۀ این افراد [= حاکمان جائر] نوشته است: بزرگ‎ترین تکلیف یک شهروند خوب، کُشتن حاکمان جائر است.

  • ترنس مالیک ۱۳۹۸-۰۳-۲۵ ۱۱:۵۶

     خوانش سایمون کریچلی از «خط باریک قرمز» ترنس مالیک؛

    درباب شیوه‌های مردن

    کریچلی با وسواس بسیار و براساس منطق باز و گشوده‌ای که در رویکرد «نظریۀ تحلیلی فیلم» می‌توان سراغ گرفت، بر دو مفهوم رادیکالی تأکید می‌کند که به‌واقع محورهای فلسفی تفکر سینمایی مالیک هستند و ازاین‌رو بررسی‌شان به درک عناصر سرشت‌نمای این فیلم نیز یاری می‌رساند. نخست، آرامش در لحظۀ مواجهه با مرگ یا مسئلۀ اصالت یا عدم اصالت شیوه‌های مختلف مردن و دیگری، طبیعت به‌مثابۀ «چیز» فی‌نفسه و قاب ثابتی که همواره در پس‌زمینۀ رخدادهای فیلم حضوری مستقل دارد و «نسبت‌به اهداف و مقاصد انسانی بی‌تفاوت است.»

  • رسول جعفریان ۱۳۹۸-۰۳-۲۱ ۱۰:۴۲

    نگاهی به منازعات فکری در تبریز/ رسول جعفریان؛

    بازگشت غلوّ به تفکر شیعی در قرن سیزدهم

    نخستین بار، مسأله علم امام کی مطرح شد؟ این سوالی است که علاقه مندان به علم کلام شیعی باید پاسخگوی آن باشند. در این باره شاید، و افزون بر آنچه غالیان افراطی در زمان امام صادق (ع) در باره مقام امام مطرح می کردند، بتوان نخستین مورد را در میان محدثان شیعه و متکلمان نخست، زمانی دانست که امام جواد(ع) با سن کم به امامت رسید و شیعیان در باره علم امام، به این معنا که آیا او چه قدر در دین دانش دارد که بخواهد در مقام امامت، هدایت شیعیان را به عهده بگیرد، روبرو شدند.

  • ماکیاوللی ۱۳۹۸-۰۳-۲۰ ۱۱:۱۱

    شهریارِ ماکیاوللی: علوم سیاسی یا هجویۀ سیاسی؟* (۱)؛

    یک تناقض بسیار عجیب!

    ه‌رغم اینکه شیوه و بیشتر فرضیات شهریار تا حدی مشمول اندیشۀ ماکیاوللی‎اند و نتیجتاً این کتاب نمی‎تواند به قلم فرد دیگری به‎جز او نوشته شده باشد، اما شهریار از جنبه‎های مهم و مشخصی -شامل بعضی از تکان‎‎دهنده‎ترین لطیفه‎ها- با هر چیز دیگری که ماکیاوللی تا آن زمان نوشته بود و نیز با هرآنچه که ما دربارۀ زندگی وی می‎دانیم، از در تضاد درمی‎آید؛ و هرکسی که این موضوع را به نحوی از انحا مورد مطالعه قرار داده، به این تضاد پی برده است.

  • مازیار بهروز ۱۳۹۸/۰۳/۱۹

    پاسخ مکتوب مازیار بهروز به چند پرسش فرهنگ امروز؛

    غلبۀ قرائت استالینی از مارکسیسم در تاریخ‌نگاری

    برتری مسائل نظری بر قرائت تاریخی به درجات متفاوت بر چپ ایران تأثیر داشته است و نمی‌توان این واقعیت را کتمان کرد. اما برخی جریانات چپ (به خصوص جریان‌های طرف‌دار چین و شوروی) در روند تاریخ‌نگاری خود تأثیر بیشتری گرفته بودند؛ برای نمونه احسان طبری که پژوهشگر قادری بود، در کارهای علمی خود با در نظر گرفتن چهارچوب نظری شوروی‌ها دست به تحلیل می‌زد

  • بزرگداشت میرجلال‌الدین کزازی در خانه اندیشمندان علوم انسانی ۱۳۹۸-۰۳-۱۸ ۱۲:۴۶

    پیشینه گفت‌وگوهای چالشگرانه در ادبیات ایران چیست؟

    یادی از دیرینگی چالش‌نامه‌ها

    ویژگی بسیار ارزشمند چالش‌نامه این است که در این ‌گونۀ ادبی، به بهانۀ گفت‌وگوی دو چالشگر ستیزنده در سخن خواننده، پژوهنده می‌تواند به آگاهی و شناختی شایسته از دو سوی چالش برسد. توانایی‌ها، ناتوانی‌ها، تنک‌مایگی‌ها، فزون‌مایگی‌ها، راستی‌ها، کجی‎ها را نزد دو چالشگر به‌روشنی و آشکارگی می‌توان یافت.

  • میترائیسم ۱۳۹۸-۰۳-۱۲ ۱۲:۱۵

    موضوع ایران در رویارویی با غرب(۲)؛

    بازتاب نزاع میان دو تمدن

    وضعیت جزم‌انگارانه در ایران باعث شده طی سده‌ها سال و حتی تاکنون، نظام ‌اندیشیدن در ایران در نقطۀ ضعف خود مسکوت بماند و نتواند به‌طورقطع از چنگال آن خلاص شود. این در حالی است که در نظام معرفتی غرب به دلیل اینکه تعارض و تقابل میان استدلال‌های منطقی که در میان فلاسفه در جریان است، آنتی‌تزی مکرر پدید می‌آورد که در برابر فکرِ جزم‌انگارانه مقاومت می‌کند. این اصل مهم در واقع نقطۀ قوت نظام معرفتی در غرب را نشان می‌دهد. ولی همین تعارضات و تقابلی که به صورت «حرکت مار» در نظام معرفتی غرب وجود دارد، سبب می‌شود که فرایند معنابخشی و طلب کردن توجیه در هنجارسازی به یک نوع تنازع دامنه‌دار مبدل شود که غایت آن نوعی فلسفۀ پوچ‌انگاری (نیهیلیسم) را در پی دارد. بدیهی است که این مشکل عمده در ساختار نظام معرفتی در غرب همیشه بحران‌ساز است و این مهم، در حقیقت همان نقطۀ ضعف آن به شمار می‌آید.

  • فلسفه ۱۳۹۸-۰۳-۱۱ ۱۱:۰۰

    تأملی در نقش جهان‌بینی ایرانی در پیدایی و پویایی فلسفه یونانی؛

    مورخان چه می‌گویند؟

    در مورد افلاطون نیز صحبت‌های بسیاری در باب تأثیرپذیری او از ایران و جهان‌بینی ایرانی شده است و محققان برجستۀ بسیاری در این زمینه به تتبع و تحقیق پرداخته‌اند که ذکر همۀ آن‌ها از حوصلۀ بحث ما خارج است. ما در اینجا به نقل مطالبی از دو خاورشناس برجسته، نخست پروفسور دوشمن گیمن و پروفسور پانوسی اکتفا می‌کنیم؛ دوشمن گیمن در این خصوص می‌گوید: «در مورد افلاطون، تماس او با ایران به یک امر تقریباً معلوم تاریخی است و مسلم است که آکادمی با نظریه‌های ایران آشنا بوده. این نظریه‌ها، رواجی روزافزون داشت.»