جایگاه عقل در اندیشه شیخ مفید

قرن چهارم به‌خصوص با تجربه تلخ عصر غیبت کبری که در اوایل قرن در سال 329ق رخ داد و شیعیان در فرود و فرازهای بین نقل و عقل و شبهه و ردیه و اصول و فروع سرگردان مانده بودند و مسلّطین از آنها قائل به مرجعیت امام و رعایت روایت و حدیث ایشان بود، منشأ تحولات عظیمی در افکار و اندیشه‌های مسلمین از شیعه شد.

امیرمحمد گمینی: بسیاری از پژوهش‌ها در زمینه تاریخ علم ارزش علمی ندارند

در کتاب‌ها و مقالات و سخنرانی‌ها، از تاریخ علم در دوره اسلامی و ایرانی سخن زیاد گفته می‌شود؛ اما هدف از این مباحث، شناخت تاریخ علم در آن دوران نیست. هدف صرفا افتخار کردن و خود را بزرگ جلوه دادن است. در مجموع، هدف از چنین بازخوانی‌هایی یا افتخار کردن است و یا اینکه بگویند در نهایت این دین بود که منجر به افول علم در جامعه‌ی ما شد!

مقدمه کتاب آزادی، قانون و سازمان؛ جدیدترین اثر دکتر رضا داوری اردکانی

آزادی چیزی است که اهل سیاست نظری در این اواخرکمتر دربارۀ آن فکر می‌کنند و از آن چندان حرف هم نمی‌زنند. حتی دفاع از لیبرالیسم در پناه مفهوم عدالت صورت می‌گیرد. کمتر فیلسوفی را می‌شناسیم که بعد از سارتر از آزادی گفته باشد. من هم که می‌خواستم فصلی دربارۀ فلسفه و آزادی در زمان معاصر بنویسم و در این دفتر بیاورم، کار را مشکل یافتم و منصرف شدم.

فهم قرآن باید در متن باشد نه حاشیه/ باید توان برداشت از قرآن را پیدا کنیم

اگر در زبان مردم دقیق شویم بسیار کم مثال قرآنی می‌بینیم. من عاشق شعر هستم و به قول عرفی ملک سخن به ممکلت جم نمی دهم، یک بیت عاشقانه به عالم نمی‌دهم. اما با تمام این وصف می‌گویم وقتی صدها شعر در زبان مردم است آیا ما توانسته‌ایم زبان مردم را با یک آیه از قرآن کریم آشنا کنیم؟

عیسای مسلمانان

امروزه وقتی از رابطۀ اسلام و مسیحیت یا، به تعبیر دقیق‌تر ، رابطۀ مسلمانان و مسیحیت سخن به میان می‌آید، آن‌چه که به ذهن خطور می‌کند نوعی رابطۀ خصومت‌آمیز است. اگر روزگاران گذشته، به‌ویژه قرون وسطا، را مد نظر داشته باشیم، فوری به یاد جنگ‌های خونین صلیبی می‌افتیم. امروزه هم این دو طرف، نگاه خیلی خوبی نسبت به هم ندارند و تنها گوشۀ چشمی به دهان یکدیگر دارند

«مارکسیسم و مسایل زبان شناسی»

در اتحاد جماهیر شوروی سابق، کنار آبراه ولگان، مجسمه بزرگی قرار داشت که ساخته دست زندانیان بود. روزی نگهبان مجسمه متوجه شد سر مجسمه با فضولات پرندگان مهاجری که برای استراحت روی آن می نشینند پر شده است

کتاب «زندگینامه محمد، ماهیت و وثاقت» منتشر شد

انتشارات حکمت کتاب «زندگینامه محمد، ماهیت و وثاقت» منتشر کرد

نزاع قدیم و جدید: مورد رؤیت هلال

یکی از موضوعاتی که با ورود به ماه رمضان، تنور نزاع بین دو گروه سنت‌گرا و نوگرا را داغ می‌کند موضوع چگونگی احراز یا ثبوت آغاز و فرجام ماه قمری رمضان است. گروهی اصرار دارند که با استناد به احادیثی مثل «با رؤیت هلال، روزه بگیرید و با رؤیت هلال از روزه خارج شوید» مشاهده با چشم را شرط بی‌بدیل احراز آغاز و پایان ماه رمضان بدانند، و گروه دیگر معتقدند که در عصر صدور این حدیث، امکان دیگری جز چشم غیرمسلح برای تشخیص حلول ماه وجود نداشته و اکنون می‌توان استفاده از فناوری‌های نوین و علوم دقیقه را پایه و مبنای ثبوت روزها و ماه‌ها قرار داد.

هیتلر و اسلام/مهدی تدینی

بیش از آنچه گمان کنید هیتلر از اسلام تعریف می‌کرد، شیفتۀ این دین بود و مسیحیت را در مقابل به سخره می‌گرفت. می‌گفت: «احکامی که تکلیف می‌کند انسان‌ها غسل و وضو کنند، از برخی نوشیدنی‌ها اجتناب کنند، با طلوع آفتاب برخیزند و سر مناره روند ــ همه تکالیفی است که افرادی هوشمند وضع کرده‌اند».

کتاب «دین و مذهب در عصر تیموری» منتشر شد

ابعاد مختلف اعتقاد دینی و مذهبی مردم و حاکمان تیموری در کتاب «دین و مذهب در عصر تیموری» بررسی شده و نشان می‌دهد بررسی اعتقادات دینی و تغییرات گوناگون مردم از ضروریات تحولات اجتماعی این عهد است.

بازآفرینی نظریه استاد مطهری درباره علم اجتماعی اسلامی

غرض نویسنده این کتاب این بوده که بتواند نظریه استاد مطهری درباره علم اجتماعی اسلامی، بازسازی و بازآفرینی کند؛ چراکه استاد مطهری در طول حیات ظاهری خویش، فرصت نکرد آنگونه که باید، این برنامه معرفتی را به سرانجام برساند و آرا و دیدگاه‌های خود را درباره فلسفه علم اجتماعی اسلامی، به تفصیل درآورد.

از «نقش ائمه در احیای دین» تا «نخستین رویارویی‌های اسلام و سکولاریسم»

زورق مطالعه کتاب‌ «نقش ائمه در احیای دین» اثر علامه عسگری و «نخستین رویارویی‌های اسلام و سکولاریسم» و «اسلام و سکولاریزم؛ از آغاز تا امروز» را برای ماه مبارک رمضان توصیه کرد.

تصمیم جیم کری برای بازنشستگی جدی است/ به حد کافی کار کرده‌ام

جیم کری گفته است درباره بازنشستگی تقریبا جدی است و فکر می‌کند به حد کافی کار کرده است.

راه برادران کوئن جدا شده است/ این بار ایتن تنهایی فیلم می‌سازد

در حالی که برادران کوئن همواره با هم کار کردند، به دنبال موفقیت «تراژدی مکبثت» که به تنهایی توسط جوئل ساخته شده، حالا ایتن می‌خواهد یک فیلم به تنهایی بسازد.

چهارمین فیلم پرفروش از ابرقهرمان گاتهام

«بتمن» به فروش ۷۰۰ میلیون دلاری رسید/ درامی روان‌شناختی و امروزی

فروش «بتمن» در گیشه‌های جهان از مرز ۷۰۰ میلیون دلار عبور کرد.

ناگفته‌های «کاخ گلستان» آشکار می‌شوند/ روایت‌های زنده درباره‌ مجموعه‌ جهانی گلستان

تاریخ شفاهی کاخ جهانی گلستان با جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز از قدیمی‌های این مجموعه‌ تاریخی تدوین می‌شود.

هابز و سیاست مدرن: به مناسبت 434امین سالروز تولد او

گالیله دانش سیاست

در تاریخ اندیشه سیاسی غالبا ماکیاولّی را نخستین فیلسوف سیاسی مدرن دانسته‌اند و مراجعی همچون لئو اشتراوس نیز بر این تلقی صحه گذاشته‌اند. با این حال، بررسی دقیق اندیشه ماکیاولّی حاکی از آن است که او همچنان پای در سنت داشته و نمی‌توانسته تمامی لوازم سیاست مدرن را دریابد و نظریه‌ای اساسا مدرن را بپروراند.

مورد توماس هابز

ژورنالیستی شدن مباحث فکری و اندیشه به معنای طرح ایده‌ها و افکار متفکران و فیلسوفان و نظریه‌پردازان در رسانه‌های عمومی و مطبوعات، به ویژه روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها، مخالفان و موافقان زیادی دارد.

گذرگاهِ همیشه

زمان همواره در آغاز است. هر دم آغازگاهی است برای دم‌های بعدی، اگرچه خود برآمده از هزارانِ دمِ پیشین باشد که هریک از آنها نیز حکمِ آغازگاه را داشته‌اند. زمان چیزی جز استمرارِ آغازیدن نیست. از آن سو، در پشتِ سر، چیزهایی است که به دست رسیده است به مثابه گواهی بر پایان‌یافتنِ چیزهایی که پیش از این بوده است. از این سو، در پیشِ رو، امکانِ آینده‌ای گشوده است که بازبسته تفسیر و انتخاب ماست.

نگاهی به کتاب «سیاست و حکومت در خاورمیانه (غرب آسیا) و شمال آفریقا»

آیینه واقعیت‌های تاریخی خاورمیانه

اهمیت تاریخی، سیاسی، تمدنی، فرهنگی و اقتصادی منطقه خاورمیانه (غرب آسیا) و شمال آفریقا بر کسی پوشیده نیست و آگاهی از مسائل پیچیده این منطقه بدون شناخت ویژگی‌ها و روندهایی که وضعیت موجود را شکل داده ممکن نخواهد بود.

دیرینگی روزه‌داری در تاریخ/ پیدایش روزه از حضرت آدم تا واجب شدن آن در صدر اسلام

روزه، عبادت دیرینی است که پیدایش آن را می‌توان با حضور آدم (ع) در زمین و پس از خروج وی از بهشت، دانست. روایت‌ها و احادیث مختلف به قدمت روزه و چگونگی آن در میان ملت‌های مختلف پرداخته است.

دانشنامه‌ها نقطه آغاز پژوهش هستند/ دانشنامه‌ها و ضرورت پژوهش‌های میان‌رشته‌ای

دانشنامه‌ها در تاریخ علم و فرهنگ و تمدن، همواره مهمترین ابزار ثبت و ضبط اطلاعات محسوب ‌شده‌اند؛ بی تردید با هدفمند کردن نقش دانشنامه‌ها در پیوند با اهداف پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از این ظرفیت می‌توان بسیار بهره جُست.

«روستائیان و مشروطه» اثر یزدانی در راه است/ تکاپوی روستائیان برای برانداختن نظام ارباب رعیتی حمایت نشد

سهراب یزدانی، استاد تاریخ دانشگاه خوارزمی خبر از آماده شدن کتاب «روستائیان و مشروطه» برای چاپ داد، کتابی که به بررسی وضعیت روستائیان در مواجهه با مشروطه می‌پردازد.

پژوهش‌های مردم‌نگاری می‌تواند ریشه وحشی‌گری مغولان را نشان دهد/ تاریخ حادثه‌ای بزرگ‌تر از حمله مغول به خود ندیده است

کتاب «زندگی روزمره در امپراتوری مغول» نوشته‌ «جرج لین» با ترجمه سعید درودی پژوهشی نو از منظر تاریخی، مردم‌نگاری و قوم‌شناسی است که به ابعاد گوناگونی از مغول‌ها در عهد به قدرت رسیدن چنگیز و فرزندانش می‌پردازد.

بررسی تاریخ نهج‌البلاغه در برنامه تلویزیونی سوره

در اولین قسمت از برنامه «سوره؛ فصل نهج البلاغه» درباره موضوع «تاریخ نهج البلاغه» با حضورسید محمد کاظم طباطبایی، پژوهشگر نهج البلاغه بحث و گفتگو می‌شود.

پدیده ذوق‌زدگی در امر پژوهش تاریخی در حوزه اسلام‌پژوهی / حسن انصاری

چنین نیست که هر ادعای علمی و نظریه تازه‌ای بر مبنایی اصیل و دقیق استوار باشد و یا فرم بیان و ارائه ما را از بررسی دقیق ادعاها و نظریات باز دارد. در آن صورت مواجهه ما با این نوع ادبیات نه محققانه که از نوع نازلترین انواع مواجهه مقلدانه است.

کتاب جدید رضا داوری اردکانی منتشر شد

جدیدترین اثر رضا داوری اردکانی با عنوان «آزادی، قانون و سازمان» منتشر شد.

تاریخ بدبینی و کارکرد آن در زمانه فعلی

بدبینان باستان، در شکلی نوع‌دوستی منحرفانه، فقر شدید را پذیرفتند تا به‌نحوی بهتر با انتقاد اجتماعی رادیکال خود افراد ازخودراضی را مورد حمله قرار دهند.

ترس و لرز، هستی و نیستی در گفت‌وگو با کی‌یرکگارد

کی‌یرکگارد از مرزهای فلسفه، الهیات، روانشناسی، نقد ادبی، ادبیات مذهبی و داستان گذر می‌کند.

به مناسبت درگذشت رضا براهنی

فراموشی گاهی چیز بدی نیست

برای آدم‌ها فراموشی گاهی چیز بدی نیست مساله این است که جامعه فراموشی نگیرد، این یادداشت را پنجم فروردین ماه ۱۴۰۱ (۲۵ مارس ۲۰۲۲) همزمان با مرگ رضا براهنی-‌که چند سالی فراموشی گرفته بود و امروز در تورنتو کانادا در غربت درگذشت- می‌نویسم تا خودمان او را فراموش نکنیم.