شناسهٔ خبر: 22359 - سرویس دیگر رسانه ها

مصححان کتاب‌ها در حال انقراضند

یوسف بیگ باباپور، سندپژوه و پژوهشگر تاریخ می‌گوید: این روزها شاید تعداد افراد سندپژوه و نسخه‌شناس مجرب در ایران به 100 نفر هم نرسند، در حالی که سندپژوهی و نسخه‌خوانی یکی از بایسته‌های تاریخ ایران و اسلام، به ویژه تاریخ معاصر است.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ یوسف بیگ‌باباپور که دکترای تاریخ علم دارد و مصحح نسخه‌های خطی است درباره مشکلاتی که نسخه‌شناس‌ها و مصصحان کتاب در پژوهش‌های تاریخ محلی با آن روبه‌رو هستند، گفت: در این حوزه تعداد کمی از پژوهشگران مشغول به فعالیت هستند، در حالی که سندپژوهی و نسخه‌خوانی یکی از بایسته‌های تاریخ ایران و اسلام، به‌ویژه تاریخ معاصر است و افراد سندپژوه و نسخه‌شناس مجرب در حال حاضر در ایران شاید به 100 نفر هم نرسند. 

وی با تاکید بر ایجاد انگیزه در نسل جوان برای پرورش و تربیت نسل سندپژوه ‌و نسخه‌شناس جدید بیان کرد: مسئولان، رسانه‌ها و روزنامه‌ها باید برای جوانان در این حیطه انگیزه ایجاد کنند تا با احاطه به ابزار پژوهش‌های تاریخی به سراغ بررسی پیشینه بزرگان، تمدن، فرهنگ، آداب و سنن بروند. این نسل را با شیوه‌هایی درست باید ترغیب و تشویق کرد تا به تاریخ این سرزمین علاقه‌مند شوند و آن را ارج نهند و به عنوان یک هویت بدان بنگرند.

مصحح و نویسنده کتاب‌های «تاریخ اکراد» و «تاريخ بناب به روايت تصوير و سند: ميراث باستاني و فرهنگي» عنوان کرد: در پژوهش‌های تاریخ محلی از امثال ما چندان حمایت نمی‌شود. بیشتر کتاب‌هایی که تا کنون تالیف یا تصحیح کرده و به چاپ رسانده‌ام، جز چند عنوان را که با کمک نهادهای دولتی چاپ کرده‌ام، مابقی را با هزینه شخصی منتشر کردم و این کار به دلیل علاقه‌ای است که به امر پژوهش در این حوزه داشته و دارم و خود را کمترین خادم فرهنگ می‌دانم.

نسخه‌خوانی از بایسته‌های تاریخ ایران است

وی گفت: من و همکارانم می‌خواهیم متون و نسخ خطی را با دنبال کردن پژوهش‌های تاریخی احیا کنیم و کتاب‌هایی که در این زمینه تا کنون چاپ شده معمولا برگشت مالی برای ما نداشته است.

باباپور درباره تعداد شمارگان کتاب‌هایی که امسال از وی منتشر شده اظهار کرد: تا دو سال پیش از هر کتاب 500 تا دوهزار نسخه چاپ می‌کردند و اخیرا با ظهور صنعت چاپ دیجیتال بین 200 تا 500 نسخه چاپ می‌شود و در صورتی که مورد استقبال واقع شود کتاب‌ها بازچاپ می‌شوند. 

باباپور درباره پرداختن به تاریخ محلی با تکیه بر اسناد در دو کتاب «تاريخ بناب به روايت تصوير و سند: ميراث باستاني و فرهنگي» و «شورش اکراد» که به تازگی منتشر شده‌اند، گفت: من متولد آذربایجانم و اغلب کتاب‌هایی که تالیف کردم به تاریخ محلی مراغه، بناب، ارومیه و تبریز و غیره می‌پردازد. 

کم‌کاری پژوهشگران در حوزه تاریخ محلی

وی در ادامه با تاکید بر بهره‌گیری از اسناد در پژوهش‌های تاریخ محلی افزود: در کتاب‌هایی که سعی کردم به تاریخ محلی بپردازم به اسناد و نسخ خطی استناد کردم اما از تاریخ شفاهی در این کتاب‌ها استفاده نشده است.

باباپور با اشاره به پژوهش درباره واقعه شورش شیخ عبیدالله کرد اظهار کرد: درباره این واقعه پژوهش چشمگیری انجام نشده به همین دلیل با همکاری مسعود غلامیه درباره این شورش با تکیه بر اسناد و نسخ خطی که در کتابخانه‌های کشور موجود بود، پنج عنوان کتاب و رساله تا به حال به چاپ رسانده‌ایم.

این مصصح و نسخه‌خوان ادامه داد: درباره ماهیت فتنه شیخ عبیدالله کرد باید گفت این فتنه یک رویداد شیعه‌ستیزی بوده که در زمان قاجار (ناصرالدین شاه) با کمک استعمار در شهر مراغه، ارومیه، میاندوآب و بناب رخ داد و بسیاری از مردم این مناطق در این فاجعه، از زن و مرد و بچه شیرخواره قتل‌عام شدند. 

ردپای شورش اکراد در لندن 

وی با اشاره به استفاده از نسخه خطی شورش عبیدالله در آذربایجان که در کتابخانه مرکز مطالعات شرق در لندن موجود است، عنوان کرد: درباره این واقعه کتاب دیگری با عنوان «تاریخ فتنه و خروج اکراد» بر اساس نسخه خطی در این کتابخانه موجود است که در آینده نزدیک منتشر می‌شود.
 
وی با اشاره به چگونگی دستیابی به نسخه خطی در رابطه با وقایع تاریخ محلی ایران در کتابخانه‌های مختلف اذعان کرد: اغلب این نسخه‌ها که در کتابخانه‌های ایران و خارج از کشور نگهداری می‌شود از طریق مکاتبه یا از طریق سایت آن کتابخانه و موسسه قابل دسترسی است.

این نسخه‌شناس و سندپژوه در ادامه افزود: کتاب «تاريخ بناب به روايت تصوير و سند: ميراث باستاني و فرهنگي» برای گردشگران گردآوری شده و تاریخچه این شهر را با مجموعه اسنادی که در آن گنجانیده شده، روایت می‌کند که متأسفانه به دلایل و مشکلاتی که برخی افراد مغرض در این زمینه برای ما پیش آوردند، از تالیف و چاپ مجلدهای بعدی آن منصرف شدیم و فقط جلد نخست آن منتشر شد. 

درباره یوسف بیگ ‌باباپور
 
یوسف بیگ باباپور، متولد مراغه (آذربایجان) و دارای دکترای تاريخ علم (تاريخ پزشكی دوره اسلامی) است. وی فعالیت‌های تحقیقاتی خود را در زمینه تصحیح متون و نسخه‌شناسی، فهرست‌نويسی نسخه‌هاي خطی، پژوهشگر تاريخ علم (بالاخص تاریخ پزشکی دوره اسلامی) متمرکز کرده است. 

«جستارهایی در میراث اسلامی (8 دفتر تا به حال)»، «فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، جلدهای 45 و 1/40 و 3/40 و 53»، «تاریخ عکاسی در مراغه»، «اسناد صمدخان شجاع‌الدوله»، «مراغه در مطبوعات قاجاري»، «خاطرات مشروطيت از ميرزا حسن شكوهي» و «سفرنامه مظفرالدين شاه به مراغه و نیز از آذربايجان به تهران» برخی از کتاب‌های وی را تشکیل می‌دهند.