شناسهٔ خبر: 26615 - سرویس دیگر رسانه ها

مدرک‌گرایی‏، آسیب جدی عرصه دانش

احمد مسجد جامعی در آیین «معرفی برترین‌های پژوهش فرهنگی و پژوهشگران برتر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» گفت: این روزها پژوهشگری به مجادله روز تبدیل شده است؛ به این معنا که امروزه به‌وفور شاهد انتشار کتابی به‌نام فردی هستیم که مدرک علمی بالایی دارد، اما بعدها معلوم می‌شود که این اثر پیش از این، به نام فرد دیگری ثبت شده است.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ آیین «معرفی برترین‌های پژوهش فرهنگی و پژوهشگران برتر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» (۷ دی‌ماه) در سالن اجتماعات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با حضور علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد مسجدجامعی، عضو شورای شهر تهران و جمعی از پژوهشگران حوزه‌های مختلف برگزار شد.
 
احمد مسجدجامعی در این مراسم ضمن ارائه تاریخچه‌ای از راه‌اندازی روز پژوهش، نشریه پژوهش و نامه پژوهش اظهار کرد: در نخستین سال راه‌اندزای جشنواره پژوهش فرهنگی، پژوهش‌های اجتماعی حوزه دین چندان قوی و غنی نبود؛ خوشبختانه این حوزه را نیز به‌تدریج به حرکت درآوردیم، به‌گونه‌ای که با استقبال چشمگیری مواجه شد و بعدها کنگره دین‌پژوهان محصول این پژوهش شد.
 
وی ادامه داد: پس از مدتی، زمینه راه‌اندازی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات فراهم شد و در نهایت طراحی رشته مدیریت فرهنگی در دانشگاه‌ها از این‌جا نشأت گرفت.

این عضو شورای شهر تهران با بیان این‌که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره در عرصه پژوهش جریان‌آفرین بوده است، گفت: در هر سال از برپایی جشنواره پژوهش فرهنگی و از همان نخستین روزهای راه‌اندزای پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، روند پژوهش در کشور را آسیب‌شناسی می‌کردیم. آن‌چه اکنون در عرصه پژوهش با آن به‌عنوان یک معضل مواجه هستیم، این است که این روزها پژوهشگری متأسفانه به مجادله روز تبدیل شده است.
 
مسجدجامعی در ادامه سخنانش توضیح داد: متأسفانه اکنون به‌وفور شاهد انتشار آثار به نام افرادی هستیم که توانسته‌اند مدارک علمی بالایی را کسب کنند، اما بعدها مشخص شده که این اثر پیش از این، به نام فرد دیگری ثبت شده است.
 
وی افزود: از طرف دیگر، وقتی در راسته خیابان انقلاب قدم می‌زنیم به‌وفور شاهد عرضه کتاب‌هایی هستیم که کتابفروشان، هیچ‌گونه ابا و پروایی از ارائه آنها ندارند، اما متأسفانه از پژوهش‌‌ها و مقالات حوزه‌های مختلف هیچ‌گونه اطلاعاتی ندارند و هیچ تمایل و رغبتی به عرضه آنها ندارند.
 
این عضو شورای شهر تهران با اشاره به دیگر چالش‌های عرصه پژوهش گفت: متأسفانه اکنون در عرصه دانش با معضل مدرک‌گرایی مواجه هستیم که البته نظام اجرایی و اداری کشور همواره بر این معضل دامن زده است. از دیگر مسائل عرصه پژوهش می‌توان به سیاست‌زدگی در عرصه علم و دانش و کمیت‌گرایی در عرصه پژوهش اشاره کرد. این انتظار می‌رود که مسئولان فرهنگی کشور در اخلاقی‌تر شدن پژوهش در کشور، گام‌های جدی بردارند.
 
جوادی‌یگانه: پژوهش فرهنگی در جامعه بسیار ناچیز است
بخش دیگر این مراسم، به سخنرانی محمدرضا جوادی‌یگانه، رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اختصاص داشت.
وی اظهار کرد: در جامعه با کثرت پژوهش‌های بی‌پایه و در نهایت با کتابسازی مواجه هستیم، اما متأسفانه پژوهش‌های فرهنگی در جامعه، بسیار اندک هستند. به همراه این موضوع، با دسترسی نداشتن به منابع فرهنگی و اطلاعات و داده‌ها مواجه هستیم. بنابراین، باید در حوزه دسترسی به منابع، نهضت اساسی رُخ دهد.
 
جوادی‌یگانه با بیان این‌که متأسفانه این روزها با شبه پژوهش‌های فراوانی مواجه هستیم، عنوان کرد: برپایی جشنواره پژوهش فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف احیای مرجعیت وزارت ارشاد در این عرصه، ضرورت دارد.
 
وی با اشاره به رویکردهای جدید پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، گفت: پژوهش‌هایی که با مرجعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره جدید فعالیت‌های پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام خواهند شد، در سه سطح کلان (ملی)، میانه (بخشی یا کارکردی) و خُرد (رصد فرهنگ) ارائه می‌شوند.
 
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات توضیح داد: از جمله طرح‌های ملی این پژوهشگاه در دوره جدید می‌توان به طرح ملی کتابخوانی، طرح ملی سنجش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، گزارش ملی وضعیت فرهنگی کشور و اطلس فرهنگی کشور، شبکه ملی نخبگان و طرح ملی سنجش وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران اشاره کرد.
 
جوادی‌یگانه اظهار کرد: در دوره جدید فعالیت‌های پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات شاهد راه‌اندازی میزهای تخصصی خواهیم بود؛ هر میز به مسائل و موضوعات مرتبط با یکی از وظایف یا حوزه‌های فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای سیاستگذار فرهنگی می‌پردازد.
 
وی با اشاره به فعالیت‌های سطح خُرد این پژوهشگاه؛ یعنی رصد فرهنگی گفت: این سطح از فعالیت‌ها، سیطره رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی در عرصه فرهنگ، اثرگذاری فراوان رسانه‌های بیگانه و معاند در عرصه فرهنگ و هنر، اطلاع دیرهنگام حکومت از آن‌چه در عرصه فرهنک غیررسمی رُخ می‌دهد، نداشتن اطلاع دقیق از تغییرات فرهنگ در جهان و ریشه‌های فرهنگی بحران‌ها و مشکلات اجتماعی اخیر را شامل می‌شود.
 
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش پایانی این مراسم، از برترین‌های پژوهش‌ فرهنگی و پژوهشگران برتر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اهدای لوح سپاس قدردانی کرد.
 
اسامی پژوهشگران برتر پژوهش‌ فرهنگی به شرح زیر است:
دکتر محمدرضا حمزه‌ای، به دلیل پژوهش تدوین و تألیف شاهنامه کُردی
صدیقه رمضان‌خانی، به دلیل پژوهش فرهنگ عامه شهر یزد
سیدراضیه یاسینی، به دلیل پژوهش پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایرانی
دکتر غلامعلی ولاشجردی فراهانی، به دلیل پژوهش فرهنگ مردم استان مرکزی

اسامی پژوهشگران برتر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شرح زیر است:
رتبه نخست: سیدعبدالله انوار
رتبه دوم به صورت مشترک: سرکارخانم نادری‌جلالی و سعید نورانیان
رتبه سوم به صورت مشترک: سعید فلاح‌فر و دکتر نظام بهرامی‌کمیل