شناسهٔ خبر: 37325 - سرویس دیگر رسانه ها

کتابی که زوال فلسفه اسلامی در جهان معاصر را مورد تردید قرار می‌دهد

متأسفانه معمولاً در غرب تصور می‌شود که در سرزمین‌های اسلامی علم، فرهنگ و فلسفه زوال یافته و از بین رفته است، اما با پژوهش گسترده‌ای که پیتر ادامسون (Peter Adamson) در کتاب «‌مقدمه‌ای کوتاه بر فلسفه در جهان اسلام » صورت پذیرفته این باور به طور جدی مورد تردید قرار گرفته است.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ پیتر ادامسون (Peter Adamson) فارغ‌التحصیل دانشگاه نوتردام، استاد و پژوهشگر فلسفه در حوزه‌های فلسفه اسلامی و یونان باستان است و کتاب‌های متعددی در موضوعاتی چون فلسفه یونان باستان، قرون‌وسطی به‌ویژه نوافلاطونی و فلسفه‌ اسلامی نگاشته است. مقدمه‌ای کوتاه بر فلسفه در جهان اسلام عنوان کتاب جدید وی در خصوص تاریخ فلسفه اسلامی است که شاید بتواند با توجه به ویژگی‌های منحصر به فردی که در ادامه بیان خواهد شد اثر مهی در زمینه معرفی این حوزه به جهان غرب محسوب شود. انتشارات دانشگاه آکسفورد، ناشر این کتاب، مجموعه کتاب‌های «مقدمه‌ای کوتاه بر» را با عناوین زیاد و  تقریباً در همه موضوعات به چاپ رسانده است. نویسندگان توانمند این مجموعه توانسته‌اند با ارائه تحلیل‌ها، رویکردها و ایده‌های جدید محتوای کتاب‌ها را جذاب و آن­ها را خواندنی‌تر سازند.
ادامسون که در  ۲۰۱۴ جایزه بین‌المللی خادمین حرمین شریفین را به دلیل ترجمه آثار فلسفی «ِکندی»دریافت کرده است؛ همچنین کتاب‌های تاریخ فلسفه با عنوان «تاریخ فلسفه بدون هیچ‌گونه گسست»(A History of Philosophy without any Gaps) را نوشته است که به یونان و قرون وسطی اختصاص دارد.

در بررسی فلسفه مدرن غرب مفاهیم و موضوعاتی یافت می‌شود که درک و فهم­شان مستلزم فهم آن­ها در بستر فلسفه اسلامی است. ادامسون با بررسی جغرافیایی خود، هر آن چه فیلسوفان مسلمان، یهود و نصاری درقلمرو اسلامی طرح کرده‌اند تا اوایل قرن بیستم روایت کرده است. هدف اصلی نویسنده کتاب این است که با معرفی مفاهیم مهم فلسفی در جهان اسلام و ادغام آن با ایمان ابراهیمی زمینه‌ای برای گفت و گو ایجاد  کند واز این طریق پاسخ‌هایی برای مسائل جدی فلسفی فراهم آورد. به عنوان مثال سوالاتی از قبیل: رابطه‌ باور دینی و دلیل چیست؟ آیا اثبات خدا امکان‌پذیر است؟ ماهیت معرفت چیست؟ پرسش‌های مهمی هستند که همواره مطرح بوده‌اند و پاسخ به آنها نیز کار آسانی نبوده و نیست. ادمسون بنا دارد با بهره‌گیری از فلسفه جهان اسلام این روند را تسهیل کند.
 
متأسفانه تصور می‌شود در سرزمین‌های اسلامی علم، فرهنگ و فلسفه زوال یافته و از بین رفته است، اما با پژوهش گسترده‌ای که در این کتاب صورت پذیرفته این باور مورد تردید جدی قرار گرفته است. نویسنده با یادآوری میراث عظیم به جامانده از تمدن اسلامی، دلایل به فراموشی سپرده شدن آن را برای مخاطبان خود بازگو می‌کند. در ادامه او از تأثیر این تمدن بر پیشرفت قانون، علم و دین سخن می‌گوید.

این کتاب در ۱۵۲ صفحه منتشر شده که مشتمل بر هشت فصل است و عناوین آن­ها عبارتند از مقدمه، گذار تاریخی، عقل و وحی، خدا و وجود، ابدیت، دانش، اخلاق و سیاست. نکته جالب دیگر در مورد این کتاب جداول، خط زمان و نقشه‌های موضوعی است که از آغاز سال ۶۲۲ پس از میلاد یعنی زمان ظهور پیامبراسلام تنظیم شده‌اند و با توجه به مطالعه‌ی گسترده‌ای که نویسنده در یونان و قرون وسطی دارد؛ توانسته است نحوه پیشرفت فلسفه را به طور موازی در غرب و شرق مقایسه و به خوبی نشان دهد در گذر زمان و طی قرن‌های متمادی، چه مبادلاتی بین آن­ها انجام گرفته است. به عنوان مثال قرون وسطی در غرب مقارن با دوره‌ای در جهان اسلام است که  او آن را «دوره شکل‌گیری» می‌نامد و با ظهور ابن سینا پایان یافته و دوره‌ی جدید، که زمان دست­یابی به شکوفایی‌های بسیار است، آغاز می‌شود. آرائی که در یونان باستان میان متفکران منقول و مشهور بوده است در این دوره به شکل جدی‌تر در استدلال های متفکران خاصه متکلمان دیده شده که از میان آنها می‌توان وصل ابن عطا مؤسس فرقه معتزله را مثال زد.

مخاطبان این کتاب به طور کلی آن دسته از خوانندگانی هستند که  علاقه زیادی به سنت اسلامی دارند. اگر می‌خواهید گذری بر سیر تفکر در سرزمین‌های اسلامی داشته باشید و از خواندن جدیدترین اثر سال ۲۰۱۵ در این زمینه محظوظ شوید؛ این کتاب را از دست ندهید. علاوه بر این مخاطبان خاص این کتاب نیز دانشجویان رشته‌های قرون وسطی، فلسفه اسلامی و الاهیات اسلامی هستند که می‌توانند از این کتاب چه در مطالعات تطبیقی خود و چه در بررسی فیلسوفان سرزمین‌های اسلامی بهره ببرند. این کتاب در سایت آمازون به قیمت ۱۱ دلار به فروش گذاشته شده است و علاقه‌مندان می‌توانند نسخه‌ الکترونیکی آن را نیز خریداری کنند.ش