آیین افتتاح ارتقای این مرکز با حضور اساتید و اعضای فعال این پژوهشکده برگزار شد و با توجه به اینکه وجود چنین مرکزی در راستای اعتلای زبان و ادبیات کُردی که همیشه به نحوی در حاشیه مانده است، بسیار با اهمیت است؛ اساتید و سخنرانان این مراسم از این روز به عنوان روز جشن کُردها یاد کردند.

این مرکز از سال 79 با موافقت شورای گسترش آموزش عالی و با گروه زبان‌شناسی و ادبیات کُردی تاسیس شده بود که تاکنون هشت همایش بین‌المللی، ملی و منطقه‌ای، 10 طرح پژوهشی ملی و استانی، 5 کارگاه آموزشی، 12 سلسله نشست تخصصی برگزار کرده و 33 عنون کتاب به چاپ رسانده است و چهار کتاب دیگر نیز در دست چاپ دارد.

همچنین 12 عضو هیات علمی پژوهشی به صورت پاره وقت و 15 پژوهشگر آزاد در این مرکز مشغول به فعالیت هستند.

فردین اخلاقیان، رئیس دانشگاه کردستان در این مراسم، اظهار کرد: دانشگاه وظیفه دارد به عنوان نهادی علمی با ابزار علم و تکنولوژی در زمینه‌های علمی، اقتصادی، فرهنگی و ... به جامعه خدمت کند.

اخلاقیان افزود: در گذشته دانشگاه‌ها تنها مراکز آموزشی و تربیتی بودند، اما امروز آنچه از دانشگاه‌ها انتظار می‌رود انجام پژوهش است تا از این طریق به جامعه فکر و ایده ارائه کنند.

وی عنوان کرد: رشته زبان و ادبیات کُردی و همچنین ارتقای مرکز پژوهشی کردستان شناسی به پژوهشکده در راستای خدمت به کردستان و زبان کُردی صورت گرفته است.

رئیس دانشگاه کردستان با اشاره به اینکه پایه‌گذاری این دو اقدام مهم در دوران اصلاحات بوده است، اعلام کرد: در سال 82 پیشنهاد ایجاد رشته زبان و ادبیات کُردی مطرح و به وزارت علوم داده شد که در این مقطع دکتر مصطفی معین، وزیر علوم بود و این مهم را تصویب کرد، اما در دولت گذشته این مسئله اجرا نشد تا اینکه در دولت روحانی مورد استقبال قرار گرفت و اجرایی شد.

وی با اشاره به اینکه تاسیس مرکز کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان نیز در سال 79 و در دولت اصلاحات صورت گرفت، عنوان کرد: این مرکز در دولت روحانی با قدرت بیشتر فعالیت کرده و هم اکنون نیز به پژوهشکده ارتقاء یافت.

پژوهشکده کردستان‌شناسی نقش اساسی در معرفی زبان و ادبیات کُردی دارد

امید قادرزاده، رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان اظهار کرد: مرکز پژوهشی کردستان‌شناسی همواره مامن همه دلسوزان عرصه زبان و ادبیات کُردی بوده است و اکنون که به پژوهشکده ارتقاء یافته است، بیش از پیش در راستای خدمت به کُرد و کردستان با حضور فعالان این عرصه تلاش خواهد کرد.

قادرزاده افزود: دانشگاه کردستان امروز به این بلوغ رسیده است که محرک پیشرفت کردستان باشد و مدلی تازه برای پیشرفت و توسعه کردستان با حضور اساتید و صاحب‌نظران ارائه دهد.

وی ضمن تقدیر از پشتیبانی‌های مسؤولین استان و همچنین مسؤولان دانشگاه کردستان از فعالیت این مرکز، خاطرنشان کرد: تا زمانی که این پشتیبانی‌ها ادامه داشته باشد، این مرکز همچنان فعال و پویا به کار خود در چارچوب اهداف و آرمان‌ها ادامه خواهد داد.

شناساندن اسطوره‌های فرهنگ کُردی از جمله وظایف پژوهشکده

قطب الدین صادقی، مدرس دانشگاه‌های تهران و بازیگر مطرح تئاتر کشور نیز در این مراسم اظهار کرد: یکی از مشکلات مهم جوامع کُرد این است که آنچه را تاکنون به دست آورده‌ایم نه جمع آوری و نه دسته‌بندی کرده‌ایم.

صادقی افزود: زبان بسیار مهم است و عامل فکر و فرهنگ و مدنیت هر جایی است، اما مسائل دیگری نیز هست که بسیار مهم است و باید دنبال کرد، چیزهایی را که تاکنون در فرهنگ و ادبیات و تاریخ خود داشته‌ایم، جمع‌آوری و دسته‌بندی کنیم تا به علم و شناخت برسیم و در نهایت از آنها نقد کنیم که بار تاریخی، جغرافیایی، زبانی، فرهنگی و .. را شامل می‌شود.

وی عنوان کرد: در فرهنگ کُردی سه ذخیره داریم که از آن جمله ذخیره اسطوره‌ای است که هیچکس از آن اطلاعی ندارد و یکی از بزرگترین وظایف ما که باید در این پژوهشکده مورد توجه قرار گیرد، این است که اسطوره‌ها شناسانده شوند.

این مدرس دانشگاه، دومین ذخیره را تاریخ دانست و گفت: تاریخ ما بسیار آشفته است و تنها عده‌ای عشیره آن را نوشتند و سومین ذخیره نیز مدنیت است، چراکه بزرگترین خصوصیت فرهنگ و هنر است و در میان کُردها به دلیل اینکه در کوهستان زندگی کرده‌اند، دیر پیدا شده و رشد یافته است.

وی بر کار بر این ذخیره‌ها در این پژوهشکده تاکید کرد و گفت: اگر تنها خود را به زبان محدود کنیم، بخش‌های زیادی را از دست داده‌ایم.

نباید گرفتار عوام‌گرایی شد

صادقی یکی از راه‌های دستیابی به این مسائل را کنار گذاشتن تعصبات عشیره‌ای و احساسات دانست و گفت: کار علمی و فکری نیاز است و نباید گرفتار عوام‌گرایی شد.

وی ادامه داد: دومین چیزی که با آن درگیر هستیم و در میان کُردها قوی است، مرام سیاسی است که داشتن این مرام بار علمی را ضایع می‌کند و باید بدانیم فرهنگ، هزاران برابر مرام‌های سیاسی، قوی است.

این مدرس دانشگاه همچنین از به کار بردن نظریه‌های تجلیدی انتقاد کرد و گفت: این نظریه‌ها هیچ ارتباطی با شرایط تاریخی و فکر ما ندارد.

محمد علی سلطانی، محقق و پژوهشگر کُرد نیز در این مراسم ضمن اینکه این روز را روزی تاریخی برای کُردها و جشنی برای همه آنها توصیف کرد، گفت: این مرکز از آن جهت اهمیت دارد که نه در کردستان عراق، سوریه و نه در ترکیه مرکزی با عنوان کردستان‌شناسی وجود ندارد و این پژوهشکده در حال حاضر بزرگترین و ریشه‌دارترین و تنها مرکزی است که موجب دستیابی کُردها به اهداف و آرمان‌های علمی‌شان می‌شود.

وی با اشاره به اینکه تحقیق در خصوص تاریخ و ادبیات کُردی، جغرافیای کُردی، عرفان و آداب و ادیان کُردی هم سطح و هم ردیف دانشگاه تهران است، افزود: آنچه در دانشگاه تهران و سایر دانشگاه‌های ایران به عنوان مسائل فرهنگی، تاریخی و ادبی جمع‌آوری شده، برای اولین بار در کردستان مورد استقبال قرار گرفته است.

در ادامه این مراسم از کتاب‌های"په‌ندی پیران و فه‌رمووده‌ی ژیران"، "زه‌ردی ده‌م که‌ل"، "تا ڤگەی ئەوین "، " ئاسنگەری"، "مسگەری" و ... رونمایی شد.

همچنین در این مراسم از سید طاهر حسینی، جلال جلالی‌زاده، غلامحسین کریمی دوستان، عبدالله سلیمی، فردین اخلاقیان، ماجد مروخ روحانی، بهرام نصراللهی زاده، رحمت صادقی، بختیار سجادی، نجم الدین جباری و امید قادرزاده به عنوان حامیان و فعالان این پژوهشکده تجلیل شد.