فرهنگ امروز/ الهام نداف:
همزمانی آغاز اکران فیلم «خانه دختر» با صحبت‌های سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تعداد فیلم‌های توقیفی در چهار سال اخیر را می‌توان به فال نیک گرفت. آخرین تجربه کارگردانی شهرام شاه‌حسینی در سینما، نخستین‌بار سال ٩٣ در جشنواره فیلم فجر روی پرده رفت اما در ادامه دچار برداشت‌های غیرمتعارف و به مدت سه سال در سازمان سینمایی بایگانی شد. همان روزها کارگردان و فیلمنامه‌نویس درصدد رفع سوء‌تفاهم‌ها برآمدند: «حتما شنیده‌اید که می‌گویند به تعداد مخاطبان فهم‌های متفاوت وجود دارد.» علاوه بر پرویز شهبازی نویسنده فیلمنامه «خانه دختر» شاه‌حسینی هم موضوع فیلم را حرف زدن از بطن جامعه‌ای توصیف کرد که در آن فاجعه پشت سر هم رخ می‌دهد.
با همه اینها وزارت ارشاد دولت یازدهم با سکان‌داری علی جنتی پروانه نمایش «خانه دختر» را نادیده گرفت و اکران آن را تا اعمال اصلاحات به تعویق انداخت: اصلاحات انجام نشده بود؛ به همین خاطر ما به عقیده گذشته خود پابرجا هستیم و نمی‌توانیم به راحتی اجازه اکران این فیلم را بدهیم.»
حالا با گذشت سه سال از این صحبت‌ها، «خانه دختر» در گروه آزاد و با در اختیار داشتن ٢٠ سالن سینما روی پرده می‌رود. مرتضی شایسته، پخش‌کننده این فیلم ضمن اعلام خبر اکران «خانه دختر» عنوان کرده اصلاحات روی فیلم انجام شده اما تغییر چندانی اتفاق نیفتاده است. این همان برون‌رفت از بحرانی است که فیلم‌هایی چون «خانه دختر»، «عصبانی نیستم»، «خانه‌پدری» و «آشغال‌های دوست‌داشتنی» گرفتار آن بودند و حالا با تعامل کمیته بازبینی فیلم‌های توقیفی با سینماگران در نوبت اکران به سر می‌برند. این کمیته در دوران وزارت سیدرضا صالحی‌امیری در دولت یازدهم تشکیل شد. حالا وزیر ارشاد دولت دوازدهم همان سیاست‌ها را دنبال می‌کند: «نسبت فیلم‌های اکران‌شده به فیلم‌هایی که امکان نمایش عمومی نداشتند، بسیار زیاد است اما در عین حال باید این رقم را هم به حداقل یا به صفر رساند.» صالحی معتقد است در چهار سال گذشته ٤٠٠ فیلم پروانه نمایش گرفتند و کمتر از ١٠ فیلم امکان نمایش پیدا نکردند: «طبیعی است که در کنار عمده تولیدات سینمایی که از پروانه نمایش برخوردارند تعداد محدودی از آثار از داشتن پروانه نمایش محروم شوند.»
آماری که وزیر ارشاد درباره آثار توقیفی در چهار سال گذشته ارایه کرده، آمار درستی است اما چرایی توقیف فیلم‌هایی که در دولت یازدهم مجوزهای لازم را برای ساخت گرفتند، یکی از بزرگ‌ترین سوالات بی‌جواب است. «رستاخیز» احمدرضا درویش، «عصبانی نیستم» رضا درمیشیان، «ارادتمند، نازنین، بهاره، تینا» و «وقت داریم حالا» عبدالرضا کاهانی و «کاناپه» کیانوش عیاری از جمله فیلم‌هایی هستند که در چهار سال اول ریاست‌جمهوری حسن روحانی ساخته شدند. در این میان «خانه پدری» عیاری هم در طول چهار سال اخیر، مجوز لازم برای اکران را از شورای پروانه نمایش دریافت کرد اما نتوانست روی پرده سینماها دوام بیاورد. صالحی اما در تازه‌ترین صحبت‌هایش یکی از مهم‌ترین دلایل موجودیت «توقیف» در سینما را کارگردانان و تهیه‌کنندگانی می‌داند که به تعهدات خود درباره فیلمنامه‌ها پایبند نمی‌مانند: «باید سه حوزه فیلمنامه، پروانه ساخت و پروانه نمایش را به یکدیگر نزدیک کنیم و رابطه تعاملی بین این حوزه‌ها برقرار کنیم تا آثار سینمایی ساخته شده دارای بلاتکلیفی نباشند.»
این اظهارات صالحی می‌تواند راهکار مناسبی برای ادامه فعالیت سینماگران در چهار سال پیش‌رو باشد اما گرهی از فیلم‌های توقیفی‌ای چون «رستاخیز» و «کاناپه» باز نخواهد کرد؛ فیلم‌هایی که تنها ارشاد درباره اکران آنها تصمیم‌گیرنده نیست. به نظر می‌رسد وزارت ارشاد باید در مورد این آثار چاره دیگری بیندیشد.
روزنامه اعتماد